TE BETA MAI A REV. KATENE PUKERUA.

Pipiwharauroa, Issue 16, 1 June 1899, Page 6

TE BETA MAI A REV. KATENE PUKERUA.

‘ Porangahau, . Mei 20th, 1899. Ki to Etita, : E hoa tena koe, tena koe te matua ote turi, o teKapo, o era atn tu ahua katoa ote mate e pehi nei ite tangata. Tena koe, e whakato haere na i te purapura a Te Atua, e hara i te mea ki kona anake, engari ki nga wahi katoa, ina koa, e tioro haere nei te waha o te “ Pipiwharauroa ” ki enei wain, a tera hoki pea, kei era atu wahi e tioro haere ana, ara e whakaoho ana i te tangata kia ara ake i te moe. Ma Te ■ Atua koe, ara , tatou katoa e manaaki, e tiaki, e whakakaha kite mahi i Tana e pai ai. Kua tie noa mai ta korua reta ko R. Kohere ki a au, kua maha ke nga marama o te taenga mai o ta korua reta, kati he nui no te raruraru i roa ai ; a ka tau iho nei ki raro, ka kai te pene i tana mahi. E hara i te mea, he korero hou, ngakorero ka whakamahia nei te pene, kaore, ko aua korero ano e rangona nei e te tangata. “Te ora, me te mate ote whakaponoki roto Heretaunga ”: (1) Ko te purei hoiho. (2) Ko nga mahi tohunga Maori. (а) “Ko te purei hoiho —Ko te tino Atua tonei o nga tangata o Heretaunga, Ahakoa kei whea te purei hoiho, kei Akarana, Gisborne, Pamutana, Whanganui, Taranaki, Poneke, and Christchurch ranei, kaore e hapa te tae o tetahi o etahi tangata ranei o Heretaunga ki aua wahi. Ki te tangi mai te pere karakia i te taha tonu o ratou whare, kore rawa atu e haere kite karakia. Ka kino te haere a te purei. Tera Atu etahi o nga male e puta ana mai i roto i te reihi hoiho, kaore e taea te tuhi atu inaianei, ite mea ka tata te kati te meera. - (6)“ Ko nga mahi tohunga. Ko te rua tenei o nga Atua, Ahakoa kei whea te tohunga kei Pewhairangi, kei Waikato, kei nga takiwa ranei o Ngatiporou, kei Taupo ranei, kaore . e hapa te tae ote tangata ki aua wahi. _Ki te ki a te tangata, he pai ke te

haere ki nga tohunga Maori, Kaore he utu mo te mahinga, a he kino te takuta he nui no te utu. E hoa ma, hei te haere kite purei, ka ngahuo noa ake te moni i raro i nga waewae, a he mea pewhea ra i tae ai ki nga tohunga o era atu wahi ? Akuanei pea na te moni ano, kua whai moni hoki. A kati i te mea kua puta nei te kupu a te Kawanatanga. Kia kaua e tinihangatia tona iwi e nga tohunga Maori, ki te mau i te kawanatanga tetahi tangata, e mea ana lie tohunga ia, e tinihanga ana i tona iwi, kei ro hinaki tona mutunga, ka mau te wehi o te ingoa nei o te hinaki, no te tuna ke te kainga, ka kiia nei mo te tangata, ka kino te haere a te Kawanatanga. Na konei ka mea ake, tohunga ma, tanapu ! tiro tiro marire ! ! a ka maka atu ki ro tahataha nga tikanga tohunga, Waiho te marae mo nga mahi o te whakapono ki Te Atua. “ Te Ora.” Ko etahi wahi o Heretaunga kanui te ora o te whakapono, e whangaia tonutia ana kite kai Wairua i tenei ra, i tenei ra ko etahi wahi, e ahua mate haere ana, i te whaka mahinga a te ao, kikokiko, rewera, ko etahi wahi katahi ano ka matutu ake, he mea na te aroha noa o te Atua. Ka kitea ki enei kupu, te nui o te mahi mo te takiwa o Heretaunga. Ko te mahinga, ara ko te maara he nui whakaharahara, ko nga kai mahi he torutoru noa iho. He ahakoa ra, kei te Atua te tikanga, ki tepai ia, ma taua hunga torutoru e mahi tana maara, waiho i tana e pai ai. Tenei te parirau mai mo te Pipi, ka tukua atu kotahi pauna : Na Anaru Te Wanikau, 10s ; Na Te Eua Wanikau, 2s 6d ; Naku, e 7s 6d, £l, Me tuku katoa mai ki Omahu. Fern Hill, Napier. Perehitia tenei, ka hoatu ma te Pipi Wharauroa e mau atu kiia wahi, kiia wahi, hei titiro iho ma nga tangata i kura ki te Ante i mua, kite wehenga atu o to tatou whaea o Mihi Tatana, wahine a te Tatana, tino kai whakaako o Te Aute Kareti, no te Eatapu Mei 15th, 1899, i wehe atu ai, ara i hemo ai, kanui te aroha ki taua kuia, he tino whaea ia, no nga tamariki katoa i tae ki Te Aute, kore ake te manaaki a nga matua tupu ake o nga tamariki, i te manaaki a taua hakui ko nga tamariki e whakatata ana te haere ki Te Aute kua tureiti i nga manaaki a Mihi Tatana. Hei kona ra Ma Ti Atua tatou katoa e

whakakaha kite mahi i tana mahi kua homai nei hei mahinga ma tatou. Na to hoa mahi i roto i Te Ariki. Katene Pukeeua.

Waimate North, I ay of Islands, May 3rd, 1899. E hoa, e te Etita o te Pipi-wharauroa, Tena koe i te atawhai o te Matua i te Eangi, e hipoki nei ki runga ia tatou. E hoa tenei etahi wahi kakano hei haringa atu ma ta tatou manu, mehemea ra e watea ana ia kite mau haere, koia nei. I mine te Hui ote Haahi Maori o te Atirikonatang i o te Waimate i te Pihopatanga o Akarana ki Ripia (Northern Wairoa) i te 25th o April, 1899 nei. Ko nga minita i tae mai, e iwa, ara, ko te Atirikona Karaka, te tokoiwi. E waru minita Maori, tokoiwa nga Mangai Reimana. Ko etahi o nga minita o tenei atirikona tanga kihai i tae mai, i te roa o te whenua, i te Kaumatua hoki o aua minita ara to Parengarenga, me to Ahipara, me to Whangarei. Nui atu te pai o nga mahio te Hui. Ara o te marae te hanga nei te kai ate Pakeha. Tau ana te Miharo, kite kaha, o nga Rangatira o taua kainga kite whakaaro i nga Kai mo taua hui, ara te Pariha, o te Wairoa, Kaipara. Ko Rev. Wiki te Paa te Minita o taua Pariha. Ka hoki mai nga mahara, kei te awhinatia mai a tatou mahi, e te Matua i te Rangi. Hei mea nei hoki e whai Kororia ai tona Ingoa i runga i enei mahi. 1 tae mai hoki a Hone Heke, M.H.R., ki taua Hinota mutu noa te Hinota ka hoki mai matou. Ko tetahi korero nui i taua Hui. Ki a tahuri nga minita Maori Id te rapu i etahi tikanga e kaha ai e oho oho ai nga whare karakia, a ki a tino nui ai te wehi kite Atua. Notemea, ka roa e noho ana te minita i Waenganui ia ratou, Ka a ra mai ie hoha ara te mangere tanga Ki nga tangata, Ki te minita ranei o te takiwa. Ko te huarahi, ano tera e ngoikore ai te tupu o te Purapura ki taua waahi, heoi i whiriwhiria nuitia taua take a ka kitea, me hui hui nga minita e tutata ana kia ratou i etahi wa poto, Ki te whakahaere e ngahau ai te mahi i roto i te mara—ara o ratou whakaminita. I whakaarohia hoki kite kupu, e ki ra

(kite kore nga tangata e haere mai kite Haahi, Ko te Haahi me haere ki nga tangata.) Kaati ra e manu. Ka nui rawa enei korero. Ka mutu nei te tino kai ote reta, mehemea ra he tikanga Kakano ki tau whakaaro iho, ara ki a whakaaro nui tatou kite whakato i te Purapura. Ki te maara, ma te Wairua tapu, e whakamakuku. Ma te Atua e mea kia tupu. Na to hoa, mahi tahi, Rev. Timoti R. Kiriwi. E hoa, tena etahi wahi hua. No te makariri i hua ai na kona i iti ai. Timoti Kiriwi ... ... 2s. Od. Rawiri Teruru ... ... Is. Od. Me tuku mai tetahi pepa kia ia. Address Rawiri Te ruru, Te Ahu Ahu, Bay of Islands. Tenei ake pea te wa, e hua ai i te ngahuru. Ka maha atu nga kakano, e hoatu ai kite Pipiwharauroa.

Whakatane, May 17, 1899. Kia Rev. P. Peneti, Ehoa tena Koe i runga i nga mahi manaaki a to tatou Ariki Kai whakaora a Ihu Xt. Tena Koe te Kai timata te Kai wkakatinana i te hiahia oTe Atua i whakaarohia ai e ia me penei hoki tetahi tikanga mo to tana iwi mo Te Maori me Kore e whitingia e Te Rongopai oto te Xt,, kororia. Ma Te aroha o to tatou Matua ite Rangi tatou e paihere kia kotahi ahakoa oti wehewehe noa i o tatou tinana. E Hoa e pouri ana ahau ite roa rawa otaku whakahoki atu ita korua reta mai Ko Te Reweti. Kati taku whakahoki anake “ E pai ana.” Ko tenei noa hai wahanga atu ma to Mokai ma TePipiwharauroa. NoTe 8 o Mei nei Ka mate tetahi tangata rangatira o Rangitaiki wahi o W hakatane nei Ko Eewiri te Ingoa. I te 9 onga ra Ka tae matou Ki reira i tae pea Kite 300 tangata i tae Ki reira. He nui nga Korero nga Waiata ara nga mahi ano mo runga ite tinana E haere atu ana. Ite aonga ake ka whakamutua nga Korero katoa ka riro te whai korero ia to

PipiwharauroaNo. 13, 14. Tino hurihanga o Te taringa o Te Tangata tino whainga mai ote hiahia. Kopi rawa ake nga wharangi o Te Pipi i roto inga ringa o Te Kai panui haere ana ka riro. E Hoa nui atu te manaakitia oto mokai e nga tangata o Konei. Tenei Ka tukua atu e au nga Ingoa onga tangata e hiahia ana Kia tukua mai E Koe (e Te Etita) he Pipiwharauroa. Kia ratou. Kai te kohi haere ahau i nga hua kareao hai manawa mo to manu kia mene ra ka tuku atu ai. Hai reira ano taku haere atu ai. Na To Hoa Mahi. T. Tawhai.

Te Arai, Maehe 24, 1899. Kia P. Peneti. E hoa tena koe ; kia ora tonu koe te kai hapai mete kai manaaki o ta tatou Manu. No te 19 o nga ra o tenei marama ka u mai te Kawana ki turanga nei ; ratou ko Timi Kara, ko Kanara Pole-Penton, me era atu tangata rangatira. I to ratou unga mai ka powhiritia e nga Maori o Whakato ki to ratou kainga : a i te ara ka peka te Kawana kite matakitaki i te whare Karakia i Manatuke. No te tina ka tae kite marae i powhiritia ai. Te maha o nga tangata i hui mai kite manaaki i te Kawana e wha rau, I tu nga taane me nga wahine o te tingata whenu a kite haka. I te taunga o te manuhiri ki rare, ka tu a Te Tuatini Tipoki kite whakatau i te Kawana, a ko taana whaikorero tenei—“Haere mai e te Kawana, haere mai kia kite koe i te morehu tangata i te morehu whenua : haere mai hoki ki te tango atu i nga taumahatanga me nga pouritanga e peehi nei i a matou. Tuatahi, i te ruuri e kai kino nei i o matou whenua : tuarua, inga roia me nga ture taumaha e hanga mai na i te Paremata. Ko taku tono, me taku inoi tenei kia koe, kia aroha mai> kia matou ka whakaora i o matou mate.’ I tu ano hoki a Ruka Aratapu, a Te Kani Pere, a Reweti Kohere, me etahi atu tangata, ki te whaikorero, kite whakapai ki te Kawana mo toona haerenga mai kia kite i enei morehu o te Iwi Maori. I muri iho i enei mea, ka tu mai te Kawana kite whakahoki inga whaikorero kia ia, a na Timi Kara ana korero i whakamaori. Ko ana kupu enei—‘ Whakatau mai kia au ; tenei au te haere mai nei kia kite ia koutou. He nui

toku aroha kia koutou irunga i o koutou mate me o koutou taumahatanga kua whakapuakina mai nei e koutou. Ko enei taumahatanga katoa, ma o koutou mema ano e whakapuaki ki te aroaro ote Paremata mea ake nei tu. Engari ko taku kupu tenei kia koutou kia pai te whakatipu i a koutou tamariki. Tukua kinga kura, ma reira nei e puta mai a he oranga mo ratou mo koutou ano hoki, Kia pai te tiaki i o koutou whare, i o koutou kakahu, i o koutou tinana me a koutou kai, no te mea kei roto i te pai o te tiaki i enei mea e wha he oranga mo te iwi: ma konei anake ka tipu ai te Maori.” I konei ka mutu ana kupu. He nui te manaaki a nga Maori i to ratou Kawana me ona hoa, Heoi. Ma Te Atua taua e manaaki e tieki, No to hoa Aroha, Na Tame Arapata.

Pahiatua, Maehe, 80th, 1899. Kia Peneti, Etita o Te Pipi-Wharauroa, ten a koe, te tangata whakahaere o ta tatou Mann, Heoi te mihi. I tu te tahi hui ki konei i waenganui i te pakeha i te Maori ; a he maha nga rangatira i tae mai ki taua hui. Ko nga take o taua huihuinga he titiro he kape atu hoki inga mea e takoto he ana i waenganui i to pakeha raua ko te Maori ; he rapu he rongoa hoki inga mate e patu nei itewhakapono ote Maori, te purei hoiho e whakapohara nei e whakakuare nei i te tangata, i te waipiro e nanati nei i te oranga o te tinana raua ko te wairua, e iki nei i te morehu tangata ki te po ; he whakariterite he whakau hoki inga ture monga kura kei reira nei te ora mo nga tamariki, mo nga tangata hoki nana ratou i tuku ; he rapu tikanga hoki e pai ai te pupuri a te Maori inga kupu a te Kuini. He maha nga rangatira Maori i tu kite whakamihi, ki te tautoko hoki inga tikanga i whakatakototia ki waenganui o te hui. Ko a Tamahau kupu enei—“ E aku hoa kua hui mai, me era atu hoki e noho mai ra i o ratou kainga, kia rongo mai koutou, kua mau nga iwi o toku takiwa ki te whakapono, kite oha anga kaumatua kua ngaro atu ra ki te po.’’ K I tu ano hoki ahau kite tautoko i enei kupu a Tamahau, me era atu hoki kaore nei i tuhia atu e au. Heoi ano, Ma Te Atua taua e tiaki e whakakaha, na T. H. Teipututu.

Otaki, Hune 12, 1899. E boa tena Koe, tenei ahau te tuku nei i etehi Kupu torn tor nei kia kawea i raro i te parirau o te Tipi ki nga iwi Maori e noho nei i enei moutere puta noa, pnta noa. . E boa e te etita kaaui taku wbaka mibaro kite pai o nga korero o to pepa, be korero tino pai nga korero. E maia ana koe kite wbakahe i nga mea be, kite wbakapai i nga mea pai abakoa ko te nuinga o nga tangata wbakapai ana i nga mea be a he tomtom nga tangata e wbakapai ana i nga mea pai. Kia maia tonu koe kite pena . Ka tau toko na koe e nga tino tangata pai i nga wahi katoa e rere ai to manu. Ma te maia o etehi ahakoa torn torn, kite hapai i nga tino mea pai kite whakahe i nga mea he ka nui haere ai te pai a ka iti haere ai te he. Ma te atua e wbakakaha nga ngakau o nga tangata pera kite whawhai tonu kite ope nui o nga boa riri o te iwi Maori kia hinga ai a kia tahuri nga Maori kite takahi i aua boa riri ki raro ki o ratou waewae. Ko etahi o aua boa riri koia enei:— 1. Ko te waipiro. (He tino boa riri tenei otira kua iti baere pea tonu kaha i to mua ! kia kaha te katoa kite peehi iho kia mate I rawa.) 2. Ko te purei hoiho. E nui haere ana tenei kino. He maumau moni tenei mahi. Nui atu te moni e pau ana i runga i tenei mahi i te tau kotabi, i te moni e pau ana i runga i te mahi o te whakapono banga whare karakia utu minita, boko pukapuka aha ranei i nga tau kotahi tekau, a he aha te hua o te purei hoiho ? Kahore kau, he ra ngahau noa iho, ebara i te ngahau he maumau rawa atu taua mahi. 8. He purei putupooro. E nui baere ana tenei. Ko tetabi taha o tenei mabi he pai me ka tika te purei e whakamaia ana i te tangata e wbakakaha ana i tona tin ana e ako ana i a ia kia tere, kia wbakamanawanui, kite peebi i tana riri i ana hiahia kino, otira ko etehi e wbakakino ana i taua purei, e maumau ana te taima mahi, e purei ana i te Ra Tapu e kohuru ana i a ratou ano. 4. He kaw i nga mate kite tohunga Maori. He tino mahi kuare tenei no whea te mohio tanga o aua tohunga no te ao nei ranei no te Atua ranei ? Kahore i te ao no te mea kibai tetehi o ratou i baere ki tetehi kura takuta kia whakakona, kahore rawa tenei mohiotanga e tupu noa i roto i te tangata ko nga tino tangata mohio kite

whakaora mate he tangata ata whakaakona ratou katoa, a kahore te mobiotanga o te tohunga e riro mai ana i te Atua no te mea ko aua tohunga e takahi ana i nga ture a te Atua e whakakahore ana i nga mea i ata whakatakotoria e te Atua hei oranga mo te tangata, e mahi tini banga ana ratou hei nukarau i nga turoro e mohio ana ahau ki etehi o ratou he tangata tino kuare haurangi, mangere, kino, no whea to ratou kaba kite whakaora tangata mate ? He ahakoa e kaiponu ana te iwi Maori kite utu ite tino takuta mohio a kawea ana te turoro kite tohunga kuare kia patua ai e tona kuaretanga a ka mate ia katahi ka nui te moni e pau i runga i te tangi hanga noa iho. E nga tangata whai whakaaro me ata titiro kite ahua o enei boa riri a kia whakaohokia te iwi Maori katoa kite tahuri kite patu kia kore rawa ai enei mea e kohuru ana i te iwi tino pai te iwi Maori. Na Make Wiremu.