TE WHAKAPONO E MAHI ANA I RUNGA I TE AROHA.

Pipiwharauroa, Issue 70, 1 December 1903, Page 5

TE WHAKAPONO E MAHI ANA I RUNGA I TE AROHA.

Kite Etita o Te Pipiwharauroa. IP AN U ITT A e au te whakaaro kohi moni mo tetahi whare karaka kai te whakaaroa e tetahi hapu iti o Waikato e NgatiTamaoho kia whakaarahia hei whare karakia i tono au kia arohatia hei whakarite i ta te Atua ture i te aroha i whakaatu au kia pikaua e tetahi nga whakataimaha o tetahi hei whakaritenga i taua ture, i whakaatu au he tohu taua tu aroha no te Karaitiana. Kua tae mai ki a au i te 30 o Noeina 1903 te tohu Karaitiana, a, te whakaritenga i ta te Karaiti ture te tohu pono, tuturu, puinau, o te whakapono e mahi ana i runga i te aroha. Na Tame Paraone i tuku mai ki au te tekau hereni na te pariha o Manaia. Heoi e te pariha o Manaia ma te Atua e hoatu ki a koutou tana e mea ai kia rite penei, me ta koutou e mea nei ki nga tangata o te Paina Mecer. Taria a Ihowa kia maia a mana e whakakaha o koutou ngakau ina taria a Ihowa. (Wai. xxvii, 16). Kua maka nei e koutou ta koutou taro, ki te mata o nga wai, ahe maha ano nga ra kakitea e koutou (Kaikau. xi. 1). Thanks ! E tika hold ! Kia ora ! Kia pena. I taku panuitanga i roto i Te Pipi No. 68 i pa he pouri ki roto ki te ngakau 0 taku hoa noho tahi o Roka H. Hopere e nohonei maua i Taupiri mo taku whakaatu i mahue i a Waikato te whakapono, a kaore he whare karakia kotahi ano ko te mea i hanga nei e maua ko Rev. T. Hapimana ki le Pourewa, e pouri ana au kite whakaaro i oti i taku tuahine aroha i roto i te Ariki e ki ana taku hoa tata ehara tana i te whakahe engari he whakamarama. Maku eki he tino whakahe tana. He aha ra ia te ki mai ai ki au kai te he o korero kia totohe ai au me ia ka tika ki tana ka riro ano maku e panui kai te he taku panui ko tenei kua hopu ia he tangata teka au, a kua rongo a Niu Tireni katoa mete Waipounamu. Ko au te tangata korero teka na kona au ka whakapaeteka he kai whakararu ia mo tenei whakaaro me aroha te hunga kua raaunu mai nei i roto ite pouri mete atarangi ote mate.

He tono tenei naku kia unuhia te kupu mau tonu o Waikato kite karakia me nga whare karakia e kiia nei i te Pourewa i Weraroa, a kaore au i ki kaore he Minita i muri

mai ote tau 63. Kaore ranei au ite ki kaore nga minita e kauwhau ana, engari e pono ana te kupu he tino tauhou au ki Waikato no muri mai au i te tau 1886 i tae mai ai he tika tenei ko aku korero na nga tangata e kiia nei e maua ko Waikato nana i korero ki au a 1 kite au i nga tohu he pono aua korero no te tau 1893. Ka tae mai a Wharerangi o Ngatihaua kite Pourewa me kingi no Ngatiapakura ka ki mai me tahu to matau whakapono kite ahi ka utua eau ki te Himene 157 me taku whakamarama i ona tikanga ki taku he tohu tenei e pono ana nga rongo i rongo ai au me taku kite tonu ite parau e haere ana i nga Ratapu ara i ta matau katoa ko Taimona ma. Ki taku mahara ehara te patu i te minita no te tohu he iwi karakia a Waikato i muri mai 05. tau 63. I haere atu aTe Waitere he minita Weteriana ki te karakia ka puhia ki te pu. Ka karanga atu te kaumatua ra ite mea e puhia nna ia he aha tenei e te whanau katahi ka puhia mate rawa. E tika ana nga minita a Te Ahiwera a Heta Tarawhiti me Hohua te Moanaroa kaore au i te ki kaore he minita e haere mai ana ano a Rev. Renata Tangata a Rev. Wiki te Paa a Rev. Hone Papahia ki te awhina i a Heta ma, otira ko te iwi kaore e whakarongo ki a ratau. He karakia ke o te iwi ko nga ingoa o nga karakia he Tariao, he Nikiniki ara he Pao Miere ko te awhenga he kai karakia no te Hahi Weteriana kua whakaturia ia hei minita Tariao te waahi o te karakia Tariao i mobio i au koia tenei. Ko Rangi, ko Papa, ko Rongo, ko Taane Mahuta Teihana ka Ngana Tawhiri Matea te tangata tuturu o te motu teiha, he ki tenei tikiti poumua ti ki te pouroto ti kite ahunga mai Hawaiki ka pai. He himene tenei ko nga inoi e inoi ana kia Tawhiao kia whakaorangia no te tau ’93 ka ki mai a Tawhiao kia maua ko Taimona ka mutu 1 a ia tona karakia kaati me ki penei ake e au mehemea i mau tonu a Waikato kite whakapono. He aha i noho karakia kore ai a i kore ai e pai kite karakia i panuitia nei eau he karakia kite Tokotoru Tapu e kiia nei taua karakia ko te Hahi o Ingarangi mehemea ko nga tekau i mau ki te whakapono e kore tena e kiia eau kai te u a Waikato kite whakapono i te mea hold ko nga mano kua tino takahi i te whakapono i muri mai o te whawhai i te tau ’63, ki taku rongo ki nga mano e korero mai ana ki a au me taku kite e pono ana aua korero ko nga tamariki i whanau i te takiwa o

te tau ’63 kite tau 93. Ki taku mahara (1) Iriiria e aua kaumatua i roto ite 100. Iriiria a Rev. H. Maonaroa e Tutua te Ngakau i Maungakawa kia whakamutua te karakia he rangatira ia no Ngatikoroki me Ngatihaua otira no Waikato. He tika he iwi a Ngatiwhawhakia no Rev. Heta Tarawhiti, i riro katoa nga mea i te whakapono ite kumenga a nga mano. He tohu mo tenei e kore e kiia kotahi te Karaitiana o Ngati Whawhakia o roto o te Hahi o Ingarangi ahakoa ko Roka H. Hopere e whakahe nei i taku panui e kore au e ki he Karaitiana ia no te Hahi o Ingarangi. He tika he tamahine ia na Rev. Heta Tarawhiti e ora tcni ana taua kaumatua ka tahuri nei a Roka H. Hopere kite karakia momona mai o reira a tae noa mai ki naianei ko te mea tena i heke tangi atu ai he koroheketanga o taua kaumatua kite rua. I tangi tonu ia mo te whakarerenga a tona iwi a Waikato i tona whakapono, tae ana ki tona ake hapu ki a Ngatiwhawhakia huri katoa kite karakia momona me tona ake tamahine me Roka Hopere huri katoa nei ki te Hahi Momona. Heoi tena engari tetahi iwi iti ko Ngatinahinga ko to Rev. H. Moanaroa hapu i u tonu etahi kite karakia a tae noa mai nei ki naianei ko etahi i whakarere otira ko nga mea tokomaha o tera hapu. Te whare karakia e kiia nei e Roka no Hohua i Weraroa e kore au e kaha kite ki he whare karakia ko taua whare kua kite au he whare nikau moe ai nga tangata ki roto kai ai kaore he whare tapu he whare iti nei he whare hui ranei he kauta ranei ko te whare karakia o Rev. H. Tarawhiti e kiia nei e Roka i tu kite Pourewa no te tau 1892 i hinga ai. He korari pea nga pou o taua whare he rau runa pea nga papa me nga tinga ina hoki no te tau 1893 ka tae mai au kite Pourewa ko Mei te marama kaore tenei i tau kaore rawa au i kite Poraka e tu ana paka ranei, engari i whakaatu mai te kaitiaki o taua kainga ki au a Rore Rangihawe i te wahi i tu ai te whare o Heta ko tona whare moenga ehara i te whare karakia ki tona ki mai i wera i te ahi e ki nei a Roka kai te Pourewa te pire o taua whare karakia tenei ke te tika i Taupiri taua pere 80 maero i Taupiri kite Pourewa i mauria atu ai taua pere e maua ko Taimona i Taupiri kite Pourewa. Mei ki ia ko te whare i rokohanga e maua ko Taimana e tika ana. No te mea kotahi paara ruma kihini e 2 peeti ruma i homai ai e Heta te pere kia maua he kore

take e patu ai ia kaore hoki tetahi tangata e haere kite karakia ina tangi taua pere. Mehemea e pono ana te kupu a Roka i mau tonu a Waikato kite karakia ina noa nei i he ai. He aha rawa rate mea i whakahe ai ia i aku kupu, i whakaatu atu ai hoki au ki a mohio mai ai nga iwi he iwi i mahue te whakapono katahi nei ka hoki mai kia aroha ai kia awhinatia ai, mete mea nei taku tuahine e whakararuraru ana ki taku mahara hoki e kore e tika kia kiia i mau tonu. Ta te Karaiti i ki ai te hunga ia e u ana a taea noatia te mutunga ka ora. Heoi kaore oku hiahia kia tautohe au ki tetahi tangata na konei e pouri ana ano au mo tenei whakautu aku i nga kupu a Roka otira ehara tena i te totohe i te whakahe ranei, engari he karo patu kua u hoki tona patu ki a au. I hiahia ano au kia kaua au e tuhi me korero au ki a ia a mutu iho a maua korero, ka whakaaro au, ahakoa oti ki a maua ko te iwi mohio tonu he tangata tino tito au. E nga iw'i, e nga reo, e npa hapu, kite kore a Roka e unu i ona korero ka tono au ki a koutou me unu to koutou ngakau whakarongo ki aua korero. Heoi kite mea epa whakahe ana aku kupu hei whakapouri i te ngakau o taku tuahine aroha ma te Atua e mum toku he. Na Nikora Tautau.