HUI KI OTAUTAHI.

Pipiwharauroa, Issue 64, 1 June 1903, Page 9

HUI KI OTAUTAHI.

NO te 2 tae atu kite 3 o nga ra 0 Mei nei i tu ai tetahi hui nui a nga tangata kareti o Niu Tireni ki Otautahi e 318 nga tangata i hui, 10 he Maori ko Perere Peneti no Taranaki, ko Tutere Wirepa ko Pita Paaka me Neho Papakakura no Otepoti, ko Rewai Kohere ko Tuahangata Pereiha me Tame Arapata no Turanga nei, tokotoru no Te Aute, ko Kingi Tahiwi te pakeke ; i reira ano a Rev. A. O. Wiremu, o Whanganui; a Rev. A. F. Wiremu, o.Te Aute; me Rev. Hapata W. Wiremu, o Turanga; me te tamahine aTe Wiremu, raua ko tona hoa ko Mihi Kiiti. He mea whakamanuhiri matou na te pakeha i te nohoanga ki Otautahi —nui atu te manaaki o te pakeha i a matou Maori, noho ana i roto i ona whare ataahua, nunui. Ko te upoko o tenei hui ko John R. Mott M.A. kua puta nga korero mona i tera rnarama ; ko te take o tenei hui he whiriwhiri i te tikanga mo te kauwhau i te Rongo Pai ki to tatou nei ake whenua ki te ao katoa hold. He tokomaha nga tangata 1 whai-korero ko te korero tuatahi pa te Pihopa o Otautahi, ko etahi no Matakahaka, no Hamoa, no Inia, no Haina, ko Perere Peneti raua ko Mihi Kiiti i korero mo te taha Maori. I tino whakamihia nga korero a Peneti matakitaki ana te pakeha ki te hua ote Rongo Pai a te Karaiti, he maori e kauwhau ana, i runga i te pai i te kaha, mo taua Rongo Pai ano. Ina ta te Rongo Pai ote Karaiti tana tangata i tarai ai. I oho hca te ngakau o tai o tama o tai o hine kia haere hoki ki era whenua kohikohi maori ai hei ( tatai mo te karauna o te Karaiti. Otira na Moto nga kupu nunui kite , hui mo te kauwhau ite Rongo Pai ate Karaiti ki te ao katoa— oho pea te ngakau o taua whakaminenga ki te tautoko i tenei mahi nui, inahoki kua tokowhitu rawa kua tapae i a ratou kia haere ki nga whenua pouri ki te kauwhau ite ingoa o te Karaiti, tena te nuinga kei te ata whiriwhiri i roto i o ratou ngakau. Ko te mahi nui atu tenei i te ao, ko te' nuinga o era 1 atu mahi katoa he mahi mona ake ano hei painga mo te kikokiko, hei whangai i te ngakau whakapehapeha. - 1 Ko tenei te hui mihinare nui kua tu ki Niu Tireni, te hui nui hoki a nga kareti ahakoa he aha te hui. Kaore i rite nga hui takaro- a nga kareti ki tenei, ko era ia no nga wa kore kura, tena ko tenei no te wa kura tonu. Ite nui o nga tangata kareti o tenei hui kaore i tukua nga tangata o waho ki roto. Ki te whakaaro a te pakeha e oho te whakapono o tenei koroni

i rung a i nga mahi a tenei hui. I kitea i tenei nui ahakoa he nui te matauranga ote tangata e kore ia e whakahawea ki te whakapono engari e hiahia, e kitea ana hoki ete tangata matau te pai ote whakapono ko te tangata kuware ia kaore e kite. I mea a Peneti i tana whai-korero, i kitea i te tauanga ote Iwi Maori ite tau 1901, o Aotearoa, 40,665; ote Waipounamu, 1916; o Rangiura me era atu moutere, 112; o Wharekauri, 181 nga Maori, 31 Moriori; nga wahine maori e moe ana kite pakeha, 196 ; hui katoa te nui ote Maori e 43,101 ; tane 22,100, wahine 20,001 ; e 3100 te nuinga ake o nga tane i nga wahine. He tohu kino tenei, te nui g 1 n nga tane i nga wahine, he tohu no te ngaro haere ote iwi. Iki ano a Peneti ko te ngaro. mo te "Maori e kore e ngaro i runga i ; te mate engari tera e ngaro ki roto ki te pakeha, na reira i koi ai tana kupu kia kaha te hapai a te pakeha i te Maori kia hanumi rawa ake ai nga tcto, he toto pai, he toto whakapono, he toto rangatira. I korero ano tetahi wahine o Hamoa ki te huihuinga Maori, i mea ia he rite tonu te ahua o nga maori o Hamoa ki nga maori o Niu Tireni, he trite ano hoki te ahua oto ratou whakapono, otira ko te kaha ote whakapono o Hamoa ko to ratou hiahia kite haere ki nga mot kino ki te kauwhau ite Rongo Pai ki nga iwi mohoao. He nui o ratou kua mate kua kohurutia, Otira e kore tawa ratou e wehi mai. Ko tana mahi he whakaako i nga tamariki wahine. l Na nga maori te nuirt'ga'o te inoni i ara ai he kura. I kohia e maori 0 Tutuiia i roto i nga rnarama ruarua Na ng t maori o Matakahaka 1 hangar he whare karakia mo et< hi nga maori o Whiti, he whe-’ nua ke noa-atu he iwi ke noa atu, e 4000 macro pea te tawhiti. Tera atu te nui o nga korero, otira kati i enei hei titiro ma te Iwi Maori, hei whakaoho 1 o ttitou rgakau, kei mahue tatou ki muri i era atu iwi o te ao. Kia mahara ete iwi heoi ano te mea e piki ai te iw i, e kaha ai, e ora roa ai. ko te whakapono. .■ E mea ana ko te V\ hakatauki, “Ma te tika ka kake ai te iwi.” Kite ngaro tana ite mata ote whenua me ng.rro i runga ite pai ite nui. 1 te mutunga ote hui nui ka huihui nrra Maori me a ratcu pakeha kite tirotiro i etahi mea e pa ana ki te Iwi Maori. Ko enei nga take, i whifiwhii ia : ■; 1. Ko te marena o nga tamariki Maori whakapono ki a ratou ano, ko te waiim at.o ma ratou ano e titiro a tatou e hiahia ana; kia

kaua e marena i runga i te kore aroha, kei hoha nga whakaaro ka mahue. Na nga pakeha tenei puiake i whakatakoto. 2. Kia kaha te whakatu karakia whakaoho ite hakapono ki ia wahi, ki ia wahi. 3. Ko tetahi mate o te Hahi Maori ko te kore kaha o nga tangata ehara nei i te minita kite tautoko ite whak: pone, he waiho ite mahi ki nga rninita anake, no te mea ko te ora 0 nga Hahi pakeha ko te tauicko o te iwi nui 1 nga minita. 4. Ko ten ahi takuta i nga wa Maori; e hiahia ana etahi wahine pakeha nana turoro kite no! Oki nga kainga Maori. Itu a Pita Paaka kite tapae iaia me tora matauranga kite Hahi Maori. Hei tenei Hanuere tu ai ia hei takuta e puta aria i ana whakamatautauranga katoa. Ko te hiahia o Pita ko te tu ano hei takuta mo tona i\\ i mo Taranaki.