KO NGA KORERO MO TE WHAWHAI A RUHIA RAUA KO TAKEI.

Wananga, Volume 5, Issue 1, 5 January 1878, Page 7

KO NGA KORERO MO TE WHAWHAI A RUHIA RAUA KO TAKEI.

Kun taea a Parawena ete Ruhia, kua horo taua Pa e kua haere ke te Take. Kua tukua nga kaipuke manuwao a l nr gaangi kia rere i roto ite moana ate Take. K ki ana le tino tangata ote ope o te Take e nolm aim i rot<> i ta ratou Pa i taruma e kore ai e pai kia liai'ie I i aia. a me mate ralou ko aim hoa i 10:0 i ta raton P.. •k» te kau mnna o uga Ifoia o uga Jkipiona kua tac ki Tilke liei lviumi mo te Take. Kua tae to touo a te K'ligi o ngaTako, ki ni*a iwi nui o te at» nei, kia k«>r««ro aua iwi r.ui i U> korero e man ai U> rongo a Huhia raua ko Tab. Ako .tahi o aua it\i e |.;ii ana ko etahi c- raoa aua taiitoa auo e kor r> In' korvro mo te rongo nun. __ N-a tangata o te Ruhi.* i mate i to p.irektu\i i Katakoi, e rua mano, o te Take e iw?. rau. Ni:a wnakar <u ora ote Take i hnpukia etc Ruhiana i t<* taoatauga otePa ote Take i Perewanu. LC torn t<»k:uj tnano aua wbakarau ora, A ko te Ariki o taua Pa i tti a kiko ito tuunga kite viri. K ki ii a u.ija iwi o Ruhia, kia kaua e tukua to Pa a te Take i Kaa. kia hokia auo cto T;:ke ki zvira nolio ai, mo wailio liei pa ma to Ruhia. Kua tu te ope taua a uga Hiwiana hoi hoa riri ki te Take, a lioi awhina mo te Ruhia. Ko te pa a te iiuliia i Ereua kua taea eto Take, a e torn mano o te Ruhia i mate. K kiia aua ko nga tangata o te Kuliia kua mate i ana tii»i parokura kite Take otc timatanga niai raaao o tu raua wliawhai a tae noa mai ki a ISowema nei. i tae ki to whitu tckau ma wha mano e Wi.ru rau'e wha tekau ma warn tangata 74,545. lie men karapoti, a he n ea whakapae e te i ake uga Pa a te Ruhiana. i Tnm.wa, i Pakoi, i Kahirowa , a kua taea ana pa ate Ruhia ite Take. A i whati te ojie aßatowi te 'i iau.-ra a te Ruhiana i te Take te patu. A kua taea te pa a te Take e te Ruliiana i Parati.

K ki ana te iwi o Kuhia, ki U• mea ka t->no te lake kia h >nlii;i te rongo, me whakaae t© Take, kia tnkua * Kaa, i Patuama kite Ruhia, a roc rer© noa atu ng-i ka'puke a te Kuhiana i n«ra tuoana o te Take. Ko Oliirnana P»ha kna male, koia te Ari .i o te ope na rat on i noho te Pa i Perewana, te take o?ia i mate ai, i tn n kiko aia i te whavrhai i horo ai taua Pa i ler wana, ako tana waewae i tu. He wfhi no tenei iwi mo te Take kite ho o tana tinana kia inahiae te Taknta, ara e kore te Take e pai kia koiia tana wae. wae. i anei koia aia i kai ai i te rouyoa whakamate i aia ano. Na ftalii o te iwi i whakapalm te whnre o te Pirin.ha o te iwi « iWotinikiro, kia mate ai taua Ato nioa i ora ai aia, bp wahi ke onu e noho ana i taua ra. ko ana Uoa i rote i taua whare i mate katoa i tc pakarutanga o te wharu i te pahutanga otepa;ra. Ko te ope taua a te T : anar i Parekowha, kna araia ete II:i a. ile ara atu i Kaa ki Eh rnma. Ku.i t-ae te ope taua ate liuhia kite whakapne ito Ia i Ehiruma. Ato te ran-atiru Pakeha Te Knini 0 i noho i taua Pa, kna rir> he kam.-ra ke aia n .lio ai. Hi: mea lioki kei rokohanga aia i reira i te maten<?a o taua Pa, a kei mate aia, kei waiho taua tna'e. lie: rapu tikanga e pa ai ano h«»ki a I.i»-arangi Ui to whawhai a Take raua ko Kuhia. Kua kiia te ope taua a njja iwi 0 tu Hawiniana, kia haere ki tu whawhai a Kuhia raua ko Take. E ki ana n-ra iwi o Hawia he tika ta rilou whawhai ki m»-u Take, no to mea, !i<- iwi kino teTake kia ratou. he inalii whakaiutua to.iu 11 ie 'lake main ia ratou. Koia ratou i mea ai. nn* mum ta ratou malii :stu kite tuke ito mahi hontu i nga kai whakamahnaranni kite i'ake. a u:e mutu ta ratou malii pori rami rauci main kai ranei m.. t-Take. Kua mate etahi o rga oj o taua a n»a Uaweana i te la<e. E kiia ana, itc wa. Ki ano te K o nga I'ake i ! o;oro noa ki tana Komiti Kan-miira, i tukua*ni e taut Kuijji o Take taua pukapuka toao ki n-a Kiu-i o te ao na : , kia houhia te r-.n-o a Kuhia kia iak<-. E ki ana te Epara o i iamana, o kuie aia e pai kia houhia te a Kuhia kia lake. E Ui aua te iwi a lvuini k:a m ; ihia lie e mau ai tc a Kuhia raua ko Take. ° E kore a Tiaraana ratou ko A tana e pai kia mahi ratou i tc ron-o kia mau a Kuhia raua ko Take. Kua mea nga Kariki, kia kaua ratou e pa kite '.vhiiwhai. Kua runanga te Kun-a a Te Kuini o Im-aranei ki le korero i tikau-a e mau ai te ron S o i?Kuliiakia lake. E ki ana tetahi nupepa o I:ig; r .ruri, c mahia snate main e 11111 ai lie lioia mo n-a ope Loia in^aranyi. A c kiia aua ano hoki. ko J iamana e mea ana kia tautoko te Kingi o U'iamana i to lualii j»atu a Kuhia i te Take. Kua tu te Paremata o a te lake i tu wawe ai, he mea, kia tu ngarahu ana ope taua kia he 1 awa ake ai te he, kua wmtiki ana toa i te tu mo to parekura. A kua ki taua J'areui«»ta, kia mahia uatoatia nga kaipuke meiere m..ana kia pai, hei tu mo te riri ana puta, a ona ra e he ai te lie o te wh.4* whai a Ruhia raua ko Take ki in-aran-i.

Kua,. lioro te pa a te Take i Mirimana, i ncra Ilawiana. K k4 an* tetahi nupepa o tawahi, kr.a kore a Tnenransti e pai kia roal.ia he Take e man a! te rongo « Rnlua rana ko Take. He tito pe* ia na tnna ntip«'p-,i. , te ° a Kuhia r.ma ko lake ki Ingnrangi, he nui no n«ra m:<hi me to ope a lopirangi e kore* ai a IngHiMiigi e ram. Kua tae nga korero a nga kia Rnhia rana ko ~. m o * a Wll ® whawhsti kia tnutu a e kore rana e nai ki n>:a take i kiia ai e aua Kim*i mo ta raua ron«o Ki.i man. k niea fl na njja Rnnsatira Pakelia e noho ana ite I a nm a te Take i Kotatinopera, ma Kuhin rana ko r».ke ako ano e korero nga tikanjja e mau ai ta rauu kia raua.