ETAHI TAMARIKI MAORI.

Pipiwharauroa, Issue 12, 1 February 1899, Page 3

ETAHI TAMARIKI MAORI.

Ko ta matou wawata, ako ta matou inoi hoki tenei kite Atua, kia whakaarahia ake e i» etahi tamariki Maori hei toa, liei kai arahi, hei kai whakaora ite iwi Maori, e kiia nei e etahi tangata meake ngaro ite mata o te whenua. He nui nga tamariki Maori 0 Te Aute, o Tipene, o Hukarere, me era atu kura o taua ote Maori e kore ana e tutuki pai o ratou mataurangi. He mei tenei e korerotia ana ete Pakeha ete Maori. E kore matou e tawai e whakawa ranei i era tamariki. Ko wai ka mohio atu ki o ratou mate, ngoikoretanga ranei, i romia kinotia ai ratou e nga whakawainga ote ao. Engari ko ta matou, he whakahauora i o ratou ngakau, he mea atu ki a ratou. “ Enga teina e nga tuakana, maranga, 1 whakatangata, kia kaha,’ whakawhirinaki atu kite Kaha ote Atua.” Otira tera ano atahi tamariki Maori kua piki haere nga mahi, mete matauranga, a

e tino hari ana o matou ngakau mo tenei. Ko etahi o enei tamariki kua puta ano to ratou Whakapono, kua kitea e ratou te peara utu nui, mete timatanga ote matauranga pono, ara te wehi ki a Ihowa Kua rongo katoa te tangata kia Apirana Ngata. I tona haerenga kite kareti nui whiwhi ana ia ki enei tohu—ite B.A. ; M. A.; mete L.L.B. ; a inaianei kua tu ia hea tino roia. Ko Ngatiporou tona iwi. Ko Hamiora Hei raua ko Reweti Kohere kua tata ano hoki te whiwhi kite tohu B.A. Kua puta a Tutere Wirepa raua ko Pita Paka i te whakamatautauranga e ahei ai raua te uru kite kura takuta i Otepoti (Dunedin). Ko ta raua whakaaro ina waimarie mai, kia tu raua hei takuta mo te Maori. Tokorua nga tamariki o Te Aute kei roto i tetahi whare rongoa (Chemist) i Whanganui e akoana, ko Teneti Tomoana raua ko Gregor McGregor. Ko Riwai Hiwinui o Ngatiporou kei te kura a te Pihopa o Whakatu e ako ana hei minita. Ko ia mo te turanga o Perere Peneti, etita o Te Pipiwharauroa, hoa awhina o te minita o tetahi o nga whare karakia nunui o Whakatu, minita hoki o nga Maori o te Pihopatanga o Whakatu. Ko Aperahama Tamihere, ko Timutimu Tapeta, ko Hakaraia Pahewa, ko Hemi Huata, ko Katene Manahi, he tamariki no Te Aute, kua whakapangia hei minita inaianei. Ko Karaitiana Ratapu kua mate. Ko Taimona Hapimana, me Hare M. Ruarangi i Tipene e kura ana, a kua minita inaianei. Ko Te Tuhi, ko Piripi Rakena, me Hauraki Paora o Three i Kings (Weteriana) kua minita. Ko Henare Kohere kei Whakapuaka, kei te Kainga o Hemi Matenga e ako ana kite mahi paamu. Ko Horomona Koko he hoa i a no tetahi Pakeha mahi toa kei Hehitingi. Ko Ware Waitai raua ko Weihana Teramia nga kaiwhakaako Maori oTe Aute i tenei tau. He wawata ano tenei na o matou ngakau kia whakaturia he Maori ano hei kai-whakaako mo etahi o nga kura Maori Ko Rihi Poata raua ko Tirita Ratema etahi tamariki wahine kei te whakaako kura. He Tokomaha ano kei nga mahi tari, ko etahi he hawhekaihe Pakeha rawa, ko W Prentice, Nepia ; Tirongo Paora, Hauraki ; Huia, Akarana ; Hori, Emera, Akarana ; John Thomson, Akarana; Ko Tamehana Peta, Hehitingi ; me Hori Hotene, Whakataane, he parakimete. Ko J. Papakakura,. me J. Cassidy, kei te whare whakarewa rino i Onehunga ; ko Ben Marshall, me W. Morgan he kamura ‘. ko Alfred Butt, he tangata . perehi no tetahi o nga nupepa o Akarana ; j:

ko Hemi Thorpe, he kai-ruri whenua. Tokotoru nga tamariki Maori wahine kei te mahi i roto i nga hohipera. Ko te tamaiti a Renata Tangata, o Ngapuhi kua tino mohio rawa. Kei te hohipera nui tonu ia o Akarana. Tokorua nga mea kei te hohipera nui o Nepia. He tino mahi pai tenei hei ako ma nga tamariki wahine Maori, ara te ako ki nga tikanga o te tiakituroro. He nui nga tangata Maori e mate ana, ehara i te mea na te kore rongoa, engari na te kuare o nga kai-tiaki. Ko Tamati Poutawera ano tetahi tamaiti Maori i puta pai tona matauranga. He maha nga tau i noho ai ia kite Tari Kooti Whenua Maori i Poneke. Ko ia te kai-whakamaori i etahi turanga o te Kooti Whenua Maori. Ko Ngapuhi tona iwi. He tangata kaingakau ia na nga Pakeha o Poneke. I tino mamae o matou ngakau i tona matenga i te tau 1897. Ko te tikanga o ta matou whakaatu i nga mahi a enei tamariki, ehara itemea hei whakapehapeha, hei whakariterite ranei i tetahi kura, ki tetahi kura, kahore, engari he whakaatu kite Maori kia kaha te tuku i a ratou tamariki kite kura. Eora ai tatou te Maori, ma te kura ma te Whakapono. Ehara hoki itemea he whakahawea tenei ki era atu tamariki kahore nei o ratou ingoa i I whakahu itia. He tokomaha nga tamariki i Maori, kei te whakatipu kararehe, kei te mahi paamu, kei te mahi hoki i era atu mahi pai, hei oranga mo te tinana. Kahore matou i te mohio ki o ratou ingoa katoa. j Heoi ra e te iwi whakaarohia enei tamariki, j me to ratou kaha ka kaha hoki te tono i a koutou tamariki ki te kura, Kia pau te uaua kite kimi oranga mo ratou, He kupu whakamutunga pea ma matou ki o matou hoa kua tuhia nei nga ingoa, me kupu Karaipiture : *' A.) n £ a MSS' katoa e mea ai koutou mahia ngakautia hei mea ki te Ariki, a ehara i te mea ki nga tangata.” E te iwi, e te rahi, e te iti, kua rongo nei koutou kite mohiotanga o enei tamariki, kaua o koutou ngakau e pouri, e tamate, i te mea e kore pea koutoue whiwhi ki enei matauranga o te Pakeha, kua whiwhi nei enei tamariki. Tera ano te tino matauranga e riro mai i nga tangata katoa, ahakoa ko wai te tangata. Tenei matauranga, ko te matauranga i kiia ra e te Karaiti ko te oranga tonutanga. “ A ko te oranga tonutanga tenei, kia matau ratou ki a koe . . . , kia Ihu Karaiti ano hoki . . . .” Hoani 17.3. Ko tenei matauranga ehara ma te matauranga o tenei ao e riro mai ai i te tangata, engari ma te ngakau mahaki. “ I tarn* wa ka oho a Ihu, ka maa, He whakawhetai atu taku ki

a koe, e Pa, e te Ariki o te rangi ote whenua, no t j mea kua buna e koe enei mea i te hunga matau, i te hunga mabara, a hurahia atu ana ki nga kohungabunga.” E te tangata he pai ano te matauranga, nga rawa o tenei a:, otira mehemea kahore te matauranga ki te Atua, he horihori kau enei mea katoa. ‘ He aba boki te pai ki te tangata, kite riro iaiate ao katoa, aka kore he ora mona ?” Kore, kore rawa atu he painga. (Na Reweti T. Kohere i tuku mai.)