TE RA I WHANAU AI TE KUINI.
He ra whakawhetai no matou te Paraire, te 24 o nga ra o Mei —ko te ra ia i whanau ai te Kuini. No te tau 1819 i whanau ai; na, kua tae ona tau kite 53 i tenei Mei 1872. Ka kitea te mahi ate hoia iPo Neke i taua ra. Haruru ana i runga i te rangi i te pakutanga o te pu nui raua ko te pu maori nei ano—i rupeke te pakeha kite matakitaki. Nga whare toko i te taone i tutakina katoatia; nga mahi i mahue katoa; nga pana whakatangi i te taone katoa e whakatangi haere ana i nga piukara me nga mea ke atu, mete patu haere i nga taramu; whero katoa ana a runga o nga whare me nga kaipuke i nga haki o te rangatiratanga o Ingarani—purotu ana, mete whero o
te rangi i te ra c to ana—he ngahau katoa te mahi i tc taonc. E tika ana kia whakanuia te ingoa o te Kuini, he Kuini atawhai raw a lioki ia; lie Kuini whakaaro ki ona tangata kia 110110 tonu i runga i nga mahi e tika ai tc tangata e whai rawa ai; he Kuini whakapono, he Kuini aroha ki nga tangata katoa. He mea kino ki a ia te riri, he mea pai te atawhai. Kei mea etahi maori o te motu nei ko au anake, ko te pakeha, e kite ana i te atawhai o te Kuini; kaore, ko tatou katoa. He maha nga tau e kino ana etahi iwi o tenei motu; he maha hoki nga karangatanga o te Kawana ki a ratou kia whakamutua ta ratou mahi pera, kia hoki mai ki roto kite maru o tc Kuini kia ora ai. Na te aroha hoki i penei ai; ehara i te kaha kore, engari he aroha, he whakaaro whakakotahi. Ko te tikanga a nga iwi tutu i nga tau kua hori atu, he tohe kite whakataka i te mana o te Kuini i tenei motu, me ona ritenga ngawari—manaaki tangata. Otira ki hai i taea ta ratou i hiahia ai, a e kore rawa ano hoki e taea. Na te uaua na te manawanui o etahi o nga tangata whakaaro tika kite ata whakahaere i te pai i ora ai tatou i tenei takiwa. Mehemea i riro i to te Hau Hau tikanga, penei kua rite nga mahi o tenei mutu inaianei ki to mua ritenga ; e kore e noho orate tangata, e kore eta te manawa. Penei hoki e kore e tangi te pakeha kite maori, e kore e tangi te maori kite pakeha; penei e kite kau ana raua i a raua kua paku te pu, kua tangi te patu —a, ko te iwi i hua ona tangata ka ora, ko te iwi i iti ona tangata ka mate. Ko tona mutunga iho tena mehemea i taparere ki to te Hau Hau
whakaaro. Na, ma koutou e whakaaro, he pai ranei tena ritenga, lie pehea ranei? Otira lie oranga ngakau tenei e hara tatou i te Hau Han; kua tupato tatou, nga tangata whakaaro nui; ki nga ritenga o tana hunga; e ai ana ano etahi tangata ngakau pono i te motu nei hei tiaki i te pai he whaka " Rauru tangata i a tatou. Ka nni ano ta matou whakapai kite tikanga a nga Minita o te Kawanatanga i tenei takiwa, e mahi nei ratou i rano i te mana o tenei Kuini atawhai nni kite whakatakoto tikanga e kotahi ai te pakeha mete maori; ara te awhina i nga maori kite whakatu Knra i nga wahi katoa ote motu hei ako i nga tamariki kite reo Pakeha me etahi matauranga atu i tika ai te Pakeha—ma te reo kotahi hoki e kotahi ai taton. Koia ano tena e hoa ma, kia kaha tonu taton; kia kaha tatou ki te pehi ite kino, kite hapai ite pai. E mahi ana hoki tatou mo wai hoki ? Hua atu mo tatou ake ano; hei oranga mo o tatou tamariki, moo tatou •vvahine, mo to tatou motu. Ko tenei, e nga rangatira maori o te motu nei, me hui o tatou whakaaro ki runga kite pai. Ko au, ko te pakeha, me mahi au i te taha ki au : ko koutou me mahi i te taha ki a koutou, ia tangata i tona iwi ia tangata i ton a iwi; kia tae kite ra whanautanga o te Kuini i tera tau kua kore te kino, kua kore te pouri, kua noho tatou i runga i te whakaaro kotahi.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/WAKAM18720605.2.3
Bibliographic details
Waka Maori, Volume 8, Issue 11, 5 June 1872, Page 77
Word Count
761TE RA I WHANAU AI TE KUINI. Waka Maori, Volume 8, Issue 11, 5 June 1872, Page 77
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.