TE MATENGA O KUINI WIKITORIA.

Pipiwharauroa, Issue 36, 1 February 1901, Page 9

TE MATENGA O KUINI WIKITORIA.

Te Kongo Tuatahi. NO te ahiahi o te Ratapu, te 20 o nga ra o Hanuere, i te mea e whakatere ana nga mano o te pakeha ki roto ki ona whare karakia huhua, ka tae mai te waea tuatahi o Ingarangi e mea ana, “ Kua tino taimaha te Kuini.” Ohorere ana ngati-maua ! Kihai i takitaro kua rongo nga wahi katoa o te motu. I panuitia taua waea e nga minita i roto o nga whare karakia ; i kauwhautia e ratou nga main pai a te Kuini; i inoi hoki te iwd kite Atua, kei roto nei ite kapu o tona ringa te ora mete mate, kia pai ia ki te whakaroa i nga ra ote Kuini; otiia ki te kahore, kia haere atu ia i tenei ao i runga i te rangimarie. Te taenga ote rongo kite Piriniha o Weiri, kihai i whakaaro ake ki tona hoa wahine me i ana whanau, ka mahue ake kite whare kingi i Haringihama ( Sandringham Palace ) pokaikaha ai, ka rere ia ki tona whaea. I muri tata i te Piriniha o Weiri ko tana tama ko te Tiuka o loka ; i whaia ia e te rongo mate o tona tipuna kite taha moana, iaia e haere ana kite whakarerere iata. Kaore i roa kua huihui te whanau a te Kuini ki tona taha ( nga mea e noho ana ki Ingarangi ). Tera hoki te Emepara o Tiamana raua ko tona papa-keke ko te Tiuka o Konoota, potiki a te Kuini, te tawhai mai ra ite tuawhenua o luropi ; kei te moana e rere ana ko tetahi o nga manuao tin© tere o Ingarangi, e haere anaki te whakatau i a raua, ki te whakawhiti mai hoki ki Ingarangi. I mua atu o tona whakatikanga mai i tona whenua, ka mea te Emepara ki tona iwi, “ Ko ahau te mokopuna matamua ate Kuini, a, i te mea kei te takoto mate toku whaea, ka haere a-tinana tonu au kia kite i toku tipuna ua wha haere atu ia i tenei ao.” [Ko te whaea o te Emepara te tamahine a te Kuini, to runga ake i te Piriniha o Weiri.] E ahua ngaro ana nga whakaaro o te Kuini i te taenga o te Emepara ; otira i te rongonga ano o taua kuia kite reo o tana mokopuna, tere tonu tana mohio ake, mete titiro ake. E ki ara te hunga i kite, he hanga whaka-aroha te kitenga o te tipuna raua ko te mokopuna. Te Kongo o muri mai. I tenei wa kei te awangawanga tonu, kei te hikirangi tonu nga whakaaro o nga miriona e tau nti i te ao i raro i te mam o Ingarangi ki te ahua oto ratou ariki. I pau te kaha o nga rata o te Kuini, ( etahi o nga tino rata o Ingarangi ), no whea e taea te mate kaumatua ; e

kore e taea te whakahoki ki tona tai-tamahine-tanga. Waimate noa iho te ahua ote iwi ite putanga o te ripoata a nga rata e mea ana, “ Kei te heke haere tonu, e kore e mohiotia te haora, te meneti ranei.” Te Kongo Whakamutunga. No te awatea o te Wenerei, i te 12 o nga haora, ka tae mai te waea whakaatu i te matenga ote Kuini ki Niu Tireni. Rite tonu te mutunga o nga mahi katoa : ka mahue ite kai-whakawa tona nohoanga, ka whakarerea e te kai-tuhituhi tana pene, ka mutu te whiu ate kamura mete parakimete ite hama, ka tutakina e nga tangata hokohoko o ratou toa. Ka tauaa nga haki, ka tataitia nga matapihi o nga whare ki nga mea pango, nga tohu o te aitua. Tangi ka'u ana te mapu ! tu-a-pouri ana te mata o te tangata! taumate ana te tinana ! wairuhi ana te ngakau ! He kai maringi noa te roimata i te kamo o tai o te kuia o te koroua, kaore nei i kite i te Kuini, otiia e mohio ana ki ana mahi pai. Ko wai e kore te tangi kia Kuini Wikitoria, te toa, te marohirohi, kite whawhai mo te pai, mo te tika, mo te pono ? He Apakura mo te Kuini. ( Rangi “ Te Tangi a Ngatiporou mo Nehe Rapata.") 1. E, tukituki ana te ataahua ou e te Ingarihi ki runga ki ou wahi teitei, ano te hinganga o te Kuini, Aue .. .. ! 2. E, kaua e korerotia ki Awherika, kaua e kauwhautia ki nga huarahi o Haina, kei koa nga tamahine a te Poa, kei whakamanamana nga tamahine a te Hainamana, Aue . ... ! 3. E, ko Kuini Wikitoria he aroha he whakaahuareka i tona oranga, i rite tona ngakau mahara ki to te nakahi, tona koha kore ki to te kukupa, Aue .. .. ! 4. E, e nga tamahine ate Ingarihi mete iwi Maori tangihia a Kuini Wikitoria, naana nei o koutou kakahu ngangana, naana nei hoki i pin ai nga mea whakapaipai ki o koutou weruweru, Aue .... ! 5. E, e mamae ana matou he whakaaro ki a koe e to matou Kuini, he hanga whakamiharo tou aroha ki a matou, nui atu i to nga wahine aroha nui, Aue .... ! Ko wai oti o nga kingi o nga kuini o naianei 0 nga whakapaparanga maha ranei kua wehe atu ra kite po, hei rite mona te nui, te pai ? 1 kaha rawa te piki o te nui, o te matauranga, 0 te rangatiratanga, o te whakapono, kite kingitanga o Ingarangi i ona ra. Ma wai e korero tona whakatupuranga ? He wa kua rite hei haerenga mona, kua motu te aho hiriwa e here nei i te tinana ki te ao, a, kua rere atu ia. E 81 ona tau i tona matenga, ara, i neke ake i te oranga mo te tangata i tohia iho 1 nehera. I mea tetahi tino tangata onamata,

“ Nga ra o matou tau e whitu tekau tau, a ki te whai kaha ka waru tekau tau.” Kaore ate mate whakapai kanohi, kaore ana tikanga tahatahi. E patoto mai ana ia ki nga kuwaha 0 tatou whare raupo, toetoe, wiwi; e pera ana ano ki nga whare o nga kingi, ahakoa i whakairoa, i whakakikoruatia kite koura ki nga kohatu utu nui. Ete iwi, kua mutu ta tatou inoi me ta tatou waiata, — ( he mea aroha ano tenei) “ E te Atua tohungia te Kuiniotira, i mutu ai no te mea kua whakarongo mai te Atua ki a tatou inoi, kua tohu hoki i te Kuini kua tohu i a ia i nga mamae o te tinana, kua tohu laia i nga whakamatautauranga ote ao. Kua whakarerea iho e ia te karauna o te kingitanga o Ingarangi, otira kua karaunatia ia kite karauna o te ora e kore e tangohia i a ia, kua noho ia ki nga whare kingi i te rangi. I tino paingia te Kuini e era atu mana katoa, he whakaaro kite pai o tona tinana ake; a, ahakoa e ara ana ano he raruraru i waenganui o te kingitanga o Ingarangi me era atu kingitanga, e kore tera e kiia he raruraru naana ake, engari he raruraru kawanatanga. E mohio ana te ao katoa kia Wikitoria, he kuia ataahua, e kore e kaiponuhia tana putea ki nga pani, ki nga pouaru, ki nga rawa-kore, e whakaaro ana ki nga aitua nunui ahakoa no era atu iwi; he kuia tino whakapono. Te Tanumanga. No te Paraire te tahi o nga ra o tenei marama ka whakawhitia atu te tupapaku i te whare kingi i te Moutere o Waiti, (Isle of Wight te wahi i mate ai te Kuini) ki Ingarangi. He nui whakaharahara te ope manuao 0 Ingarangi me era atu kingitanga i huihui ki te whakanui i te haringa atu i te Kuini ki te tuawhenua o Ingarangi. Pouri tonu te rangi i te pawa, tae atu ana ki nga ao kapua, tu ana te ngaru o te moana, ru ana te whenua 1 te haruru o te repo. No te Hatarei ka tanumia te tupapaku kite urupa o ona matua o ona tipuna. Tokowha nga kingi, he tokomaha nga piriniha, nga tiuka, nga upoko-ariki, nga ruanuku, o luropi i huihui mai kite uhunga. I utaina te kawhena ki runga ki nga wiira repo, e waru nga hoiho ma kite to. I muri tata i te kawhena a Kingi Eruera Tuawhitu mete Emepara o Tiamana. Kaore he wahi matatea o te huarahi i te langata; e 27000 nga hoia i whakaritea hei whakawatea i te huarahi : nga tuanui, nga matapihi nga whakamahau o runga o nga whare, kapi tonu i te tangata. I mutu nga mahi katoa i taua ra o te tanumanga, i tu hoki he huihuinga karakia ki nga

taone katoa o Niu Tireni. I uru ano te iwi Mao.i ki aua buihuinga, i tataitia kite kawakawa me era atu rakau tohu mate a te Maori.

Na, mahue ake i a Kuini Wikitoria tona ahurewa me tona karauna ki tana lama, a, nice ana ia ki ona matua, he pai tona koroheketanga, hira rawa ona ra, ona taonga, tona kororia; a, ko tana tama ko Eruera Tuawhitu hei kingi i muri i a ia. “ £ te Atua, tohungia te Kingi!” Na “ Te IriKANGi.”