TE HOKINGA ATU KUINGARANI O KANARA WINIATA RATOU KO TE 58 O NGA RANGAPU HOIA A TE KUINI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 20, 30 November 1858, Page 1

TE HOKINGA ATU KUINGARANI O KANARA WINIATA RATOU KO TE 58 O NGA RANGAPU HOIA A TE KUINI.

Riro atu ana o tatou hoa, a Kanara Winiata ma, te hoki ki Ingarani, ngaro ana i o tatou kanohi. He roa te takiwa i noho ai i roto ia tatou. Kua roa rawa te nohoanga o Kawana Winiata ratou ko le Rangapu hoia 58 i roto ia tatou, kua mohiotra kua manaakitia boki e te rau o nga tangata, o Akaraoa o Niu. Tirani katoa boki, na reira, mea ana nga tangata o Akarana kia wbakakitea iruitia ra ano to ratou aroba me to ratou pai ki a ia, ka tuku ai kia baere. Na, mabia ana he tikanga wliakakilc i to ratou wbakapainga ki nga tuatai a Knar*

Winiata ki tenei koroni. Timatarla ana 10 kohikohi moni ki Akarana, hei hoko i tetalvi •mca hii'iwa Irei whakamau mahara mona, mo ona boajhoki, hei totra Iti nga tangata katoa i roto i nga lau e baere ake nci, a ki ona uri ano hoki, mo tcpai o nga langata o be korcmi nei ki nga iikanga i whakahaerea e ia i rolo i te takiwa roa kua pahure nei. No 4« 27 o nga ra oOketopa lapaca ata nga urea 1 kohikohia ka hoaiu kia Kanara Wiiiiata, ko Te Kawana ano .hei lioatu lie mea ma hi traiki tearoaro o nga Pakeha na ratou nga moni, © nga tini ra nga lira Pakelia me nga tini wahine rangatira hoki i rupeke ki le whare o Te Kawana ki ie matakiiaki i tana meaianga. Ka whakatika aTe Kawana ka whai korero; ka korcro i te roao te nohoanga o Kawana Wimaia lii lenei Koroni, a ki nga iikanga nunui i whakahaerea e ia, ka nuiiu ka boalu tclooro moni, eTorn raupaunai rolo, koauamoni kiakaweaki Ingarani he! hoko i tetahi mea hiriwa whaka* paipai, a me whakairo cnei kupu ki runga ki tana mea.:— " He me\ no.4TU k ia Kanaka Ropata Hknake Wieuata. o te 5$ o nga ra* ngapu hoia a Te Kcini, * 4 No tonaliaerengaatti iNm Tirani, na elahi o uga tangata o 1c Taone, o te Porowhiiri o Akarana, bei lobju mo to ratou whakaaro mil ki le lika, ki te pai o tana main whakabaere i nga iikanga nwrai i tukna mana c niahi i roto i nga tan 13 o tona noboauga ki Kin Tirani, ai-a no Akuhaia 4845, lae noa ki Oketopa 1858, ko ana maki enei i roto i tana takiwa:— Kawana laaraa o te Porowhmi o Nut Areta, flupiriicae o te Porowhinj o Akarana, riwhi o te Kawana 1 Nut Tirani, ko letafci o to Te Kawana Runanga, oie ttananga noi hoki o te Koroni, ko le Kanara o te 58 e nga Rangapu hoia o Te Ktiini, me le Rangatira tanraaki o nga hoia o Te Ktriai i Nit Tirani." Kamvln u te Kawana, ka korero a Kana ra Winiata, pai loan ana, rite tony ano ki tatenoia korero. I le ahjabi ka tttria te paoro a nga Pakeba o Akarana, tino pma ana i reira nga tatpu aroba me nga kupu manaaki a nga Pakeba ki a ta, Wo te 4 e nga i*a o lenei marama ka poroporoaki iho a Kanara Winiata ratou ko tana boawaiiine ate etahi o ana lamarlki, ka poroporkai ki Nio Tirani, Tini noa iho nga Pakeba i baere aluki te Waapu Winiata kia kite ite haerenga. Tu ana nga kapa hoia o te Rangapu 58 i te tahi taba i te tahi taha to te ara, me nga kara me nga kai wbaka-

tangitangi hei wbakabonore hei poroporoaii ki to ratou: Kanara, ko te kaipnke tfmd fed te Koart Ahere e whanga mai ana i waho alu ole Wapu; kapikapi ana (ana wopu ite tini Pakeha ote Taone i baere mai kite poroporoaW kite Kanara, ko ia, i ata baere rot waenga i tekapa tangata, a, tac noa ki tera pito pte wapu. No te 4 o nga haora ka eke ia ki rtinga kite poti, a manu kau ata, kataW ka puhia nga. purepo o war, o ng* kaipuke hoki vie wahapn; no le kukarauriw tanga katahi kirrete te lima. Heoiano ka-oti nga mahi wbakabonore Id te Kanara, kaputa te whakaaro a nga Pakel ba o Akarana mo nga hoia o tana Kangapu. No te Tnrei no* le 11 o nga. ra o tenet mara* nra, ka lunate hakari ki a ratou-kkte Para* ki, kai tabi aim riga. hoi& me nga Pafcen* o te Taonc. He me&wbakapaipai rawa te wav hi i tu ai te hakari, e rua nga tepn roa kapi tonu if nga kai, he-lini ano hoki ogst teaeti i wlKikaturia hei whare mo ratou.: tini ana. nga tangata i lae-ki te matakitaki:—lreira ana- te; Pana(kai-whakatangi) o te Rangapu. hoia. a par noa iho nga rang* waiataf I whakaiangihia e ratou; ko Kanara Kotrra ratou ka ana. Apiba i urn ano kite wbakatu. kite wuakabaere pai i tenei hakari. He to* komaba nga tangata i wtiakatika kite whaikorero, ko nga torero a etaltf i pai rawa, ko te fitenga o nga kupu be whakakite atu t te aroba. i te ngakau pai o nga bola Cfc nga Pakeha o te taone, tetabl ki letahi. Kua wo* bold te want loenga a tenet Rangapu hoia 58, i runga i te bipi ra ite Mere Ana. Huia katoatia nga Apiba, ng;u hoia* nga wabiue, me nga tamariki ka. baere neU e torit rawa ano ran, a ko te nuinga o enei be hoia tac- bou mai,. kahore ano i roa. noa te noboanga ki konei. Ko te nuinga o tenei Rangapu kua puta mai kei wabo, kua. inula to ratoumabi hoia, kua tangata whenualia, aka pnmau to ratou noho ki Akarana; meake ka hoki mat ano etahi o enei i rere atu nei, noho ai ki rota ia talou, a. & pai ana, ano, ko wai am hoki be tangata pai ake i enei hei tangata tupu mo to lalou nei whenua? Na, aliakaa kua riro nga- kara. me nga. tohu o> te 58* kei a talon ano ko nga wbeua me nga ttaua o taua Rangapu, arako* nga langaia, hei whakaneke hei whakarangalira tiaere i te rootit uei. Kabore tie Rangapu ke atu e baere mai i Ingarani hei whakakapi mo tenei ka hoki nei; engari ka wbakanuia tenei Rangapu & noho nei, arn, te 6", he? whakakapi i tera. Ko Kanara Koura hei riwhi mo Kanara *Yiniala, ko ia to rang*lira ni<> ngn hoia irinia-

neir a, c whakaaro ana malou kiUe pai a nga tangata o Poneke ki a fa; lera ano iae manaakaia boki ki konei.