MO TE HUI KI PARIROA.

Pipiwharauroa, Issue 80, 1 October 1904, Page 3

MO TE HUI KI PARIROA.

Ki te Etita o Te Pipiwharauroa. I HIKA, tena koc, me ta tatau mokai e J tioro haere nei tona waha i nga marae o te Taihauauru nei, kia ora i runga i nga mahi tohu a te Atua ! Tioro, tioro! Ko Turiherekokaraua ko Kau-as-hukeke nga tamariki a Matariki-whakana, e pukana iho nei ona kanohi i te Makariri kua taha ake nei ki muri i a tatou, kua huri tenei te arcaro ki a Tamanuitera, kite papa oßaumati raua ko Ngahuru-whangai taringa, kite korero i te waha hoki kia hamumu, me te tiringa hoki o te purapnra kite whenua.

Koi ara e manu, utaina atu enei kupu ki runga i a koe ina rere koe i tenei marama ki te mea ra e mama ana to tuara. Ae na te Panui a taku hoa a Rev. H. Tahupotiki, minita o te Hahi Weteriana kua kitea iho nei e ahau te ahua o ana kauwhau i roto i te pepa nama 79 o Te Pipiwharauroa, na konei ka hamumu hoki toku waha i tenei ra. No nga ra timatanga o Hepetema ka taha ake nei ka tae atu ahau ki Pariroa, Patea kite tangihanga mo te Nohanga-Pani. Ko tenei tangata he tino kai whakaako na R. H. Tahupotiki raua ko Rev. Te Hamana i roto i te Hahi Weteriana, ko te whare karakia o tenei tangata ko te Kapenga, kei Hukatere e u ana kei te pa tawhito o Ngati-Hine, hapu toNga-Rauru, me Ngati-Ruanui, he tangata rangatira tenei kite taha ki a Nga Rauru ki a Ngati-Ruanui, ki a Ngati Aa pa nei i mate ki rcto kite whaka-haere a Te Wereta ara i te ringa mirimiri. Ko te ahua o tenei tangata e rite ana mona te whakatauki nei he maire-tuwao, he tino kaha tona ahua ki taku titiro he tino tangata pai te reo kite korero, he tokomaha ana tamariki me tona hoa wahine kua mahue ake ia ia kite ao turca, kua haere kino atu tona tinana i runga i te main a Te Wereta ko te marama i uru ai tenei tangata kite whakahaere a te mirimiri ko Hurae ka taha ake nei, no nga ra whakamutunga o Akuhata ka mate nei. E kii ana te wahi tuarua o te kauwhau a taku hoa a R. H. Tahupotiki kaore ia i te manaaki i te taonga engari ite tinana tangata ka kaha ahau kite kii kaore ia i manaaki i te tinana tangata engari ko te taonga ke tana i manaaki ai, no te mea nuku atu i te 70 nga mirimiri i kite ai ahau i Pariroa. Ko te nuinga o taua iwi i oma iho ki Waitotara me to ratou tchunga me Te Wereta ka mahuetia atu te marae o to ratou aitua, ki taku mahara he wehi pea kite maemae a taku iwi a Ngati-Apa ; koia tenei, " Ripiripia, haehaea, ripiripia; haehaea, tuakina, haparangitia te upcko o te mirimiri, kai tangata hue." Kati ko taku hoa ko Rev. 11. Tahupotiki e whakapai korero nei i roto i tana Panui kore rawa i kitea mai kite marae hoki noa mai matou, ki taku whakaaro koi nei. ke te wa tika hei manaaki mana i te tinana tangata ko te ra i mate ai tana kai whakaako aTe Nohanga-Pani, ko tenei kaore, tena he aha te hua i puta i ta ratou hui ko te mirimiri i a Hurae ka taha ake nei ? Ko tc hua tenei ko

te matenga o te Nohanga-Pani, mete urunga hold o te iwi kite mirimiri, tae atu hoki ki a ratou ki nga minita mete whakawahinga hoki i tetahi o ana hoa minita hei apotoro. Enei korero na Rev. Te Hamana raua ko Nga Rangikatitia i korero mai ki ahau, i puta a no te kupu a Nga Rangi ki ahau, he tohu pai tera ma nga minita hei mea e awhinatia ai nga minita e te iwi. I whakahokia e ahau te korero a Ngarangikatitia, kei te pai te haere o nga minita kite karakia i nga huihuinga tangata kaua hei whakapai kanohi ara hei tuku i tona ahua minita kia rite ki era atu tangata. Kaore rawa atu tenei i marama ki ahau, he nui atu aku korero whakahe kei roto o Taiporohenui e takoto ana kei te marae hoki o Tahupotiki i Pariroa e haupu ana. Man ra e whakautu mai te tika mete he o aku korero engari ki taku mahara e kore rawa e taea e koe te whakahe o aku korero i te mea kua tae atinana atu ahau ki to marae ki Pariroa ki roto hoki ki to whare runanga ki Taiporohenui. Kati mo te wahi tuatahi o to kauwhau c whakahe nei kite Herora perehi o Wanganui raua ko Te Pipiwharauroa, e hoa kaua ra e whakahe kei whakahengia ano koe e o korero e kii nei koe he matapo no te Herora raua ko Te Pi pi ki nga Karaipiture i pohehe ai kite panui i nga korero o ta korua hui ko Te Wercta i tuna ki Pariroa i a Hurae ka taha ake nei. Me ki atu e ahau nau tonu i tuku kite Herora perehi o Wanganui he taunu nau mo matou mo nga minita o te Hahi o Ingarangi engari na te panuitanga a Te Pipiwharauroa kite reo maori katahi koe ka huna i to ngautuara mo matou e mohio ai koe kite pono o enei korero aku me patai e koe ki to hoa minita ki a Rev. Hamana no te mea i pan katoa mai i a ia nga korero o taua hui ki ahau mete nui o tana pouri ki a koutou ki nga minita maori me tana korero ki ahau ki te mea o koutou i kotiti i taua ra me tana kii mai ano ki ahau he mea pai ma tona papa ano e riri ana tamariki. Ka mea atu ahau kei te tika tonu tena korero, mo tetahi wahi o to kauwhau tuarua ara e kii ana kce na te Hahi o Ingarangi taua hui heoi tau ta te Weteriana he taurima', e hoa me penei taku whakahoki i tenei o. korero he aha koa kaore ano ahau i kite atinana i tou ahua engari kei te rongo ahau he tangata whai whakaaro koe, he tangata matau, engari na te ahua o Kauwhau e korero nei i roto i Te Pipi no reira ka kaha ahau kite kii iho ehara rawa enei i te korero a te tangata whaiwhakaaro a te ta--11 gat a matau ina hoki to kupu na tc haruru

tapuae o te Hahi o Ingarangi ka takahi ki to marae katahi ano koe te Hahi Weteriana ka whitiki ito hope kite tatua pupara. E hoa kei te mohio tonu koe ki nga whakatauki o nehera, "He ihu kuri, he tangata haere." No wai te marae ? Nou ra, no te Hahi Weteriana, heoi ta te waewae he takahi kau ki to mare i runga i to pohiri, koia te Ringatu ka hapai atu i to tangata i a Te Wereta ki to marae. E whakarite ana koia te Hahi o Ingarangi ite Hurae hei ra nui mana ? E hoa kaore, engari te Ringatu nana tena rate Hurae mete Hanuere me nga, "te kau mama," kati mehemea he tangata o te Mihinare i tae atu ki taua hui, koia tenei te kupu mo ena tangata, " he ihu kuri he tangata haere," ara he tangata e haere ana i raro i te mana o te Ringatu i hapainga atu na te taonga ki tou marae ehara i te mea mo te tangata haere engari mou ano mo te tangata whenua. Ina ra e te hoa e Tahupotiki kua mate a Te No-hanga-Pani, me a taua tamariki i mate mai na ki Nukumaru i runga ano i te whakahaere ate ringa mirirniri. E hoa whakaputaina te iwi ki waho i te whakahaere a Te Wereta, kua rongo ahau kite kupu a Whanganui, e mea ana e kore rawa ratou e pai kia tae atu a Te Wereta ki o ratou takiwa kua tino kitea e ratou he mahi tinihanga te mahi a Te Wereta. Ko tenei e taku hoa e Tahupotiki, kia ora, kaua hei pouri kei te pai, e korero ana taua i to ra e whiti ana, e korero atu ana he kanohi he kanohi, ma te wa anake e titiro te tika raua ko te he. Kia ora hoki koe e Te Pipiwharauroa me o tamariki e noho mai na i Te Raukahikatea. Hei te whitu o nga ra o Noema ka tae mai te Pihopa o Poneke kite whakapa i nga tangata o aku takiwa, e torn nga kainga hei whakapaanga ma te Pihopa, ko Aorangi, ko Parewanui ko Moawhango. Heoi noa ra nga kupu e manu, ka taumaha koe i te wahanga. Tai kiu ra, kia ora ! na Temuera Tokoaitua. Parewanui, Rangitikei. [I tae mai te reta a Rev. R. H. Tahupotiki, he tono mai kia kaua ana korero e panuitia, otira kite rawa ake matou i taua reta kua cti ke ana korero te ta. Etita.]