He Reta tuku mai.

Kopara, Issue 77, 30 June 1920, Page 9

He Reta tuku mai.

Kite Etita OTe Kopay a.

KIA ORA. Utaina atu aku mihi ki runga i Te Kopara kia topa atu i Te Kare-o-te-moana, Ida tae alu ki Wharekauri—ki a T. H. Mataira. E hoa, Mataira, ki a ora koe i roto i nga mahi tohu a te Atua o tatou tipuna i whakaterea mai nei i Paraweranui i Tahumakakanui i te Ihinga-moana, i te Wharenga-moana i a Haruatai i a Tai-whakahuka, a whiti mai ana ratou ki tenei motu e tau nei o ratou waka rauna te motu nei. No reira e hoa he tokonga ake no te ngakau e tumanako ana e aroha ana ki o korero i Te Kopava No. 74, ara te korero tuatahi hai mihinga ake maku mo te Manu eki nei koe kia kaha kite whangai ita tatou Manu kia ki te puku kia tipu whakarunga ai ta tatou pepa kia kaha ai hoki ia kite, torotoro i o tatou marae. Ki te whakaoho ite ngakau kia oho ki tana mahi kite whakaaro, nga taringa ki tana mahi ki te whakarongo, nga kanohi ki tana mahi ki te titiro. No reira au nei ka mihi ake mo tena take notemea ko te pepa tenei e uru ai a tatau nei korero o a te Maori, e rongo ai hold i nga korero ote ao hou. Tuarua, ko te Manu nei he manu Maori tona ingoa. Me mihi au mo to korero ra me hoki ana tatau ki to tatau nei reo ki to te Maori, ki te reo kaore e mohio ki ko atu ki ko mai. Na ka whakamarama tonu atu au ki a koe i toku hahi e noho atu nei ko te hahi i whakahekea iho i to motu e noho mai na koe. Kai kona nga kupu e pukai ana e kore e taea eau te korero. Kia kotahi te kupu hei korerotanga ake maku :— " Ko au tenei ko to koutou Atua te haere mai nei, a maku koutou e whakahoki atu kite whenua i oatitia ki o koutu Matua i mua a ka hoki

atu ano koutou ki reira. Na no te tau 1868 ka tae mai ratou. E toru nga tau e whakawhaitia ana ka mau te rongo, ara i te tau 1871 te tangata a te Kawana i tae mai kia kite i a Te Kooti ko te Paraihe. Ko tana oati ko te inoi aTe Karaiti, " E to matou Matua i te rangi." Ko te whakahoki, ae, kua tutaki te mahi tohu raua ko te pono kua kihi kia raua te tika mete rongomau, e tipu ake te pono ite whenua e titiro iho te tika ite rangi. I muri atu i tena ka tae mai ko te Paranihi ko taua oati ano. Whakahoki a Te Kooti, "He honore he kororia kite Atua i runga, he maungarongo kite whenua, he whakaaro pai ki nga tangata. Na ka taketake te maungarongo a te Kawana kia Te Kooti me tona hahi katahi ka haereeretia nga marae ote motu nei kite rui i nga kupu i kurangia i te whare pononga ara penei me to korero kia hoki ki tou reo, ehara ite hoki kite kai tangata kite karakia ranei ki nga whakapakoko. Kaore kite reo anake me tona tapu ko ana i homai ai ite hanganga mai rano ite ao. Kaati kaore e taea e taua ete ao Maori te kotahitanga ate Wairua. Kua nui ke atu nga titorehanga pakeke ite ao Maori. He ahakoa ra kia kaha kite tukutuku atu i a taua nei pahupahu. ki nga marae o nga motu nei kai reira etahi tangata e awhina mai, notemea ko te nui o te hahi hou nei kite whakaaro ake kai te rua koata. E rua hoki koata kai te toe atu engari kai te pakarukaru ki nga hahi maha. Kaati ehara au nei ite tangata tika hai mihi atu i o korero katoa mai i Te Kopara nama 74-75. Na hai kupu whakamutunga ake maku kia kaha kite whakahoki kite ukaipo ki tou reo hoki. Ka mutu tonu a runga o nga kupu ko enei e korerotia ake nei. Kite oti enei take ite iwi Maori. Kaore he uaua i muri atu o nga whakahaere. Kati hai kona whakarongo mai ai. Te Whaiti Watene. Waimaha.