4.—HE WAIATA WAWATA (Ngati-Porou).

Toa Takitini, Issue 38, 1 October 1924, Page 9 (Supplement)

4.—HE WAIATA WAWATA (Ngati-Porou).

Na Irahapeti te Rangiapakura. Ko Irihapeti te Rangiapakura he wahine rangatira no Te Itanga-a-mate, ko Whareponga te kainga. E kiia ana hoki he wahine ataahua. Kei runga tona ingoa i tetahi waiata e haere ana. He wahine rongonui ia, no mua tata atu i te whawhai Hauhau nei, engari no muri iho i te wa o taua whawhai i mate ai. He wahine titotito waiata, titotito haka. E kiia ana i titoa atu e ia tenei waiata i Akuaku, mo nga rongo mai o Te Keepa, tama a Toihau, he tangata ataahua no Te Whanau-a-Apanui, no Ngatiawa. Ina te whakapapa hei whakamarama: —

Tera atu etahi o nga ara o Te Keepa Toihau, kei nga puka puka whakapapa e man ana

1. Ra runga atu ana o te Whakaauranga, 1 To ara, e Paoa! 2 Marama te titiro ki Whakaari 3 ra ia, He ahi na te tipua: Kei roto te Ngarara,he awhai na Hinehore, 5 Kei tu mai kite hae. Hei a koe tonu tan tahu whenua, Hei awhai kau an, i e!

2. Kauaka Toihau 6 hei pare a waha Ma Te Keepa 7 ’hau. Kaati ano ra ka rere tew aitohu Te oi ki Karewa! 8 He hanga na te ngutu 9 e kai marire ana, E mau ana i te tinana, i e!

} HE WHAKAMARAMA: !Te Whakaauranga. He Kiwi kei Puketauhinu, e huri pera ana ki Motu. He ara tenei no mua, e Kuri pera ana ki Motu, e Kuri penei ana mai ki te taha ki a Ngati-Porou nei. E kiia ana i ahu mai a Paoa ratau ko tana ope ma reira i te paenga ai o Horouta ki OKiwa. 2 Paoa. E kiia ana ko ia te tangata o Horouta. 1 haerea e ratau ko tona ope te takutai o te tai-rawhiti e mau nei nga ingoa, ko te Whai-a-Pawa, ko Tawhiti a Pawa, ko te Mimi o Pawa. Tera atu etahi. *Whakaari. Ko te motu e kiia nei e te pakeha ko White Island, he puia kei runga, ko te ahi a te tipua e waiatatia nei. E haere tonu ana te ingoa o tenei motu i roto i nga waiata maha a nga iwi o raro, he whakamaunga kanohi hoki. *Te Ngarara. He rangatira no Whakatane. Hinehore. Kei te ngaro tenei, ma etahi e whakaatu mai. 6 Toihau. Ko te papa o Te Keepa, kua whakapapatia ra. 7 Te Keepa. —E kiia ana he tangata ataahua, he moko. Na reira hoki i rere ai te wawata a te wahine nana i tito, ka mea noa “ Kauaka Toihau hei pare a waha ” ma Te Keepa ia, kaore nei ia i kite i tera tangata. Te Oi ki Karewa.—He wahi kirikiri e momi ana. Kei Turanga tetahi one e kiia ana ko te Oi ki Karewa, kei Papawhariki, kei roto mai o Tuamotu. E kiia ana na Ruawharo tera i whakatakoto hei patu tangata. Ko te ara haere tera o nga ope. Kei a Tamakaipi ka mate taua oi, he mea karakia. He ingoa ano hoki a Karewa no tetahi motu kei raro atu o Whakaari. 9 Ko tetahi rerenga o enei kupu kei te whakatauki ra “ I hohoro i te ngutu, e mau ana i te tinana.’’