"KIA WHAKAKOTAHITIA TE PAKEHA ME TE MAORI."
He kupu tenei ki nga tangata kua whakaaetia nei kia tukua te " Manuhiri Tuarangi" ki a ratou. Kite kahore e tae tika atu, me tuhi mai kite Kai Tuhi ote nupepa, kei te Tari Maori, hei Aharana, me whakaatu mai ano hoki i tona kainga kia tika ai te tukunga atu.
Kei te rapurapu nga Maori i nga tikanga e kake haere ai te iwi. Tu ana nga runanga ki tena kainga ki tena kainga kite kimi tikanga mo nga kainga kia wliakaritea paitia, mo nga tangata kia nolio pai, kia noho marie. He tohu pai tenei, te ngakau mea i te iwi kia tupu haere, a, kite whakahaerea tikatia te mahi, he pai ano nga hua.
E hoa ma, kite kahore e puta nui te hiahia, e kore ano hoki koutou e kake haere, e kore ano e rite kite Pakeha. Otira, ma te haere tika ano o te whakaaro, ma reira anake ka pono ai te mahi. Kite kahore e whakahaerea tikatia nga whakaaro, penei, he maumau noa te taima, he maumau noa te mahi i roto i aua runanga, e kore ano hoki e puta he tikanga pai. Mei matau koutou ki nga ritenga o nga tupuna o Ingarani onamata, penei, ka kite koutou, he roa no tana mahi, i te tini ano o nga whakatupuranga, i rite ai to reira painga. Kahore ia i matau wawe ki nga tikanga e noho rangimarie ai tona iwi, e kake haere ai i runga i te pai, i runga i te whai rawa, —he maha ano nga tau i rapu ai. Na, ko te tino take o tona nuinga, o to Ingarani, ko te Whakapono. Waihoki to konei. Hei konei ano te turanga e pumau ai te whare. Ko te rakau tenei e whakahua ana i nga hua pai anake. Tupu rawa ake ta te Whakapono, ko te aroha. No reira hoki nga ritenga pai i puta ai—nga kura, nga hohipera, nga aha, nga aha. Mei kaha rawa te Whakapono i roto ite Pakeha mete Maori, penei, kahore he raruraru, kahore he whawhai. Ko ta te Kawanatanga tenei i pai ai, imua ra ano taea noatia tenei, kia whakatupu tuakana, teina, te Pakeha mete Maori—'kia whakakotahitia hei iwi kotahi—kia noho ngatahi ratou i roto i te Whakapono, i roto i te Ture. E takoto ana nga ritenga o te ture i runga i nga tikanga o te whakapono. Hei pehi ia i te kino, hei whangai i te pai. Na te mana o te ture i rongo ai nga Pakeha; na, tau ana te rangimarie ki waenga i a ratou. Mana hoki, ma te ture, ana whakaritea nuitia, e whakaoti te whawhai i roto i n'o-a
iwi Maori. Na, meheniea e tino hiahia ana te Maori kia kake haere tona iwi, me whakarite ia i te ture i runga i te matauranga. E kore hoki e pai kia noho tonu i roto i te kuaretanga. Kua taia kite perehi te pukapuka o " Nga Ture," hei tirohanga ma te Maori kia marama ai tona whakaaro. Kei roto i tenei pukapuka nga ture nunui katoa o te Pakeha, kua ata whakamaramatia, kua taia hoki kite reo Maori. Heoi, mei mohio koutou, e hoa ma, kite reo Pakeha, ka tahi ka puare o matou pukapuka katoa. Koia nga kura i whakaturia ai e te Kawana ratou ko nga Mihinare, hei whakaako i o koutou tamariki ki to matou reo, kia taea ai e ratou o matou pukapuka. Ma konei ka kokiritia ai te matauranga i roto i a koutou. No ka riro te reo Pakeha, ka rangona, ka kitea hoki e koutou nga korero i roto i nga runanga Pakeha, ara, o nga Kai-whakarite ture. Penei, ka pahure te tupato, e kore nga taringa e tahuri ki nga ngutu teka e whakatupu haere ana i nga korero horihori i waenga i a koutou. Ma konei ka haere tahi ai te whakaaro ote Maori ote Pakeha. Heoiano meatanga, he tau tangata ke, otira ka whakakotahitia he iwi kotahi, na, ka tau te kororia o te iwi Pakeha ki runga ano ite iwi Maori. Ko te tikanga ra tenei e mau tonu ai te mana o te Maori ki tenei whenua. Me waiho ano ko te Ture hei runga rawa, na, ka homai nga tautohetohenga kite aroaro ote Kai-whakawa, mana e ata hurihuri marire i nga korero a tetahi a tetahi; na, ko tana whakaritenga iho, hei mutunga rawatanga tena mo te ngangare. Penei, kahore he tikanga whawhai. Na, ka tahi ano ka tau te rangimarie ki nga kainga katoa, ka haere nuA te whakaaro o nga tangata i runga i nga mahi pai e tupu ai te iwi; na, ka tahi ka ata mutu nga tini paka-
nga a nga iwi, tetahi Id tetahi, e whakararuraru tonu nei i a koutou.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18610415.2.3
Bibliographic details
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 3, 15 April 1861, Page 1
Word Count
805"KIA WHAKAKOTAHITIA TE PAKEHA ME TE MAORI." Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 3, 15 April 1861, Page 1
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in