Ko te tangata tuatahi i whakahuatia nana i kite a Aotearoa ko Maui—tiki-tiki a Taranga. I tapaina ai tenei ingoa, na te mea i tana whanautanga mai he whakatahe, katahi ka takaia ki te tikitiki o te mahunga o tana whaea o Taranga. Ehara ra i te mea he tangata nei a Maui e ai ki nga korero tawhito a nga tupuna Maori, engari he atua tonu atu. Ara e haere ra ona rongo. I whanau ia ki te akau, na ka whiua atu e tana whaea ki te hukahuka o te tai, a ka takaia atu, takai mai, heoi na te Apu-matangi, na te Apu-hau ia i whakahoki mai ano ki uta. Na ka takaia ia e nga tawhaowhao o te akau roa, na ka tau mai te tini o te ngaro ki te karamuimui i a ia, me nga manu hoki. Ka puta atu tana tupuna, a Tamanui-ki-te-rangi, ka kitea ki te ngaro ki nga manu, e karamui ana i runga i nga tawhaowhao, ka rere mai taua tupuna nei ka heua ake, ana he tangata. Ka kawea atu ki te whare, he mea whakairi ki runga noi ai, kia ngaua ake e te auahi, e te mahana, a ora noa ake ia i te mahi atawhai a tana tupuna. Ka kaumatua ka hoki ki tan whaea rokohanga atu e tatau ana tana whaea a Taranga i ana tamariki. “Ko Maui-taha, ko Maui-roto, ko Maui-pae, ko Maui-waho—” te taenga mai ki a ia ka mea tana whaea “Ha! Nowhea to koutou tokorima?” Ka ki atu a Maui-potiki “Na ano au”. Te mohiotanga o tana whaea, ka tapaina tana ingoa ko Maui-tikitiki-a-Taranga. He tino nanakia taua tangata a Maui. Ko te Maui ano tenei nana i kawe he kai ma tana tupuna ma Murirangawhenua. Heoi kaore i hoatu kia kainga engari a waiho mai i tahaki. He pera tonu i nga ra katoa. Katahi ano a Murirangawhenua ka mohio. Ka hongi te wahine ra ka whakatere i tona poho hei horomi i a Maui, na ko te honinga atu, ka mohio ko-tana mokopuna. Na ka puta mai te reo, “Ko Maui koe?” “Ae!” “He aha tau i hangarau i a au?” Ka mea atu a Maui “Ko tou kauae kia homai ki a au.” Ka mea atu ia “Tangohia” a ka tangohia e ia, a ka hoki a Maui ki ona tuakana. Katahi a Maui ka taka i tana matau, i te Kauae o Murirangawhenua, ka oti; whiri rawa te taura, ka oti. Ka mea ona tuakana ki a ratou ano “Tatou ka aukaha i o tatou waka.” “Ae! tatou ka hoe ki te hi.” Ko mean mo Maui. “Kaua e tukua mai, kei nukarautia tatou.” Ka rewa ano te waka o nga tuakana, kaore i kitea a Maui kei roto kei te riu o te waka e takoto ana. Ka tae ki waho ki te moana, katahi a Maui ka maranga ake i roto i te riu o te waka. Ka kite nga tuakana, ka mea ratou kia whakahokia ki uta. Katahi ka kumea e Maui te Moana kia roa, tahuri noa atu ratia ki uta, kua ngaro te whenua. Ka mea atu a Maui “E kore ranei au e waiho hei tata i to tatou Waka?” Ae ana mai ratou. Hoe nei, oe nei, a, takhiti noa atu; ka mea nga hoa “Hei konei!” Ka mea atu ia, “Kia ngaro te tuapae whenua; a, ngaro rawa, katahi ka tukua te punga, kia tawhiti noa atu, ki te au o te moana.” Ka huti nga tuaka; anana kihai i tukua iho ki te wai i whaia tonutia ake e te ika ki runga ki te waka; e rua ano hekenga o te aho, ehara, kua tomo te waka i te mahi a te ika. Ka tango a Maui i tana matau. Ehara, i roto ano i a ia, e uira ana te paua me te whakairo, puhipuhi rawa ki te waero, anana ka turua ra. Katahi ano ia ka ki atu, “Homai hoki tetahi maunu ki a au.” Ka mea atu ratou kia a ia “Ekore e marereatu.” Ka kukua te ringaringa ka motokia ake ki tona ihu; a ka toto te ihu, ka pania ki te matau, ka whiua ki te moana; ana rere tonu, rere tonu, a, ka tae ki te tekoteko, mahue ake; ka mahue nga mahihi, ka ngaro ki te roro ehara, ka mau ki te paepae o te whatitoka te matau a Mautikitiki-a-Taranga. Katahi ka tapikitia e ia tana aho, ehara, ka mau ake te whare o taua kaumatua nei o Tonganui, i tana matau; haere ake, haere ake a, ka morunga ake tana whare: te tino marangatanga ake, ehara, ma mau iho tana matau i te taimaha; ka puta ake hoki te koropupup ote mhenua ki runga, ka hamana nga waha o nga tuakana ki te tangi. Katahi a Maui ka hapai i tana karakia hiki ake mo tana ika kia maiangi ake, ka mea: “He ahu tau, e Tonganui, Engau whakatuturi ake i raro? Ka puta te hau o Rangawhenua Ka rukuruku Ka hei hei. Ka rukuruku Ka eaea Ooi Mokopu-Tangaroa-meha.” Ehara, tarewa ana i runga te ika a Maui he ika whenua ko Papatuanuku; arara, takoto maroke ana to ratou waka. Ka haere a Maui, ka mea iho ki ana tuakana “Imuri i au nei, kia manawanui, kei kainga ake i muri nei, engari waiho kia tae au ki te kawe i te hau o tenei tanga ika; a kia tae atu au ki te tohunga, kia Whangaia ki te atua. Hemo kau atu ano taua maia raka, ehara, kua takahia nga kupu i rongo ra ratou; kei te kai, kei te haehae i taua ika. Te tino okenga i oke ai te pane me te hiku, me nga urutira, me nga pahihawa: arara, ta Tangaroa pai hoki, ano kei te wai e tawheta ana. Patai: (1) Pehea ka koutou whakamarama mo te korero o Maui— (a) He tangata tuturu tonu ranei? (b) I tino hingia ake ranei e Maui te whenua? (2) Pehea ki a koutou te tino tikanga o tenei korero? (3) Pehea nga tupunga o tenei mea o te korero? (4) He aha a Maui i haere ai ki nga tohunga? (5) He aha atu etahi korero mo Maui e mohiotia ana? Ana, koia e takoto kino nei te whenua, tu ana he maunga, takato ana he raorao heke ana he awaawa, ara he pari hoki: me i kaua te tinihangatia e ona hoa kua takoto pai taua ika; a kua waiho hei tohu mo te whenua i muri nei.