ka āhei te tomo atu. Ko te nuinga ō ō rātou whare, he mea whāriki ki nga whāriki mātotoru, na rātou ano i raranga, ara, he mea raranga-ā-ringaringa, horekau i mahia e nga mihiini. E rua, e toru inihi ranei te mātotoru o nga whāriki nei. E toru aku haerenga ki nga karakia Mihinare i reira, engari ko nga minita he Hapanihi a ko te reo, he Hapanihi ano. I taku taenga atu i taku haeranga tuatahi, i waho ano o te whare karakia, ka kite ahau i nga hū e tākotokoto ana i waho. Mahara pai ahau ki etahi ō ō tātau marae ki te haere ana ki nga tangihanga. Ka tangotango ahau i aku hū, ka tomo atu. Mai i te tīmatanga tae noa ki te mutunga, kotahi ano reo o te karakia, ko tō rātou ake reo. Whakamīharo atu ahau i te tapu o te karakia. Ka mutu mai te karakia, ka tūtaki ahau ki te minita, katahi ano ka karangatia te whakaminenga kia hoki ano ki roto i te whare Karakia. Ka karanga mai te Minita ki au kia korero ahau ki te whakaminenga, na tetahi ō rātou i whaka-hapanihi aku korero. Muri tata mai, ka putaputa mai mātou ki waho, e taka ana he kai me nga tāngata. Ko nga kai, he raihi he miiti, he paraoa, he tī. Na ko ēnei tikanga, ara, te whāngai i te tangata ki te kai i muri mai i te karakia, i pēnei ano i a mātou e noho nei i te Mihana Maori o Akarana. Pera ai hoki tā mātou ture i nga Ratapu katoa — ka mutu te karakia, ko te kai. Ko nga kai a tērā iwi, e kore te Maori e ora. Ko etahi o ā rātou tino kai, he pāua, he kina, he ika, he tuna. Reka kē ki a rātou te kai i nga kai-moana me kai mata. Ahakoa nga ika, e kai matangia ana. Ehara rātou i te iwi kai miiti. I mua hoki, kahore tō rātou whakapono e whakaae kia kai rātou i nga kararehe e whā nga waewae. He tino kai nā rätou te heihei me nga kai moana katoa. Ko Buddha me Shinto nga haahi nui o tera iwi. Kei raro ake i te kotahi paiheneti nga karaitiana o tērā ake iwi. I haere ahau ki te kite i ō rātou temepara, ara o nga haahi o Buddha me Shinto. Ko te nuinga o nga temepara nei, nui noa atu i te taone hooro o Akarana. He whakapakoko te nuinga o nga taonga o roto. Kei muri i te aata nui, ko te whakapakoko o Buddha, e rima tekau putu nuku atu te teitei, tekau ma rua putu nuku atu te whānui. Kei nga taha o Buddha, he kānara, kei mua mai, he kāpura (ahi), na, kei tetahi taha he wāhi pēnei i te taapu nei, hei takotonga mo nga koha a nga tāngata i haere atu ana ki reira karakia ai. He iwi mataku kehua tērā iwi. E kore e taea te whakamārama poto ki te reo Maori etahi o nga tikanga a enei haahi. He maha ō rātou tuāhu, he maha ō rātou atua. Ko etahi e whakapono ana ki nga rākau, ko etahi ki nga kōwhatu, me nga mea tinitini noa. He iwi whakataputapu; he iwi tūpato; he iwi whakapono ki ō rātou ake atua. Ka puta mai nga tāngata i nga temepara, ka haere ki te uhiuhi i a rātou ki te wai makariri (penei ano i etahi ō tātou o te iwi Maori), ki te paoa (auahi) ranei. He rite katoa nga rā ki a rātou; kahore i penei i a tātou nei, otira i etahi o tātou, hei nga Ratapu anake ka haere ki te karakia. Ko to rātou rā nui mo te haere ki te karakia he Harerei, engari i nga rā katoa, e hia rau tāngata e haere ana ki nga temepara, ki nga tuāhu. I tae au i tetahi rā ki tetahi temepara nui i Tokyo. I taku taenga atu, e tū ana i waho i te temepara tetahi teneti nui, ki ana i te putiputi mā. I roto i te temepara nei, he putiputi mā kei nga wāhi katoa—atu i te kūwaha, tae noa ki te aata. No taku pātainga atu ki nga tāngata i reira, ka kōrerotia mai ki ahau e kore e roa ka whakahaeretia he karakia nehu tūpapaku. Nōku i taua temepara, ka patapataingia atu e ahau, ā rātou tikanga mo ō rātou tūpapaku. He maha ā rātou tikanga i rite ki a tātou. I te wā e mate ai he tangata, ka horoia ki te wai wera. Muri mai, katahi ka whakakākahungia ki te kākahu mā. E rua rā te tupapaku e takoto ana i te kāinga, katahi ka mauria ki te temepara ki te tuāhu rānei. E tangihanga ana rātou i roto ake i ō rātou whare. Ko te teneti nui e tū ra i mua o te temepara, kei roto nga pukapuka hei tuhinga mo nga tāngata katoa e haere ana ki te karakia nehu, i ō rātou ingoa. E tahungia ana nga tūpapaku katoa, ahakoa ko wai. Ka mutu te karakia i te temepara, ka haere te nuinga o te whakaminenga ki te kāinga o te tūpapaku ki te takahi i te whare ki te mau taonga hoki ma te kiri-mate. Ko nga tāngata katoa e tae ki te tangihanga, ka Continued on page 21