HE MOE.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 9, 25 September 1845, Page 35

HE MOE.

Moe iho au e noho ana i te ao wairua. Noho nei, a—ka whakatika ka haerere. Kihai i roa taku haerenga ka kite atu ahau i te ahi e paoa mai ana i tawhiti. Mea ana au, ki au, He ahi hangi pea tera e ka mai —katahi pea, o reira tangata ka oho i te nice, ina hold kiano te ra i kaha noa. Abu atu ana au ki taua paoa i kiteara e abau—tomo noa kite Egahefe—haerere ana ahau i roto i te ngahere, a ka hehenoa au-—Le ururua lioki taua wabi. He roa taku baerenga, kopiko mai, kopiko atu, a, kite noa i tetahi ara e.niaro ana. He ara aha ra nei ina te whanui: hore he paru, hore he aha. Titiro ana ahau ki nga rakau o tera kainga—tera ke ona rau te rore ke

na: mete Whau nei, kia nunui ia. Ko nga hua o aua rakau i pepei mete Puriri, e kainga ana ano e o reira tangata. Ka mutu taku titiro ki nga rakau, me etahi atu mea, ka am ahau i te ara, a—roa noa atu taku haerenga ka tae au kite wai e rere aua (iti ake nei ano) ka whiti, haere tonu —tahuri ana an M te titiro ki muri, kite noa i tetahi kete kapana e takoto ana kite taha o te wai, be mea waruwaru etahi e takoto pehu ana etahi, Ka mea ake ra au, " Nawai tenei kete kapana ?" (He mea korero nui tenei kupu e ahan) Marere kau ano enei kupu i aku ngatu, ka aho mai te tangata i tua i tetahi kohatu e piri ana, a ka mea .mai " Naku ena—j wehi au i taku kitenga i a koe koia i whakarerea ai." He pononga taua koroke ko Tokerau te ingoa—nana ano a Hongi i tiaki i tona tunga ki Mangamuka. Ka mea atu au. " Keihea te ara kite kainga ?" Ka mea mai " Koia ano tena. Kia oti aku mea te waruwaru maku koe e arataki." Ka noho maua a oti noa nga kapana o taku hoa te vraru —ka haere —korero haere ana maua. Kaui .atu au, " Kowai ma nga Rangatira o tenei kainga ?" Ka mea mai, "Ko Hongi ra, ko Titore ra, ko Manu ra, kowai, kowai, a ko Pumuka raua ko Taurau nga mea tae hou mai." Ka mea ake ano an, " E korerotia ana nsa o Whainga o te ao e nga Wairua o tenei kainga?" Ka mea mai, "E korerotia ana. I te taenga mai o Titore, ka rongo matou ki to raua Whainga ko Pomare—ko te Pa i Otuihu—Hinga iho i reira koPi, i Waima tona kainga, ko Te Mahurehure tona Iwi—ko Tetore i mate turoro, engari toku Rangatira a Hougi na te pu—i te uma te mata: otiia, he roa tana takanga, ka mate." Ka tae maua kite kainga noho ana te runanga —hongi ana matou ka mutu, noho pnku ana. Ka hukea te hangi o te pononga—ka tatu nga mea ki a matou—kotalii paro roroi i a maua ko Titore, he tawatawa nga kinaki. Kai ana ka mutu Mutu kau ano te kai, ka parere te mangai o te ngoingoi, e karanga atu ana kite manuwhiri "Haere mai!" ekoro! haere mai! Na! haere mai!" Roaroa rawa iho ka

puta he tangata he wha ngaunga patu kau. Ka rere atu au kite taha o Pi kite ui i te iijgoa o te tangata i puta whakarare mai nei—Ka rongo au ko Ruku, he whanaunga ki a Kawiti. Noho nei, a ka uia nga rongo 0 te ao. Ka mea mai a Ruku " Heoiano te rongo, heWhainga na matia kite pakeha koia matou ko oku hoa i kitea mai ai." He mea korero noho enei kupu, muri iho ka whakatika ka taki ka mea—"E kara ma, e tamara ma, whakarongo mai—Kua rongo koutou ki a Pumuka e whawhai ana matou kite pakeha, ko ia na, ko Pumuka te mataika. Ka oti a Korareka te muru e matou tahuna ana—toro ake. Haere ana matou kiuta ki Omapere—hanga ana te pa ka oti—i raro mai o Taumata-tutu. Tikina mai ana matou e Te Waka ma: tauria ana —Ka hinga tetahi—ka hinga tetahi. Muri iho ka puta te hoia, ka tata mai ki to matou pa ka mea ake a Heke ki a Kawiti'" E kara hei waho tau tutei takoto mai ai, maku te pa" whakaae ana tera, haere ana ki waho, e wha rau. " Ka pupuliite hoia kite pa, a ka whakataha mai ki to matou nohoan ga, ka oho matou a ka tu ka pupuhi, takoto rawa iho o matou 1 reira e wha tekau." Ka noho a Ruku, ka whakatika a Titore ka mea " E, ia e Ruku, e he ana ta koro mahi ko Kawiti—Ekohuru ana koro i te hunga whangai i a koro kite riwai, kite poaka, kite tupeka, kite aha, ki teaha, kite whakakakahu i a koutou, i mahana ai ta koutou noho i te ao. Titiro mai ki enei ringa: kihai i poke i te toto o te Pakeha a, mate noa au. He rawa \ he rawa tokoro mahi.'' Ka noho a Titore ka whakatika a Pumuka ka mea, "Whakarongo mai e te ruliunga wairua ki taku—No toku matua iho ano toku ahua,'e kore ia e awangawanga, me au hoki e tu atu nei. Kua kitea te kino o te pakeha, kua kitea tona maia kore, a, e mea ana ahau kia whakangaromia katoatia; kia waiho a Niutireni mo te tangata maori anake. Pai rawa te mahi a Kawiti raua koHeke'' Ka noho a Pumuka, ka Maranga ake a Hongi Hika, ka mea—" E koro, i kuare mai kce i tera ao a tae noa mai koe ki konei, Me whakangaro te pakeha ? Me

he mea e taea ana e koe te inu te wai tunga kaipuke o Tokerau, pau ake, ko reira ahau mea ai, koia, ka ngaro te pakeha. Kahore koe u au i kite i tona kaha, i tona mano tini one one i tawahi: ko ahau ia kua kite —ko nga rekereke enei i takahi ito te pakeha kainga—kua korere au ki to te pakeha kingi—ko nga kanohi enei i titiro ito te pakeha pa—(he taiepa poaka nga pa o Niutireni)—ara, e kore e ahei te tatau nea O mano mea a te pakeha—engari ko te mea tenei e matau ai koutou: he ngau ruruhau —hepauiroi—he whatu i te ngeri taratara. Na te pakeha koutou i whakatupu tangata a!—kaanga na koutou ka'kohuru i a ratou.'' Mutu kau ano nga kupu a Hongi, ka oho au i te moe, ka kite atu au i te ra e ara niai ana i te ao maori—kakahuria ake oku, haere ana ahau ki taku mahi.