TE AO KATOA.

Pipiwharauroa, Issue 14, 1 April 1899, Page 8

TE AO KATOA.

I te tienga o te Kawana ki Turanga n ma i hoatu nga tohu metara (medals) ki nga tamariki o nga kora katoa o taua takiwa. Kotahi te tamaiti Maori na te Kawana ra ano i whakapiri te tohu ki tona poho. I pakipaki te mano o te tangata ki tana tamaiti. Tona ingoa ko Tawera Taipiha, no te Muriwai. I te pakarutanga o nga tereina ki Rakaia ora tonu atu te turi o nga taringa o tetaha tangata. Ka rima ona tan ka pa ona taringa, otira i te ohonga pea i te kaha rawa o te tutukitanga o nga tereina ora tonu atu. He tino rongoa kaha tenei, engari kaua e whakamatauria e te tangata. I te whawhai reehi poti a nga kareti nunui atu i te ao nei ara a Kamureti raua ko Okiwhata, mate ana a Okiwhata. Katahi ano a Okiwhata ka male o nga tau e iwa. 0 nga reehitanga o mua tae mai ki tenei tau ka 82 nga putanga o Okiwhata ka 28 o Kamureti. I te whakaputanga a le Kawana i a Hone Toia ratou ko ona hoa ki waho o te wharehe rehere, emeaana nga nupepa Pakeha, i ki a Hone Toia, mehemea ana ia i mohio ki te kino o te whareherehere kua tarona ia i a 1 ia. Aata ! Kua oti i etahi Tiamani tetahi mihini hei whakaahua i roto o te puku o te tangata, kia mohiotia ai nga mate. Whaoria ai taua mihini ki roto o te waha, katahi ka tukua iho he paipa ma te korokoro. Koia nei ano tetahi o nga “ mihini whakamiharo ” kua panuitia ake ra. Ta te Pakeha pai! I mate te mea (mayor) o tetahi taona i Amerika, a nehua ana. Otira i te korenga he tiwhikete hei whakaatu i tona matenga katahi ka hahua ano te tinana. Kitea ana 1 tapukea oratia taua tangata. I mohiotia ai ko te pakarutanga o te karaihe o te taupoki o te kawhena, mete ngaunga hoki a ona niho i roto o te kawhena. 1 tukia tetahi wahine e te tia i Tokaanu, Taupo. E kiia ana e kore ia e ora. Tona ingoa ko Mrs Teko. He taru pea te tia ki tera kainga ! Kei te riri tonu nga Marikena me nga tangata o Piripaina, engari kanui te mate o nga Piripaina. Ko era moutere ko Piripaina i riro i a Amerika, no te Paniora, i te mutunga o ta raua kakari. Ko nga Piripaini i awhina i a Amerika, otira inaianei kei te momotu Kaw matangi ke ratou mo ratou, kaore ratou e whakaae kite mana o Amerika. Ko tenei iwi he ahua rite ki nga

Tiainamana, ko o rat ,u moutere e tata ana hoki ki Haina. Ko te korero tuitahi kua oti i te mihini panga korero, i te mea kahore kau he waea, kna panuitia ki roto kite “ Times,*’ te tino nupepa o Ingarangi. I tukua mai taua korero e tetahi mihini i te whenua o te Wiwi, whakawhiti mai i te moana. ka hopukia atu ete mihini i Ingarangi. Ka kino te haere a te Pakeha ! E mea ana etahi Pakeha he he te hoatu nui o te penihana ma nga kaumatua Maori. No te mea, kaore rawa e nui ana nga mea e hiahiatia ana e nga kaumatua Maori ; a tetahi ko te nuinga o nga penihana a nga kaumatua Maori e tangohia ana e a ratou tamariki mokopuna. He tika tenei korero. E nga kumatua kei hoatu rawa tetahi hikipene o koutou oranga, ma nga tamariki, kei mutu te hoatu ete Kawanatanga. He kaha nga tamariki kite mea oranga mo ratou ; kaua e whakaakona kite mangere. Kei Niu Tireni nei te upoko o Te Ope 'A hakaora, ara te Haraweihana. Kua tino kaumatua rawa taua tangata. He haramai ia kite whakahaere i nga mahi a tona ope. He tangata rongonui tenei. Nana i timata Te Ope Whakaora, a koia e karangatia ana ko “ Tianara ” Puutu. Naumai e koro ! Kei te whawhai a Hamoa. E toru nga manuao i reira, nana i pupuhi te pa o nga Maori. E rua nga kingi o taua motu, ko Marietoa, me Mataawha, he tauwhaingx tonu ta raua mahi. Ko Marietoa te mea e paingia ana e nga Pakeha, ko Mataawha he takahi ture noaiho tana mahi. R. T. M. K. Maehe 31, 1899.