5

G.—4a

Kua whiriwhiria kua whakaaroarohia c maua nga korero katoa i homai kite aroaro o tenei Komihana, me nga korero i puta i nga whakawakanga tuatahi o nga poraka o Ruatoki Nama 1, Nama 2, me Nama 3, c te Kooti Whenua Maori me te Kooti Piira Whenua Maori, hui atu ki nga whakatau a aua Kooti, nga whakatau i whakauria ai nga take, me nga whakahaerenga o nga rarangi ingoa, me nga hea o ia tangata, c aua Kooti. Kua tirohia hoki c maua nga korero c mau na i roto i nga pukapuka ote Komihana tuatahi; engari c pouri ana maua kite whakaatu atu ki a koe kaore rawa i kitea c maua tetahi kupu whakatau kotahi a taua Komihana i roto i aua pukapuka mo runga mo nga korero i tukua atu ki tona aroaro hei whiriwhiritanga iho mana ; a kaore hoki he tuhituhinga whakamahara i roto i aua pukapuka, mo te whakahaerenga o nga rarangi ingoa me te whakatautaunga o nga hea, hei whakaatu i te huarahi i kitea ai me pera nga ota mo Ruatoki Nama 1, Nama 2, me Nama 3 Poraka, c mau nei i roto i te Kahiti o Niu Tireni Nama 30, o te 5 o nga ra o Hune, 1903, c taua Komihana. Kati ra, i te mea c pera ana te takoto, no reira c whai honore ana maua kite ki atu ki a koe i naianei kua kitea c maua enei ahuatanga c whai ake nei, ara : — (1.) Ko te whakatau tuatahi a te Kooti Whenua Maori mo Ruatoki Nama 1, Nama 2, me Nama 3 Poraka, i whakauria c te Kooti Piira o muri nei, ka mutu ano te wahi i whakatikatikaina ko etahi tangata i turakina i mahue ranei i te Kooti Whenua Maori i whakauruhia atu ki nga ota i raro i te whakatau a te Kooti Piira. (2.) Kaore i kitea c maua tetahi kupu whakatau a te Komihana tuatahi c whakaatu ana i nga take i whakarereketia ai c ratou nga ota i mahia c te Kooti Whenua Maori me te Kooti Piira. E marama ana ki ta maua titiro ko nga ota a te Komihana tuatahi kei te tino rereke noa atu i nga ota tuatahi a te Kooti Whenua Maori me te Kooti Piira, ahakoa c tika ana ko aua tangata nei ano me aua hapu nei ano, i kereme nei i nga whakawakanga tuatahi, i tv ano kite aroaro o te Komihana tuatahi ka whakaara i aua kereme nei ano, a i pera ano hoki ratou i te aroaro o tenei Komihana. Kaore rawa nei he mea kotahi i o maua nei aroaro hei whakaatu i nga take i whakarereketia peratia ai nga ota tuatahi kua kiia ake nei; ara he aha te take o etahi tangata i whakauruhia nei o ratou ingoa i raro i te whakatau tuatahi a te Kooti Whenua Maori, tae noa kite whakatau a te Kooti Piira o muri nei, i patua atu ai etc Komihana tuatahi; ahe aha ano hoki te take o etahi atu tangata i whakauruhia ai c taua Komihana kaore nei i whakauruhia ki nga ota a te Kooti Whenua Maori me nga ota ranei a te Kooti Piira i mahia i runga i te whakawakanga o nga piira whakahe i tukua mo te whakatau a te Kooti Whenua Maori, ara i te wa tika hei uiuinga i nga kereme a aua tangata hou kia whakauruhia atu ratou. Ko te rarangi c whai ake nei c whakaatu ana i te ahua o te takoto o nga ota i mua me te ahua 0 te takoto i naianei:— Ruatoki Nama 1. Ruatoki Nama 2. Ruatoki Nama 3. Kei te ota ate Kooti Whenua Maori ... 322 nga ingoa 380 nga ingoa 408 nga ingoa Kei te ota ate Kooti Piira ... ... 92 ingoa hou 86 ingoa hou 45 ingoa hou Hui katoa ... ... 414 ingoa 466 ingoa 453 ingoa 1 patua etc Komihana tuatahi ... 158 „ ("A") 244 „ ("A") 186 „ ("A") Toe iho ... ... ... 256 „ 222 „ 267 ~ Nga ingoa hou i whakaurua c te Komihana tuatahi 241 „ ("B") 336 „ ("B") 336 „ (" B") Hui katoa nga ingoa i nga ota a te Komihana tuatahi ... ... 497 • „ 558 „ 603 „ Ko te rarangi whika kua tohungia kite " A " c whakaatu ana i te kaute o nga tangata i whakaurua ki nga ota i raro i te whakatau a te Kooti Whenua Maori me te Kooti Piira, a i patua ki waho o aua ota c te Komihana tuatahi; me te rarangi whika kua tohungia kite "B " c whakaatu ana i te kaute o nga tangata hou kua whakaurua ki aua ota c toru etc Komihana tuatahi; ahe tangata enei kaore i whakaurua c te Kooti Whenua Maori, c te Kooti Piira ranei i tv kite whakawa i nga piira whakahe mo te whakatau ate Kooti Whenua Maori. Kua mahia a kua tapiritia atu c maua he rarangi—kua tohungia kite " A " —kite whairu o nga pukapuka mo tenei whenua, c whakaatu ana i nga ingoa o nga tangata i patua i mahue ranei c te Komihana tuatahi ki waho o nga ota mo ia mea kotahi o aua poraka c toru. Xi ta maua whakaaro ko te whakatau a te Kooti Piira te whakatau tika, a mehemea i tangohia i whakapumautia c te Komihana tuatahi taua whakatau, kua kore c tukua mai enei piira whakahe mo ta ratou whakatau, me nga raruraru c takoto nei i naianei kua kore i ara. A kaore he awangawanga o maua kite tohutohu atu ki a koe penei na, me whakakore atu nga ota a te Komihana tuatahi me hoki ano kite whakatau a te Kooti Piira me whakapumau i ona ahuatanga katoa, mehemea kaore i takoto mai he tono ki a maua a nga kai-piira katoa o naianei me o ratou kai-whakahaere i tv mai ki o maua aroaro, kia whakaaetia kia unuhia kia whakarerea c ratou nga wahi katoa o a ratou piira c tono nei kia patua atu nga ingoa o etahi tangata i roto i nga ota a te Komihana tuatahi, a kia whakaititia iho nga hea o etahi atu tangata i roto i aua ota ; ka mutu ano te tono a nga kai-piira i naianei me whakahaere ko nga wahi whakanuku hea anake o a ratou na piira, me nga wahi whakauru ingoa tangata hou ki roto ki nga ota. I whakaaetia tenei tikanga, no reira ko nga keehi i whakaturia a i uiuia c maua i whakawhaititia anaketia hei kereme whakanuku hea, whakauru ingoa hou hoki ki nga ota. Kati ra, i te mea kua pera te ahua, ki ta maua titiro ko tenei mahi a nga kai-piira i tv ki o maua aroaro he whakaaetanga na ratou i nga tangata katoa i whakaurua ki nga ota a te Komihana tuatahi mo enei poraka c toru, a heoi ano te mahi c toe ana ma maua i naianei he whiriwhiri:— (1.) Mehemea c tika ana kia whakanukuhia ake nga hea o nga tangata c tonoa mai nei kia peratia ; a -