TE RETA MAI A APIRANA NGATA, M.A., L.L.B.

Pipiwharauroa, Issue 15, 1 May 1899, Page 7

TE RETA MAI A APIRANA NGATA, M.A., L.L.B.

PuKAPUKA I. Ki nga Etita o Te Pipiwharauroa. Tena Korua, — Hei whakatau atn lenei mo ta korua tono mai kia whakaaturia atu ean nga korero o taku haere e haere nei i runga ite iwi Maori. Ki te kauwhau ite rongo pai a Te Kotahitanga o nga tamariki o Te Kareti oTe Ante. He tika hoki kia uru atu etahi kupu pera ki tena o a talou nupepa. hei korero ma nga mea ote iwi Maori o taea atu ana o tena Karere.

No te 21 o Maeheau ka rere mai i Akarana ki Opotiki, i te mea kui wbakaturia ko au, hei mahi haere i nga mahi a to tatou Kotabitanga ki runga i nga takiwa Maori katoa o te Tai Rawbiti i te tuatahi, i rnuri ra ki etahi atu takiwa, I rokobanga au ki Opotiki i te 23 o ng i ra, i te taenga mai o te Kawana. No te 24 ka ahu atu ki Torere ki ta bui nui i reira, i whai hoki au ko nga huibuinga tangata i te tuatahi kia mama ai taku wbakamaraiina ki nga nobanga rangatira me nga tangata whai whakaaro o te Tai Eawhiti i nga take o taku haere. Na heipu tonu au ko tenei bui i wbakatoputia mai ai nga rangatira katoa 0 Turanga buri noa i Waiapu ka ahu mai ki roto ote Wbakatohea. E toru oku ra i whakatakoto ai i nga kaupapa o nga take ki waenganui o tena bui, i timataia mai ra ano i te taenga mai o te Pakeba me ana kuri me ana tarn bubua noaiho, ki enei motu a tae no i mai ki tenei ra, a kitea ana e te iwi katoa te marama ote wbakapapa o Te Kotabitanga oTe Aute, no runga tonu 1 nga Kawai o nga matauranga Maori e hopubopu atu ana ki nga tikanga Pakeba, a kitea ana ano kite wa tonu tenei mo ana mahi, be huribanga tau, koia tenei ekaranga nei tona mangai ki te iwi Maori, kua paenga, engari me titiro ki mua ki te aroaro ki nga mate e takoto ana mai. He nui nga manaaki i homai ki toku tinana, naaku nei i whakatmana ki roto i te iwi Maori i tenei ra te rongopaifhou ote ora mo te tinam, mo te kainga, mo te whenua. Kitea ana eau

e kore te iwi Maori o ten a tai e puhoi kite whakarongo mai, engari ka manaaki tonu mai i nga kupu, a kite marama kia ratou he huarahi e tatu ai, tera ano e whakatatutia. No, te 29 o Maehe ka tae mai au kite Pahou, Whakatane, kite hui nui a Ngatiawa i pohiritia ai a Ngati Porou mete Whanau-a-Apanui, me Ngaitai me iwi o Turanga. Emi katoa mai o reira rangitira ka hui ai to matou ope i tae mai kite marae o Ngatiwa e 200 ako nga tangata katoa o te hui e tata ana kite 700, Ko Te Whakatohea, Ko Tuhoe, ko Ngatiawa katoa me etahi o Te Arawa. E rua nga ra i korero ai au, ko aku korero ano i Tore re a he nui ke ake nga manaaki a nga rangatira katoa. E korero atu ana hoki au iroto itoku matotorutangai a NgatiPorou, i te iwi ku.a whai haere i runga i nga tikanga ato tatou Kotahitanga. I reira etahi o nga rangatira whakahaere o era atu Kotahitanga, a na ratou i whakaae a waha mai ko tatou ke ko nga taitamariki. Kei te timata mai ite Kuini, mete whakaoraora, i nga tino take rawa o te mate o te Maori, Ko era matauranga kei runga tonu i nga ture e hahau ana. Tena ake pea ra e tino hono ai tatou ki era, e eke tahi ai nga matauranga katoa ki runga i a tatou whakahaere. Me mihi ake au i konei mo te pai o enei hui e rua. Kaore rawa he waipiro i kitea ki roto, kaore he raruraru i pa. Na aua hui i whakamatautau nga iwi o waho ki nga iwi o te marae, enei hoki ki erai a katahi ano ka taea te ki he iwi kotahi te Tai Eawhiti i Matata id Nukutaurua. Ahakoa he maha nga wawahanga ririki o roto i runga i te ahua o nga Karakia, he iwi tenei e kotahi rawa ana te whakaaro mo runga i nga mate me nga huarahi ora. Ka wahia au i konei ki taku mahi, ka tino kite iho i tona nui, me tona roa, i tona teitei, i tona hohonu. Homai ete Ariki he kaha, he ngakau manawanui, kia taea ai te whakatutuki te kauwhau o tenei o au rongopai. Kati ake i konei enei kupu. Ko etahi taha o enei hui ma Hakaraia Pakewa e whakaatuatu o te hui ki Torere, ma Timutimu raua ko Aperahama a te hui kite Pahou. £197 Is Id te kohi Torere, £l6O 10s 6d o te Pahou, i kohia ano nga tikanga o te Whakapono. Kei roto au i nga rohe o e haere ana i naianei, kia tutuki ra ka whai kupapuka atu ai ano. Keoi Na to korua hoa, ' ■ Apibana T. Ngata.