PARIHAKA.
I uia e te Etita o te Pipiwharauroa ki a Heta te Kani-a-takirau nga korero o te haerenga o tona ope ki Parihaka kite hui a te Ringatu i reira. Hui katoa tona ope e 47. Ko Hoani Ruru tetahi o nga kaumatua o taua ope he haere ki a Tohu. I whakamihi a Heta mo nga haka poi o Parihaka, e ono matua kite tu mai kite poi. Ko nga kakahu he hiraka he ma, he kakariki. I whakamihi ano ia mo nga whare papa, nga whare kai, me nga whare noho. Te whare hui o Tohu e rua nga whakapaparanga, e wha teepu ki runga e rim a ki raro. No Te Whiti te whare nui atu, i eke pea kite wha-tekau nga ruma. Te kai i rite ki ta te pakeha, i wehea ano nga tuari me nga tangata tunu paraoa, engari tonoa ai kite utu mo te kai, ahakoa manuhiri. He tikanga hou tenei i te ao, ara te tono i te manuhiri kite utu. Ko nga huarahi ano o Parihaka etahi mea ataahua, tino pai atu. E puta ana ano etahi kupu whakamihi mo te kaha o Te Whiti kite whakapai i tona pa. Otira kei nga tangata e tino matau ana ki Parihaka e mohio ana nga kino o te tikanga a Te Whiti. Ko waho o Parihaka i pai kite titiro atu, otira ko roto he rite kite rua tupapaku. E tangohia ana nga moni na nga uaua nei o te tangata i whiwhi ai, hei whakahaere i nga tikanga a Te Whiti. Ka hunaia nga moni a te tangata ki Parihaka, ka hoki rawa kore ia ki tona kainga ki tona hoa ki ana tamariki. Ka tangi nga tamariki i te hia-kai, ka noho ia a Te Whiti i runga i tona torona poropiti ai. I roto i nga tau ne £yooo te moni a Ngati-ruanui i ngaro ki Parihaka, kaati inaianei ki taku rongo kua pakaru taua iwi ki waho, ka mutu rawa ta ratou hoki atu ki Parihaka. I panuitia e tetahi o nga nu-pepa o Poneke te korero a tetahi pakeha i tae ki Parihaka, mo te ki mai a nga tangata o Parihaka ki a ia ko to ratou “ atua he pia he wahine.” Kaore matou e mohio kite take i manawanui ai nga iwi e whakamatapotia ana, e whakatamarikitia ana e Te Whiti raua ko Tohu. Ina tonu pea na te iwi kuare. Kaore e haere ana nga tamariki o era iwi kite kura, na reira kei te tino Maori tonu o ratou ngakau. E ki ana a Heta kite whai-korero a Te Whiti raua ko Tohu nui atu
te whakamoemiti o raua iwi. Kite ki a Tohu ko ia te kingi mete Atua, ko te Karaiti te Mihaia o tona whakatupuranga, ko ia ano te mihaia o tenei whakatupuranga. Ko wai te tangata ehara nei i te porangi e whakapono atu ki enei tu korero. Ka kataia enei korero e nga tamariki pakupaku o enei takiwa. Te kaha ote tangata kite kohukohu. Te mea pai ma Tohu mehemea ko ia te mihaia, me whakaae ia kia ripekatia ia, tanu rawa kia torn nga ra katahi ka ara ake ai. Otira homai ki tona iwi ka whakapono tonu, mete waiata “ko Tohu te kingi mete atua. ” He tino tamariki. Kua poropititia e Tohu e torn tau e tu mai nei ka riro katoa i a ia te whakahaere o te Motu nei, (ka mate hoki pea te pirimia). Ka poropititia hoki e matou, mehemea ka ora tonu a Tohu i roto i enei tau e torn, tera ia e ki ‘na te mea, na te mea i he ai tona kupu.’ Kei te mohio tonu a Te Whiti raua ko Tohu he tinihanga ta raua mahi. Tino tupato atu raua kei titiro nga kanohi o raua iwi. Kaore raua e whakaae kia rangona etahi reo ke, reo whakamarama i o raua iwi, kei kitea to raua tinihanga. Eki ana a Heta kotahi tino ra i korero ai a Te Whiti ki a ratou, (nana noa kaore e ngenge— aha anake ra ana korero?) otira kore rawa a Te Whiti i tuku i a ratou kia whai kupu atu. He aha te take ? Ma te ngaaku whakaaro, e whakahoki.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH18991001.2.4
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 20, 1 October 1899, Page 3
Word Count
712PARIHAKA. Pipiwharauroa, Issue 20, 1 October 1899, Page 3
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in