75.—HE POPO, ARA HE ORIORI.

Toa Takitini, Issue 88, 1 December 1928, Page 45 (Supplement)

75.—HE POPO, ARA HE ORIORI.

Na TE HUAKI. (Ngati-Tuwharetoa.) Na Te Taite Te Tomo V whakamarama. Ko tenei waiata na Te Huaki, no Ngati-Tuwharetoa- Ko tona kainga i Poaru, kei runga atu o Pukawa, Taupo kite hauauru. He popo tenei mo tana tamaiti mo Tutetawha. (Ref: M. 45.) E tama i kimihia, i rangahautia i raro i a Papa 1 , Kokiri ake ana i te rua o te ra. Kore koe e kitea nga taumata ki Okahukura 2 . Tangi to tapae, ka rongo o papa, ka hoki ki te ao na. E tangi ana koe? He makariri ton? Nan i kuhu mai i waenganui o te takurua. Ka whakapiri noa te kora 3 o Mahuika, Ka taka te ahum. Tenei e tama, te whare i tohia, te kaka 4 o te waero, Kei o tuakana; e man ana mai Tamore 5 i te kaki Hei ata mohou, tu ake ki runga ra. Tohou waka na ko Whakatere-kohukohu 6 , e hoe ai i te wai; ’A u atu ana nga mata-kurae kite Kawakawa 7 . Tangi te motor© kite whare wahine i a Tikina 8 , i a Takaia 9 . Takahi o waewae nga one kirikiri ki Okokako 10 . Hohoro te whakaputa i te kongutuawa i Otutira 11 . Kitea mai koe e Te Rangikaiwhiria l2 ,

Tohou ara na e haere ai koe nga titahatanga kei Wliakapipi 13 ; Huri atu ki lua te Mata-tukerehanga 14 ki te Raupo, 15 ’A hengia koe he lira i ahu ke mai i te muri. A whea ka rarahu kia turupoutia te Remu-o-te-huia? 16 ’A tomo kite whare i a Te Ra-wharitua 17 , ’A whakatau mai na uta na te awa i Whangamii 18 . Huri to aroaro te pukepuke ki Hauhungaroa* 9 . Tikina, Imakina i te keke o to kuia 20 . ? A takiritia ite Rangaranga-na-Maui 21 , Hei whkaatau mai ki ton ringa, ka hoki e. Papa. —Papatuanuku. 2 Okahukura. Kei te taha hauauru o Roto-a-Ira. Ko te take o tera ingoa he patai na Turahui, “Ko wai, ko wai te tangata i te kakahu kura?” Ka whakautua, “ Ko au, ko au, ko te Manu-nui-a-Ruakapanga." 3 Kora o Mahuika. Ko te ahi. 4 Kaka, etc. Mo te kaka ote waero kuri, he mahiti. s Tamore. He hei-tiki, kei a Ngati-Hinemihi. 6 Whakatere-kohukohu. He hei-tiki tawhito, ki ta Hori Kerei korero, i riro i a Hongi, a i mau iho ki tana whanau no te maunga rongo o te whawhai a Hone Heke ka whawatakotoria e Heke kite aroaro te Kawana. E ki ana a Te Taite he waka. 7 Te Kawakawa. Kei te taha hauauru o Taupo, kei ko atu o Waihora. B Tikina. He wahine na Te Kohika, na reira a Te Rerehau, i moe ai i a Te Tomo. 9 Takaia. He wahine; ko nga uri kei Ohau, ko Te Kerehi Roera ma. 10 Okokako. He kainga. nOtutira. He awa. Te Rangikaiwhiria. Ko te papa oTe Tomo i moe ra ia Te Rerehau. 18 Whakapipi. He hiwi kei raro atu o Okokako. Te Mata-tukerehanga. He whare kei Te Raupo. 15 Te Raupo. He pa kei Whangamata, kei te pito whakararo o Taupo. 16 Te Remu-o-te-huia. —He hiwi, ara, he aranui e ahu pera ana ki Hauhungaroa. 17 Te -wharitira. Ko te tangata tenei nona tera whare a Te Matatukerehanga. Whanganui. He awa e puta ana kite moana o Taupo. 19 Hauhungaroa. He maunga kei te taha hauauru o' Taupo. 20 To kuia. Ko Te Rerehau kua korerotia ake ra. 21 Rangaranga-a-Maui. Ko te korero hoki a -Tuwharetoa, ko nga pua manu he mea ranga mai na Maui no Hawaiki ra ano. Kati ko te tikanga o tenei kupu mo nga rakau, mo nga miro, mo nga papauma, mo nga matai.