Untitled

Puke ki Hikurangi, Issue 11, 31 July 1899, Page 4

Rotongaio Taupo. Hurae 10th 1899. Kia Tawhiro Renata, Etita o "Te Puke Ki Hikurangi," e Tama tena koe, mau e uta atu toku mamae, toku pouri, me toku aroha, kia "Te Puke Ki Hikurangi," otira to niatau katoa to Tuwharetoa katoa, mo toku hoa Taane, ara, mo Haami Pahiroa, kua wche ia ia ahau i te Iwi kite moenga roa, e kore nei e taea te whakakorikori, imate ia Kirotongaio Waipahihi Taupo i te 16 o Hune 1899 tangi kau atu ana au, kua riroia ki tera Ao kai reira nei ona Tipuna ona Matua, he nui te pouri te mamae o nga Iwi o nga Hapu, mo tona matenga, he tangata hoki ia e whakaarohia nuitia ana hei maunga . a ki mo te Rangatiratanga, mo te mana mai i ona.Tipuna tae mai kia ia i te wa e ora ana ia, he tangata kaha ia kite hapai i nga mahi nunui a te Kotahitanga, a te Kawanatanga, ki nga Iwi, he tangata aroha ia ki katoa, te tangata e haere ana i te rod, e hoa ma koi nei te mate nui rawa o enei nga Iwi, kei te mohio nga Iwi katoa e tae mai ana ki to maua Kainga, ko Botongaio tona K&inga tuturu, he nui ona Iwi ona Hapu o Tuwharetoa i hui ki Waipahihi Taupo, kia kite i a ia e takoto a tinana ana i runga i tona Atamira i te takapu o tona Tipuna o Kurapoto, kite mihi

kite tangi kite poroporoaki mo bona matenga haere e pa haere,haere te tiki p Tamamutu, haere haere te Rangatira,, haere .te Rangita e ora ana kite aha an, a haere kia mau ki uga whakatauaki a toTiponaa Tamamutu, te Iwi kia ata whakatere ito Waka, kai pariparia e te Tai mo nenehu te Kura nei mo te Toa haere atu ano a ka hoki mai ki au, kite kapua whakapipi mo te Rangatiratanga, ruia Taitea ruia Taite, kia tu ko ahau ko Tai Kaka anake, i mahia ki runga ki a ia, nga tangi me nga Waiata me nga oriori ona Tipuna me ona Koroua, he Waiata he tangi oriori, he tatai Whetu kai runga, he nohanga tangata kai raro, ko wai rate Whetu tuiari ata, ko Kopu Karere, ko Matariki ka to, ko Meremere tuabiah', he Whetu kai tangata, ko Maniapoto ko Kahia, ko Mamaoa Koopehirehu, ko- te Hinganui, Hirawea ko te Kikooterangi, ko te Tauri, he nohanga whakatekateka ite awatea kai hakahaka te ra e i Tongarirc, kai ngaro te kurae ite Waitapu, no whea e ngaro ka puta he Uri tino tangata. Waiata Putu. Te rangi ta e ora ana kite aha aua te mate ai i te unuha o te tika nei ka riro e E Hapi kai hea to Taane, kai te hinga kai te mate kai te whapi ki nga i Rotangata, whiua a reretia e te Hoiho tau takoto ana e te rau o kino e Waiata. Tera te Haeata takina ite ripa, te takitau tau whara ko taku hoa pea tenei ka hoki mai, ae, kau atu ana a nau i te Ao ka riro i a koe te taonga 6, haere ra e te nui e, haere ra e te wehi, haere ra nga rata whakaruru hau kite muri, me ko wai te ahu nana koutou kai huri kino, i hoki te mate e, moe mai e Pa i roto te whare kino e\ a hurihurihia* to tupu taroa, to tupu ahu nui e a kite ihoau, to ktri i aua kite wai ngarahue to matai hoe a kite uhi ma tarau e waiho nei . nga Iwi hune kau ake tatai kau ana te Whetu o te rangi, ka riro atu tahi morehu a kai tangata i te Whetu whakataha i te mangararoa, ko koe ra tu kau Tongariro i te tonga, tena te puhi o Te Arawa, ka manu i te wai e a whakawai mai te Wahine i te.uru nau i a waiho hiramai i te uru tira hira mai te whatu moana i te pai o te kotore o to tupuna o Rongomai huia toro na te poi a koe, e Tama e rangi kaati rate moe, maranga mai ki runga e mau ki to patu korero i o tohu te kura takahipuni, te toka tu moana, i te tuku tai whakarere waiho i tai whakae ai te hawai ki pepeke ka hinga ka takoto kai te Whenua, ka haruru to rongo kite taha ote rangi, ka rongo mai te Kuini i Ingarangi ra hoki hei whakatauki mai, e hei moni Koura koe kite whare e 1. I te tekau ma cno o nga o Hune, ka haere ki Tapuaeharuru, tona taenga atu katahi ka kai Waipiro kino atu tona haurangi, i te whakahoki mai ki Rotongaio, i reira tona Tama me cna mokopuna, i te taima i haere mai ai ii i runga i tona Hoiho, ko te Ingoa o teHoiho to te Ikatauirangi, ko tona matenga tenei kaore i kitea atu, na te Hoiho tonu i hoki mai ki Rocongaio, ka kitea kua po rawa i taua taima, ka hopungia katahi ka haere ki te kimi, kaore i kitea tae noa ki Opepe nga. tangata kimi, i reira tona Wahine a Mere Hapi, ka ui atu, ka ki mai kaore nei, heoi i te ata ka kitea kua mate, e hoa ma hei aha te mate kino, kaore nei tatau e hiahia atu kia kite ite ki, ina te kino ko te rironga ma te Hoiho e patu, ona kakahu pai katoa i runga i a ia, kaore he mea i ruihi, i te 29 ka tukua atu ia kite kopu o te. Whenua e ana Tamariki Uri Rangatira, o Ngaati Terangita oTuwharetoa. . . Heoi ano. Na Mere Hapi. . He whakamarama ake tenei kia, Mere. Hapi ara, he mea ata kia koe, kaore e puta atu nga whakapapa o to hoa taane i tenei putanga i runga i te mea kua.ki, tonu te pepa i te korero* engari hei tetahi wa e whai ruunia ai te pepa, hei reira ka tuku atu ai, kei penei to ngakau he hoha, a, he whakaparahako ranei, kite mateuga o to hoa taane me ona

whakapapa hoki, kaore>, .eagarj na te kore rutuna, o te Pepa.kaati/tenei kai te tangi iho te ngakau mete mihi iho hoki, mo "te matenga oto hoa: taane, ata, o Haami Pahiroa, nga tangaJta Rangatira nga kai hautn otena Waka o tatan, nga Ifaniwha nunui: o roto o Taupo, tenei te mihi atu nei te tangi atu nei i te ao o te tonga ki tena .tangata rangatira kua riro ia Aitua, Heoi kia ora koe i roto i te pouri. Na Te Puke Ki Hikurangi. Hune 1899. Ka mate te tamaiti a Hanita Pakaiahi raua ko te Waikohai Hanita he Wahine taua tamaiti. Ka mate te tamaiti a Rawbira Paku. raua ko te Hiwa Paku he taane taua tamaiti. Ka mate te tamaiti a Arapata Himona raua ko Wirapeti Himona. Hurae 81899. Ka mate te tamaiti a te Otene Piripi Ropiha raua ko Haana Ropiha he Wahine. Ka mate a Mere Tahana kite Waipoapoa Maungarake i te Haterei 15 o nga ra o Hurae he kaumatua tenei ka 90 ona tau, kanui te aroha ote Iwi mete pouri kia Mere Tahana engari kua tutuki ano ona ra i runga ite pai mete rangimarie he kuia momo '•angatira tenei no roto i te Hapu o Ngati Hinewaka me Ngati Kahungunu o te Iwi o Ngati Kahungunu e noho nei i Wairarapa me Heretaunga tae atu kite Wairoa te Mahia Turanga Whangara, he hua Mokopuna na Tamaitohikura raua ko Hinewaka, te pakiaka i toro mai i whangara hetamarikiana he mokopuna i mahue ake hei takiri i tona Ingoa kite Aoturoa, haere haere e Kui ki o Tungane ki o tamariki me nga Kaumatua o Maungarake o Kereareame Tii-tiirangi haere ki nga matamata niataofcao haere i roto i nga toto o Ihu Karaiti maana koe e titiro mai te tangita naana koutou ko matua me o tungane i whakahoki mai kite oneone tuturu ote pai o te ngawari, o te mahaki o te rangimarie o te rongbtaketake i te tau 1839 1840. Ka nui hoki te aroha mete pouri ki nga tamariki kua mate mate nei ko nga tamariki tenei e korerotia nei e heke ana mai tetabi whakatipuranga hei whakaapi mo nga kaumatua kua heke atu, kaore i penei, i heke katoa atu ratau na konei te Ngakau Pouri i wbai ai kia mohio mehemea kai tenei kupu, tukua mai kia au nga tamariki nonohi kua pai, ka whai okiokinga ratau i taua kupu. Hurae i te Paraire i te 21 1899. Ka mate a Wi Patene, ki Porangahau he Kaumatua Rangatira tenei, no roto ingatatai Rangatira, e taea hoki te pewhea, na Ihoa i homai, na Ihoa i tango atu kia whakapaiugia te Ingoa o Ihoa. He Rongo. He nui nga Tupapaku o Heretaunga Nepia Hakipei o tenei tau ano 1899 ko te Aho Kiingi te Herekiekie, ko Ngamoa Pahi, ko Kapanera ko Timirama Ratima he tai fcama katoa cnei he nui nga tamariki i mate, he aha ra i kore ai e whakaatutia kia mohio tatau ki nga mea kua moe kite Urupa. "Te Puke Ki Hikurangi."