TE MINITA O TE MOTU O NAWHAKA.

Waka Maori, Volume 11, Issue 11, 8 June 1875, Page 121

TE MINITA O TE MOTU O NAWHAKA.

Tenei tetahi tangata e noho ana kite motu o Nawhaka, ko G. H. Nopa te ingoa; ko te minita tuturu

ia o taua moutere, he tino kaumatua ia inaianei, inahoki no te tau 1838 ka haere ia kite motu o Pitikeina ka uru atu ia ki roto ki nga tamariki a nga tangata nana i kahaki te kaipuke nei a te "Paute." He nui nga mabi a taua tangata i tona tamarikitan^a

mai ana i uta; ko te kai whakahaere i taiia whawhai lie tino rangatira, a puta ana i a ia te kalia, mate ilio to te paniora. No konei ka kite ia ite kaha oTe Nopa kite whawhai, heoi hoatu ana eia tetahi nukunuka ki a Te Nona hei kawe mana ki a

ona taonga i mahue i a ia; kua tuturu hoki tona whakaaro kia mahue atu a Ingarani i a ia ake tonu atu, kia noho ke kite iq otu o Pitikeina. Rere mai ana ia i Ingarani a tae mai ki Karakata—tetahi taone nui o Inia, i a Mei, 1826. Ka haere atu i reira ki Karao ki etahi atu wahi hoki, katahi ka tae ki Warapereiho—tetahi takiwa o Amerika. He roa noatu te wa i noho ai ia i reira, he kore kaipuke hei kawe atu i a ia ki taua motu o Pitikeina nei, a hoha noaiho ia, katahi ka kite ia i te tangata nana tetahi poti nui, he turoro taua tangata; korerotia atu e Nopa te tikanga o tona haere, ka mea atu kia tukua mai tona poti ki a ia hei haerenga mona; whakaae ana taua turoro mehemea ka utaina e Nopa he mea ki runga hei oranga, ka whakaae hoki kia haere ia hei hoa mona ki Pitikeina. Katahi ka eke ko raua tokorua anake ki runga ki taua poti ka ahu ki Pitikeina, e toru mano e rima rau maero te mataratanga atu o taua motu i Amerika hei haerenga mo raua, a tae atu ana raua ki reira i te 28 o nga ra o Oketopa, 1828, e wha te kau ma rua nga ra e haere ana. Kahore i roa to raua nohoanga i reira ka mate taua turoro nana nei te poti, a wahia ana e Nopa te poti hei hanga whare mona. I nui te atawhai ate kaumatua o Pitikeina a Hori Arama me nga maori o taua motu ia Te Nopa. No muri mai ka marenatia a Nopa ki tetahi o nga wahine o reira, a noho tuturu iho hei kai whakaako mo nga tangata o reira. No te marama o Akuhata, 1852, ka tae atu a Atimara Morepe ki Pitikeina i runga i tona manuwao i a te Potarana-—no Ingarani taua tima. Kite iho ana taua Atimara i te pai o te INopa hei whakahaere i te mahi whakaako i tangohia nei eia hei mahi mana. Katahi kamea atu a Atimara Morepe ki a Te Nopa kia haere raua ko tetahi o ana tamahine i. runga i tona manuwao ki Ingarani, a whakaae ana a Te Nopa. No te taenga ki Ingarani ka whakaritea ia hei minita ete Pihopa o Hanana. I a ia e noho ana i Han an a ka haere ia kite aroaro ote Kuini me etahi atu hoki 0 ngatino rangatira o Ingarani, muri iho ka hoki mai ano ia ki Petikeina hei minita tuturu mo ona tangata. He roa te wa e noho ana ia ki reira ka heke katoa ratou, ara nga tangata o taua motu, ka haere ki Tahiti, muri iho kite motu o Nawhaka. Kua tae ona tau inaianei kite whitu te kau ma toru, ahakoa tona kaumatuatanga ka nui tona kaha mete ora o tona tinana. He maha ona tamariki me nga mokopuna hoki, a e mea ana ia ka pai noatu ia kia noho tonu ia 1 taua motu a mate noa; kahore ona hiahia kia haere ki tetahi wahi ke. He korero ataahua nga korero e whai tikanga ana ki nga tangata o Pitikeina mo to ratou haerenga ki taua motu, otira kahore e nui atu i nga korero o tenei tangata o te Nopa:—He mea tango mai i roto i tetahi nupepa.