6.—HE TANGI NA RANGIWHAKAHAEREA, O TUHOURANGI (Te Arawa).

Toa Takitini, Issue 38, 1 October 1924, Page 13 (Supplement)

6.—HE TANGI NA RANGIWHAKAHAEREA, O TUHOURANGI (Te Arawa).

Ko tenei waiata e waiatatia ana e nga iwi katoa, engari ko te kaupapa mai na Te Arawa. Ko te hapu i takea ai tenei waiata ko Ngati-Hinehua, e noho ana i tana wa i Te Koutu, i te takiwa o Okataina. Kua kore rawa he tangata i Okataina i naianei, engari ko nga marae, ko nga pa o Ngati-Tarawhai kei reira e whakahuahuatia ana, a tenei te haere nei i roto i nga waiata. He aha ra kei toku ihu, e waitohu noa nei, Te mutu noa i te rangi tahi? He wawara tana pea tenei ka tata mai. Harahara aitu, harahara a tai. He aroha tonu ake noku kite mate, E whakaingoingo mai ra i te tuaropari ki Arataha. 3 Pupuke mahara i roto i to hinengaro Ki o kame ka 4 waiho noa iho i te ao: To whenua 5 kura ka mahue, Ka paea te koko ki Otangimoana: 6 To putea te ata taka i runga i to ringaringa, Me he ua turuki nei te whekoi i we 7 moana, . f i

Ko koe anake i tipao haere i runga i nga maunga, E to ana i tona waka i a te kumukumu: 8 Ka puta kei waho kei nga whakaihu ki Maungaroa, ? He ripa kawau kei runga kei te taumata. Titiro ki Ruawahia, 10 ki Tarawera: 11 . Notemea i whakakopaia mai e Taraiti, 12 Ka mau te hu, ka hoki te waiora kite ao. Ko te heke ra o Maruiwi, 13 , i toremi ai kite reinga. Nau ano i maka mai to kupu kite muri, ki te tonga. He ware koia tou ite paenga 14 tohora I te whakawhititanga i Tumutara. 15 He roa te tau i te tohenga, ka horo te pa, Ka riro mai a Te Rama. 16 Ehara pea ite potiki 17 tauroto waenga a Papawharanui, 18 Nana i horo te whetu, te marama. Horahia mai ano, eTe Niho, 10 kia takoto ite aio, Moai rokiroki, e.

HE WHAKAMARAMA: Te Rangiwhakahaerea.— He wahine no Ngati-Uruhina. 2 E waitohu noa nei. Ko etahi rerenga o enei kupu e rangona ake ana e penei ana: ' He aha ra kei toku ihu E pa tamaki nei te ahiahi. Engari kite iwi nana te waiata ko tenei i runga nei. Arataha.—He ana tupapaku no Ngati-Tarawhai kei Okataina. 4 0 kame ka.—Ko nga taonga ka mahue iho ite Kekenga. "Whenua kura. Ko te whenua tuturu i arohatia ai. Otangimoana. He kokonga kei te moana o Okataina. 7 I we moana. Ara, i runga moana. B Te kumukumu. He toutere, he wehi na reira i heke ai. 9 Maungaroa. He puke kei te taha tuaraki o Tarawera. Ruawahia, ''Tarawera. Ko te maunga i hu nei i te tau 886. He ingoa ano hoki a Tarawera no te moana. I reira nga marae 0 Ngati-Rangitihi, o Tuhourangi. 12 Taraiti. —He ingoa no Mokonuiarangi, e korerotia ra i nga whakamarama o te waiata nama 5. 13 Maruiwi. Ko te heke o Maruiwi e korerotia nuitia ana i roto i nga tatai korero a nga tipuna. He iwi no te papatipu, i patua haeretia e nga iwi whakaeke mai. 14 He paenga tohora.—E rite ana kite kupu ite waiata nama 5 He paenga whakairo. Ko te tikanga mo te matenga o Ngati-awa i a Tuhourangi me Ngati-Rangitihi kite whakawhititanga i Tumutara, kei te awa o Tarawera. He nui nga rangatira 1 mate ki reira, ka whakaritea kite paenga tohora. 15 Tumutara. Kei te awa o Tarawera. 16 Te Rama. —Ko Te Rama-apakura, he rangatira nui no Ngati-awa, i mate i a Tionga, matua o Mokonuiarangi, ki Te Whakahoro, he pa e tata ana kite Umuhika, i uta mai o Matata. 17 Potiki.—Ko Tuhourangi, he potiki hoki na Papawharanui.

18 Papawharanui. Ko te whaea o Tuhourangi. E ki ana nga kaiwhakamarama he tuahine no Tuwharekohuru, no Waitaha-a-Hei no Te Arawa ano. Kei te taupatupatu tenei kite korero a nga iwi o Matatua, o Turanga, he tuahine a Papawharanui no Ruapani o Turanga. 19 Te Niho.-—He rangatira no Ngati-Hinehua, nana i tiki i muri rawa mai ki a Moko i Tarawera, kia whakahokia mai nga tangata ki Okataina. '■ (Ko nga kupu o te waiata nei, me nga whakamarama he mea tuhi na Apirana Ngata, na Raureti Mokonui-a-rangi raua ko Kepa Ehau i tohutohu mai.)