HINOTA O WAIAPU.

Toa Takitini, Issue 38, 1 October 1924, Page 114

HINOTA O WAIAPU.

NO te 12 o nga ra o Hepetema ka tu te Hinota o te Pihopatanga o Waiapu ki Nepia. Ko nga Minita Maori enei i tae mai ki tana hui:—Revds. Kenana Pahewa, H. Huata, P. Hakiwai, M. Eruini, M. Tumatahi, Paora Temuera, Poihipi Kohere, Pine Tamahori, me P. Peneti. Ko nga mangai-reimana enei: Wiremu Kingi o Rotorua, Ihakara Rapana o Heretaunga, me Rewi Tamihana o Te Wairoa. Ko nga Minita Pakeha reo Maori enei:—Atirikona Tiatitene o Rotorua, Kenana Ata Wiremu oTe Ante, Pererika Te Peneha, mete Hekeretari ote Pihopatanga, ara a Atirikona Himikini. Ite whai-korero ate Pihopa kite Hinota, i puta ana mihi kite iwi Maori. * 4 Tenei etahi o nga tohu hei mohiotanga mo tatou kua oho, kua piki haere te ora kite Hahi Maori. (1) I nga tau ka huri nei he nui taku pouri mo te kore tamariki o te iwi Maori i te Kura-Minita. Inaianei, toko a kei te kura-minita i Akarana, tokotoru kei te whanga kia puare mai he nohanga mo ratou, tokowha hei Te Aute Kareti kei te akona mo te karangatan° r a Minita. ° (2) I a au e haereere nei i nga takiwa o toku Pihopatanga kei te kite ahau i te ngakau-nui o te iwi Maori kite karakia, mete whakaaro nui ki nga take ote Hahi. (3) Tetahi tohu pai kua kitea e ahau, ko te tokomaha o te tangata e tango ana i te Hapa a te Ariki, ara e whakarite ana i te kupu a te Ariki eki nei: 44 Meinga tenei hei whakamahara ki ahau.” (4) Tetahi mea whakamiharo ko te ngawaritanga haeretanga ote kai-waipiro ate iwi Maori. Kua kore i kitea te kai kino a te Maori i nga wai-whaka-haurangi a te pakeha, pera mete ahua o nga tau maha ka huri nei. Nui ke atu te he o matou o nga pakeha, e takahi nei i nga ture i ata hanga hei tiaki ite iwi Maori. Na te ngakau apo o etahi tu pakeha i kore ai e whakaarotia nga ture i hanga nei hei painga mo te iwi Maori, (5) Tenei ano tetahi tohu whakaatu i te ora o te Hahi Maori, ara ko te nui o te manaaki i nga Mihana hei hora i te Rongopai ki nga wahi kei roto i te pouritanga e noho ana.”

I puta hold he kupu whakahe ma te Pihopa ki nga Minita me nga Mangai-reimana kaore nei i kitea mai kite Hinota, haunga ano ia nga mema i tuku whakaatu mai mo o ratou raruraru i kore ai e watea. He karanga nui te karanga kite Hinota, no reira, kite kore e watea me tuku mai he whakaatu (apology) kia mohiotia ai ehara i te whakaiti i te whakahawea i ngaro atu ai. No te Wenerei te 17 o Hepetema ka tu te Hui mo nga mema Maori o te Hinota. I whakamarama te Perehitini kaore ona hiahia kia whakakorea nga hui-tau a te Hahi Maori, engari e titiro ana ia kite ngakau-kore o etahi takiwa mo aua hui, mete kore kaha ki te whakahaere i etahi take nunui e puta ai he painga kite Hahi. “ Kaua e waiho ko nga take moni anake hei whiriwhiri ma koutou i aua hui, engari titiro hohonu, titiro whanui ki nga huarahi e tipu kaha ai nga mahi o te Hahi i tena wahi i tena wahi.” Me tu he Hinota Maori ki ia Atirikonatanga i te tau e takoto mai nei 1925. Ko te Hinota mo te Atirikonatanga o Haki Pei tena pea e karangatia kia tu ki Moteo. He roa te wa i korerotia ai te ahua mo te karanga i nga tangata ki nga hui. I runga i te motini a Peneti whakaritea ana, “ Ko te hui-takiwa me karanga kia tu ki ia Atirikonatanga i te tau e haere mai nei 1925, a me whakarite kia kotahi te mangai mo ia kainga mo ia kainga i roto o te Pariha hei mema ki aua hui-takiwa. Na Ihakara Rapana i whakaputa te mihi ki a Atirikona Himikini mo te Hui mo nga kai-karakia i tu ki Hukarere i a Hune kahuri nei, mete tumanako kia tu tonu taua hui iia tau i ia tau. He tono hoki kite Perehitini kia whakaritea he hui kai-karakia mo ia Atirikonatanga puta noa tenei Pihopatanga. I whakaaetia tenei take ete Pihopa. I puta nga mihi mo te kaha o te awhina a nga Pariha Maori i nga Mihana hora i te Rongopai ki tena wahi ki tena wahi o te ao. I panuitia te rarangi whakaatu i te moni a ia pariha Maori i tuku ai mo te hora ite Rongopai. Koia tenei:— KOHI MO TE HORA I TE RONGOPAI. Pihopatanga o Waiapu ki a Maehe 31, 1924.

(Tera ano etahi moni kua tae mai kite tari engari no muri mai i te 3 1 o Maehe i tae mai ai. Hei te ripoata o tenei tau whakaaturia ai era.) I whakahaeretia te take mo te awhina i a Pihopa Ataria i Inia. Whakaaetia ana kia rite katoa te kohi ma ia Atirikonatanga ara kia £33/6/8 ma ia Atirikonatanga kia eke ai te £IOO i ia tau. I whakaatu a Kenana Pahewa i te mate o te Hahi Maori i te kore Maramataka, me tana tono kia perehitia ano te maramataka. I whakahokia e Peneti kua maranga taua take i te Hui o nga Kai-karakia i a Hune ka taha nei, kua whakaaetia. Ko te utu £l2 mo te 500, a kua whakaae nga Pihopatanga o Akarana o Poneke ki te awhina mai i nga raruraru mo te perehitanga. Hei te timatanga o Tihema tukuna atu ai nga Maramataka ki tena pariha ki tena pariha.

£ 8. d. Waipatu Pariha .. 44 8 4 Rotorua . . 23 15 1 Waiapu . . 18 7 0 Porangahau ., 11 10 0 Hikurangi .. 9 0 9 Whakarewarewa .. 8 4 11 Te Puke .. 5 4 0 Te Kaha . . 5 0 0 Wairoa .. 5 0 0 Moteo . . 4 2 10

Ruatoki .... 2 15 0 Whangara .. .. 2 0 0 Kawakawa .... 1 10 0 Taupo .... 1 0 0 Whakatane .. .. 1 0 0 Waipawa 15 0 Hukarere Kura . . .. 44 8 0 Te Ante .. .. 11 0 0 Owhataitai Kura . . . . 2 0 0