TE WHAWHAI, KI TARANAWARA.
Te INGARIHI KI TE POA. Kei te Nama 19 o ‘ Te Pipiwharauroa,’ a matou korero mo tenei whenua mo Taranawara, me ta matou whakaaturanga i nga take mai o te raruraru ka ara nei i waenganui o te Ingarihi raua ko te Poa. KUA ARA TE RAU O TE PATU. No te ahiahi o te Taite 120 nga ra o tenei marama i tae mai ai te rongo kua tino ara te pakanga, tukituki ana taua rongo ki nga topito e wha o te ao nei. I tukua e te Poa he waea kite Ingarihi i te 9 o nga ra o te marama nei. I penei etahi o nga kupu o taua waea: — “ Ko te raruraru ka ara nei i waenganui i a taua me tuku ma tetahi ‘ Komiti Whiriwhiri ’ e whakatau. Ko nga hoia Ingarihi katoa e noho tata ana ki nga rohe o Taranawara, kia tere tonu te whakahokihoki atu. Ko nga hoia kei te moana e haere mai ana, kaua rawa e whakaungia mai ki uta, engari me whakahoki tonu atu i te moana Kite kore e mana mai tenei tono, tae noa kite i 1 o nga ra o tenei marama, ka kiia e te Poa he. tautapa whawhai na Ingarangi, a ka ara tonu te pakanga.” Te kitenga iho o te Ingarihi i te ahua whakamanamana o nga kupu a te Poa, katahi ka whakaritea to ratou hiahia. Na, kei te haere te whawhai inaianei. He nui te whakamiharo o era atu mana nunui, kite totoa o te Poa, ki te whakaara whawhai kite Ingarihi. Kihai i whakaaro kite kupu mo te mana o Ingarangi e ki ra : ‘ Ka pau i te raiona te tangata e takahi ana i tona waero.’ E tata ana kite 18,000 nga hoia a te Ingarihi kei Taranawara inaianei. Ko Tianara Waiti tetahi o nga Kai-whakahaere o te taha kite Ingarihi. He kaumatua ia, engari kua uru ki nga pakanga maha, kua riro ano hoki i a ia te ‘ Ripeka o te Kuini( Ko te tohu tenei mo nga tangata tino toa o nga ope hoia katoa a te Ingarihi). Engari ko Tianara Pura te tino tangata kua whakaritea e te Kawanatanga o Ingarangi hei Kai-whakahaere mo tenei whawhai. He tangata hapai pat-u a Tianara Pura no tona taitamarikitanga ake ano, a kei tona poho ano hoki e mau ana te ‘ Ripeka o te Kuini.’ Kei te moana tonu ia e haere ana inaianei me tona tini o te hoia. Tera pea e tae kite 80,000 nga hoia katoa ki raro i a ia. KEI TE TAKATU. Kei te korikori nga Motu katoa i raro i te
mana ote Kuini, kite tuku hoia kite whenua ote pakanga; kua puta hoki te whakaaetanga a te Kawanatanga o Ingarangi. I whakaaetia ai Ida uru nga iwi katoa, i rare i te mana o te Kuini, hei whakamahara, he iwi kotahi te katoa, he teina he tuakana, ahakoa i tohatohaia kite ao katoa. Ka pa he raruraru ki tetahi wehenga, ka whakatika era atu wehenga kite awhina. Kia ora tonu te Kuini! TE OPE O NUI TIRENI. E 200 nga hoia o Nui Tireni kua riro ki Taranawara i te Hatarei nei, i runga i a te 1 Waiwera,’ he tima nui no te P & O Kamupene. He mea whiriwhiri mai enei hoia no roto i nga ropu hoia katoa o Nui Tireni nei. Tino nui atu te tangata i haere ki Poneke, — liaere tane, haere wahine, haere tamariki, Ida kite i te haerenga o nga hoia ki Taranawara. El 4 nga tima i haere kite arahi ia te Waiwera, ki waho ote wahapu o Poneke; mete tangi haere ano nga peene, nga repo, mete tare ano nga haki. Tino kiki aua tima ite nui ote tangata; kite ki a etahi tangata, i tata kite 50,000 nga tangata i tae ki Poneke, i taua ra. He waiata-maori te waiata whakahauhau mo te whawhai; penei etahi kupu : ‘ Kia kaha Nui Tireni! Whawhai maia mo te Kuini, mo te kainga, ake ake ake !’ NGA KONGO MAI O TE PAKANGA. Kua riro i te Poa a 1 Van Reenan Pass,’ ko 'tetahi tenei 0 nga huarahi atu ki Taranawara. He maunga kei te taiapa i Taranawara ; e toru e wha ranei nga huarahi atu ki reira, a ko tetahi tenei o aua huarahi ka riro nei i te Poa. E rua nga tereina o te Ingarihi i riro i te Poa, he pu, he paura, he tainamaiti, nga utanga o runga. Ko etahi huarahi ote tereina kua tukitukia e te Poa, ko te waea i tapahia. E rere ana tetahi tima o Tiamana ki Taranawara. He tima tino tere. Te taenga kite ‘ Moana Nui,’ ka kitea e tetahi manuao o Ingarangi. Katahi ka puta te whakaaro i te kapene kia whaia, kia tirohia. E hia ake haora, kua piri te manuao kite taha; e arahina ana ki ‘ Port Said, he taone no Ihipa. Kitea ake e 4000 nga keehi pu, paura, me era atu patu mo te whawhai. Katahi ka utaina aua mea ki tetahi atu kaipuke, ka whakahokia ki Tiamana kite whenua i tukua mai ai. Kua mau ano i te Poa tetahi tereina o te Ingarihi; i runga etahi apiha me etahi hoia, riro herehere atu.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH18991001.2.9
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 20, 1 October 1899, Page 8
Word Count
877TE WHAWHAI, KI TARANAWARA. Pipiwharauroa, Issue 20, 1 October 1899, Page 8
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in