WHANGARA-MAI-TAWHITI.

Toa Takitini, Issue 15, 1 October 1922, Page 9

WHANG A RA-MAI-TAWHITI.

.Ka moe ra a Paikea i te tamiil.inc a Te Whironui la Hutuiangi, ka noho ki te Rotom-tahe, i waenganui o Uawa o Whangara, ka hangaiai e ia a Tatau-o-Rangiriri hex pa mo ona matua hungoi, mo Te Whironui rank ko tana wahine ko Araiara. Ka tikina nga wahie, he puriri ara he kauere, hex wahie mo nga kaumatua ra. Waiho tonu hex whakatauki Nga motumotu ote ahi a Whironui. • whakatika mai a Paikea, noho rawa mai i Whangara. Ite hareuga mai ka tae mai ki Koutu-a-moa, kx torouka ka hangai max te titiro ki Whangara katahi a Paikea ka whakaatu i nga ingoa o tona kainga i haere max ia i tawahi. Ko te take hoki tera i haere max ai, he kimi x Whangara. Ka ki a ia ki tona ope, Ko a kar ae tera, ko Waingutu tenei, ,ko Tokakuku tera ko Rangxtoto ko Te-uhi-aTrakau tenei ko Pukehapopo tera, ko Waipaepae tenei, ko Te Ahirararikx 'tenei, ko Whakakino tenei, ko Tutapuninihi tera ko

Tahatu-o-terangi tenei, ko<Te Waruhanga-a-hine tera, ko Pukehore ko Te Rerenga tera.” Ka ki ano a Paikea “Ko nga ingoa tenei mete ahua ano tenei o taku kainga ko Whangara tonu ano tenei, kotahi rawa te he, ko Waiomoko he rere whakatuara i Pukehapopo. mehemea kia rere i Te Ahirarariki penei ko Whangara motuhake tenei.” Ka mea ano ia “Otira ko Whangara tonu ano tenei.” Katahi ano ia ka haere ki Whangara noho ai a mate noa iho ki reira; kawea ana ki roto kite ana takoto ai, waiho tonu iho hei toma taua ana, huaina ana te ingoa “Ko te Ana-o-Paikea” a tae noa mai ki tenei ra. He kuatau no Paikea ki te whenua i heke mai ai ia ka kimi nei i Aotearoa nei i te wahi e mau ariari ana te ahua ki taua Whangara-mai-tawhiti. Ko nga uri ia a Paikea kaore i hoki whakamuri ki te kimi i nga tapuae oto ratau tipuna, ara pea kei te korero ra i whakakau mai i te tipua, i te tahito, i te taniwha. Tena noho nei ka tae mai ki nga tau o te pakanga ka taha ake nei, ka tae mai te ope hoia Maori o Tahiti. Ka noho taua ope i Poneke, e tatari ana ki te waka hei whakawhiti ia ratau ki etahi o nga moutere i raro o te Wiwi. Ka tutaki aTe Peehi (Elsdon Best) ki etahi *0 taua ope, ka patapatai i nga korero o to ratau na whenua Ka puta i taua ope nga ingoa wahi kei reira. Kei Tahiti tetahi moutere ko Taha’a a te ingoa ki to taua nei reo ko Tahanga. Kei reira enei ingoa a Tikirau, a Whangara, a Titirangi, a Pukehapopo, a Pikopikoiwhiti, a Rangitoto, a Waione, a Whitianga, a Tangihanga, a Rakaihikuroa. Kei etahi atu wahi o Tahiti enei ingoa a Whangaparaoa, a Hikurangi. Ko Pukehapopo he puke* kei te taha moana : ko Rangitoto he ingoa moutere kei Tahanga, ahe ingoa no tetahi puke. Ko Hikurangi’ hbki te ingoa o te puke i piki ai nga morehu i te Tai>aRuatapu. Kei reira ano pea etahi o nga ingoa e tapatapaina nei ki etahi atu wahio te Tai-rawhiti. Kei reira nga tapuae o o tatau tipuna.