RETA TUKU MAI KI TE ETITA.

Huia Tangata Kotahi, Volume 2, Issue 24, 28 July 1894, Page 3

RETA TUKU MAI KI TE ETITA.

E kore e tau kite Etita te he o nga korero e tukua ana mai kia taia kite pepa nei. ETITA O HUIA. Opunake, Mei 23, 1894, Kite Etita o Huia. Me uta atu tenei ki to Huia hei titiro ma nga iwi i te ao, he mahi tenei, kua utainu «iai ki toku Tumuaki, na te WHiti o R&ngomai raua ko Tohu Kakahi, kia raahia e au tetahi whare tawhito, ko Tahimarae te ingoa, hei huinga mo nga iwi e noho ana i nga pito e wha o te no, ma tenei whare e tuk'tuki nga ture pakeha i te ao, ma tenei whare e tukituki nga whare Pareaiata, e tu nei i te ao. E te tangata e korero ana i enei kupu, tena koe. Te iwi! te iwil tena ra koutou. Na to koutou hoa Na Ilakaraia Tangaiku. E kore pea taku hoa a Hakaraia Tangaika t e tjtjo pouri tgo taku waihotanga ake i * tewiyi Wahi o'to Reta, ara i te $ f »^S. aen f» a ia ..ku.ua kote pakeha-/ te ■V 'njgiCi taua whare, I whakaaro hoki ahau,, kriore pea he tikanga o tena kia uru kite Pepa nei, i te mea kei waenga tena ia korua anake ko te pakeha. — (Na te Etita.) Tereinga, Hurae 6th, 1894. Kite Etita o Huia. Ehoa tena koe kia ora. —E ora ana a Ihowa Atua onga mano ite Ao Maana koe E tiaki e a tawhai e man; - , ki e whakaora i roto i ou henga e Pa ai he whiu ki tou tinnna maana hoki koe e whakakaha

ki nga mahi o to ta.tou Taongii o. Jluia : Nupepitv.kanui tqku :koa ki ten«l taonga , km hdia" mer kore. ake ka hakifi.i nga. kupu kororo o etahi atu 'wanhi : o te ao, Htoi. • - 1 , - Ehoa mehemfeif o koe'te'Whaka j paipira ngilcorerb o te ..Ha'inatanga o te |i hanganga ite;Tj'riti o 'NVaitangi me r.gari korftro katoa Tiriti o te 6 o ripen r.'i *! 0 Pepuere ...Me te raaarigi 71 ote ture nui mo Sui' Tireni,' mete .whaka w pumautanga i'-"te rangatii'atanga' o 'Xui Tirer>i, Etioi'mehemea kite rapo[ioto i a koe kite whakSpaip6. atia e koe kite Pukapuka kotahi maku e houtu te utu moitau" Pukapuka maaVi at»o e whakaatu mai te . utu maaku e tuku aitu. Heoi. Na Tohoa i roto ite arohA o ~to tatou Ariki o : Ihu Karaiti Amehe. ■ . Wv "IVX. Tloea ta Pepeh i m a n a. Mo te patai.' iv te hoa runga | nei. E tiiku hoa.. : He waiatJi te men e' inoitia mai nei e koe ki roto i oku whakaro, i ahau e whakararua nei oku whakaro i runga i tenei- : mea. ara .he-.rapu n»t toku whakaaro i te tokomahatanga i roto i te iwi o te hur.gt pen a ine tau e mea mai nei, I runga i te tikanga utu mo te mahi Pukapuka penei e rereke ana ton - tikanga utu. i to te Nupepa e rere nei i runga i tona ahua, aha koi Pepa, Maori Pakeha ranei. E whakaritea ana i runga i te rnaha o nga wharangi, a, ka : kfia e mea te utu mo te Pukapuka kotahi, a, ma te rite o te whakaaro o nga tangata kite tango, ka rite ai nga moni i whakapatia ki tj mahinga i aua' Pukapuka pera. _ He aha koa e te hoa, kua kiia e te Komiti whakahaere o Huia kia whakanuia ake te Pepa me ng". tika ga mahi taea ai nga mea pena, i na whaka rotin e te komiti tena e tae.i.—jVate Etita. O Mihi Amuri Bluff. Hurae 9th, 1594. Kite Etita o Huia. E tn tena ka utaina atu eke enei kupu aku kito tatou manii, mana e hari atu k : nga marae o Aotejtrna mete motu mete Waipounamu,ara tekira o takitimu. E ui ana ahau. ki nga tino tangata mohio mehemen e whia waka tajuj o tatou tipuna i rere mai ai i Hawaiki! nana te toi ora ote iwi maori i mau mai, me era atu tikanga ta;.u o tatou tipuna, kaore nei he kai maori o runga 1 taua waka, me ona tangata o runga e tuhung<i nnake kite rite ta kontou whakahua mai I te ingoa o taua waka ki taaku ingoa e mohio nei ahau, koia lena te waka tika me uta atu a koutou kuj u, whakamarama mai kia au mo taku l atai ki to tatou manu, mana e hari mai ki toku marae, heoi. Ko iki koutou he kva:e tanga no tenei tangata i patai mai t.i ki a t:>tou. Heoi ano. Na To Kontou Hoa Pono. Hoani te Wanikau Tapiha. Kei a muri nei whaka mamma ai ahau ite ritenga o Taku Patai. Porangahau. Hune 26th. 1894. Kite Etita o Huia. E hoa utaina atu tenei reta hei titiro mt. nga iwi o Aotearoa meteWaipoun. mu ite matenga o tetahi pakeha ko te One Waiti Tiepi, he pakeha tona ahua koona whakaaro he whakaaro pai atu inga pakeha ote ao nei, koia te tangata pakeha 1 whakarite ite ture, ite aroha kite pani

~'2} . V kite ; .;pomrfu-Wite froWavkore, a -icinga rangatixa hokw:'! te tnenga mai-'o- taua .i:, . pakeha ki Pojit-rgahnn nef. He karaura tona mahi tuatafei i muri o riro in i»-te'.'ma', i'mftri n tena'ka riro ano ia ..tj •it» te nukti baere tona ora ine tori'a nroha kihgiv'-n-aori.-i muri o'-tena he teih^na'-'aj ka nuknhra rawatia * "tona ora • JiiPte-w-frakataki tonn-tino tona \ aroh'itk-i pono, kia Ngati•kere,fsi i rmiwil enei whakatriahinga ana ite 'raw™ irona e nukuhia atu ana tona aroha ki-nsr:i maori. A rakihga" kau matua •ki iitrsV kuia me nga taitamariki me nga wah%K niea ratou tamariki, a kua whakrifiemo atn a r.itou mokopwwa mea ratou tamariki meo ratou tipuna, ia Perahama WhaWiu>r>>ra,inHor•> mottaTe Huki, ii* Taniati Tuhing . ia TeHerewi Tawhirt, ia Mhata Paku, ia Hera hnkopH-,ia:Rei-•bana Huripoki, kila mate il keneiv.A ia ratou ko tona wnanfUi. ko te- 0 ♦ene Matua.ko 'tlone Whirkirp'ai; me PirrHiTa rhariri, me a-', ratou tamarfki kua whaka hemo atu. a ko Rawinia Tukeke, me \Vi Matua. me Miriama Hine nukua, mete Whero Tuhinga, nga toenga kau matua, me fletivMatu, me Tipene Matua, me Wi. Paten V me M ata hei pora, me Ripeka n'oho turutnru. nga tangata ewhakataki ana i toftn-a+oha taemai kai matoti . kirtga tamariki te whakata'klnga a taua pakeha i t.inn nroha ra? tona ata whai a tae noa kia matati tamaraki, A i muri i tenei ka rihitia.e matou to mati.u whenua ki taua pakeha i Manawnangiangi, me Maungairapa ko nua" whenua e 2000 mr.no ek.a,:a i-runga, i. tenjj ka nuku hia Atu tona oj*n me tona mataurahiia: ka kite rga maori me nga pakeha i pai kite whakahaere ite ora mpnga pakeha rnenga maori, A ka tapiritia ete kavttinatanga koia : ei Tiepi, Hei kaunihera hoki hei whakahaere' inga mea e ora ai te iwi (mkeha mete iwi maori. a ka nuku hia atu tona aroha kia matou ki ona hoa piripono kia. matouHrinp.x mattH;, A"'«} '25 ona , tau katae mai : ia : ki k'onei.a - e 30"'tekan ' ona tap e •n'oho ana ia f hei e tia" i. pai anW i'a" ia matou j ona ir aori, Ite tiniatanga" ma.i o tanii- nohrv'tae noa mai ki nuianei. aha koa the te namir'nte targata kite : £l(.opauna feitii'£2oo :>auna kite £IOOO pau;:a. a' kaore otia'Hamene ia matou io nri,atan tipuna ka whakahemo situ ra tae mai tia nuvtau- meti'-Ttiatou tamariki. a koto nratou ora tenei ; i" nga tau miite kai i nga ra kua pahure ake nei a tae noa thai k'i. tenei tau, a nui ann tomatou pouri me to'matou aroha mona kua ngaro ni?i i' : tenei r , a ora ake ko tona wahine me-<nifr tamariki a he whakaaro noa ake no matau -kite mea ka haei-e ona tamariki i runga ite whakaaro ra'ngatira oto ratou papa. E piripono nei kia matou ki nga maori e kore te whakatauaki mona me oi a uri;e maul runga ake nei te a roha kite pa hi ki te\fforaru*!iftete rawa kore, a me nga rangatirU e tia e matou tae atr.ki o maf^it : \v«np';: ronga a tae atu. Icinga wi^tc^apaiiiiiga 0 matou inokopuna me o ratou whakapaparanga kite whakatnkia e «ina tamariki te whakahaere pai a to rator papa kia matou ki ona maori. a ka piripono atu anc matou ona maori ki tona whanau ara ki ona uri i runga i to matou aroha nui ki to matou hoa pono kia Teone Waiti. Na thoa ma i nui aite aroha kite nei pakeha ko to' matou ma tua tenei, Aue, kore ake ra o matou maatua tipu 1 tenei pakeha kiri ma. Na, konga mea e whakaarotia ana e nga maori monga hui menga ra merrga tangihanga menga ope haere, a metahi atu mea aha noa ahanoa mom ka ore ia e whaknkore ka tere tonu

tona wlukae ;ki te tuku inga mea e hia nia ana nga rnaori. 'i' l'Bd4' i mate ai a (:S5); N-a gP-^rKa mauriamai taua pakeha ' ton «lPifwi Hokipane,- e (7/roae."ote roa atu 1 PoAngahau ite 12 o nga haora katae max ki Porangahau nei i runga. ite pereki ine ana tariiariki toko, toru, a. me i«fea pakeha a ahi u ai ; tae atu ki ona kai lnani, ko tona hoa wahine the ana taruariki >vahii.e i nuho atu. Na e hoania e haere niai ana ite ruri ka pa mai te waha ote kuia niaori e karanga aua ki taua pafceha e aniohia maira, a mete tangi. tik«| M e tangi if/aS ana i te,ta:kiwa ote pa maorj ii e noho iitu mm ona hoa niaori, tangata waliihe tamariki: e tae ana pea kite 200 iti iho niiku ake ranei, a ka tohe matou nga niaori kite karanga i runga i to txmtou ahua maori, kite kuranga i runga 1 to matou aroha ki to niatau hoa piripono kia t epne W'ajti, ki hai i whakaaetia ? pakeha, ka ito ko kopi nou iho i roto ne ngakau.o ia tangata o ia wahine oia tamariki. . A. whakatuheratia ana kia matou kinga maori kote haere atu ki kite. A ite takiwa i- whaka takototia ai ki roto i tona toa k te pahih: o tona whare, ka haere atu naatoq ona maori kia Kite, e tu ma ana pna'tamuriki toko toru i tua atu ote kawheWa, kauru atu mutou nga maori e tae &iik pea kite 50. . K taiuaua ka. huku atu te uroha meteniea ano ko ona maori kua wehe atu .ei i.. matou, mehe pakete wai e ringitia aua kiti kanohi. ote tangata mete wahine mete tamarik:, kataeki waenganui e tangi ana ; whafeiiljuatia te apakura uio taua pakeha kbte tangi tei:ei. W'hjtkarongoete rau tenei te tipuna ote ' matek'apiri kin hau i tipu tereinga i tipn [ mai ano ite pouritanga, ko rongo tal a rangi he huri paroj ka hinga au ka toko moeti.turi moopepeke m etupoupou kote rite ia hau ko oiahu tonga e rauna ite ao, hemaero a i nei he kahu kaite ite warn kai te ma tuitu ehu ana it.- repo, JS rut uhakahua tinea o t,a.i i tangi, e : hoama sa ki rate wa'hu ote ivvi nei o Nya'ti kere mete mea e kura ana ki runga i o ratou iijiaro ak« nei-, i runga ite ar.)ha nui kito ratou hoa pakeha, he hawhe haora pea ka whakaputa ngia matou nga maori ki waho. kahui nga maori ki waho hoho ai katu tona tangata kite whakamarama ite o tenei tangi, i mua e ora ana a Tooue Waiti e mahana ana tatau nga mat»ri i te tarau, ite hate, i te paraoa hei' whakaki .ite puku o h»ii wahine o nga tamariki ko, tenei ka- re tatau. .e mohio'- kite ahaa ona uri, ii ko a' keiiei a a hi'uji ake nei pea ki rite tatau kite moe tuturi ki tt» moe pepi ke kite inoe tupoupau. I ■ muri iho kiituhera te kaweha; o taua pakeha, ka whakauiu aiio uiatov nga maori, Naetamamatirohia atute kanohi" ote tangata mete wahaie mete tamariki ano he tia 'e ringitia ana'ki runga kite taigata, e hoa ma ta te Atu.i Taana tangata i tango ai nieie uien Katahi ano kamoe atu te pai o tonn .i itta otoua ka•ino^|^44,noh.ia h oki • ki.e' rua, haere ■ me n ß a te tae ana Hi te 1000. E hoa^^kP^iiaka^roa, 1 .. no tsna wmifShaere he or» mo ona tamariki me ona ;BB»a,'ina hoki i iioki mai i \Vaipawa. Kl> tona hokinga mai kia matou ki ona niaori tuturu, na, kua mate, whakapaepae ana ete iigakau mo tona tau 'o'' hangapea ite Whamanoeka kia ia rihi ai e kino nei matou. , ' Heoi ano Na to koutou pononga iti rawa. H. Teatu.

. Te Hauke, Hurae 11th, 18y4. , KiteEtitaoHuia leniijioe kia »:8 te tangala,-) whakamana e ».ja" iwi'katoahei ngaki-'i tena Paenga nui. e kore nei e taea te whakaro e te tangata. He. aha kia kaha' tonu ko * te tangaka kotalii, muhi ai i tan' ■ m rn i !\- raro •' iwi,.kttti noa eria kupu. Tuk'tia atu enei kupu kia Huia, kia kite iho ai o tiitou whanaunga, ara'ko'-te tuui ga o t?tahi huihuiuga, he whakanuinea nn matou ko liku tarnariki, niokopuna hoki. Ko te take he whakanuinga na matou i-te wahi i>te* Keke ote marenatanga o' He-peri Match i. raua ko Wikit<>r:a; A uipu; Tuhuii, i, marenatia kite r;ikapaaj. Nu A:it t Wireinu i .vlaretia. Ko taua ' timata i te Takapau, Waipawa Te Aute, Pukerohi.tu, Koparakore. Narnaph Koparaknre Nama e.me Tuhar-i, Te Pakjpaki. H«retaunga kite Waipatu. ko nua kainga tenei i Pohiritia ai nga tamnriki. Jiangattra hui kutoa "ga, tane wahine tamnriki e 276. No te haw he pahi o te 7, ka whakatakotoria te kai katakoto te nuinga o te kau, katahi ano k t whakatakotoria nga Pureti o te keke marena,ka tahi ka whakapuaretia te mihi mo nga tangata o'te Marena, ka nautu katahi ka tti nga tangata nona te marena, kite whakaprare i te rauna Hooro, i reira ka tu katoa te iwu kite kanikani, a'o noa t. ra katahi ano kawutu. ... Heoi Na Tutere Ponatahiiri, . Paki Puki, Hurae 23. 189 i. Kite Etita o Hui-. v :E-hoa tena k«>e tukua atu nga korero ote'matehga o Irihapeti Paewai kia rongo ni.ii o:ia whanaunga, ingn pito e whu, ote Ao. No tetoru onga haora ote ata ote Mane 16th onga ra o Hurae 1894, ka hetuo a Irihapeti Paewai he wahine Rangatira tenei ina hoki tona whakapapa. Ko Ruatapuahine Ko Terehunga „ liakaihikuroa " Wakiterangi " T' ll ? ito " Tahamate • • Hoko- " Hineiapoa .. Te Kuramahinono " Kawinm „ Te Matauoterangi" Iritiapeti Paewai „ Te Ikahonngata Kore rawa he kupu poroporoaki a tenei wahine ki ana uiniariki heoi tana kupu i. iiiua po Hei te toru onga Haora k« haere au. ..Heoi l ite toru onga Haora. .ka waru onga Haora o taua ra ano ka mauria kite whai toka o Houagnrea. tak(>to. ai a He nui nga tangi-hanga-i tae mai ki runga ia ; iatangi' ai konga kupu p< roporoaki tenei'anga tangihanga i hui nei kia ia.. Haere atu elrihapeti te wahine nana i tiki kia Ngapuhi u.aumai ai ite oha' i o tatou tipuna ara ite TirLti o AVabaugi, ite taenga tnai o. tena taonga ka tu kice Waipatu ka powhiritia nga iwi o nga motu e rua o; Aotfearoa mete Waipounamu, kite \Vaipati , a e rra nga tunga hui kit" Waipatu, no kor a -fea mohio,fc*tou he whanaunga ano o tatou kai nga pito e wlia ote an nei i.o riauri i ena tau e rua kaUuainaki runga ia tatau ko Huia Tangata Kotr h j :. Ivote takeo teraingoakua whaka whanaungi. hoki, tatou kia tatou hei tuakana hei taina, i roto ite whakaaro kotathi, he nui atu te pouri mo tenei wahine koia tonu .tetahi etu ana kinga Huinga Rangatira, ki roto o Heretaunga nei. tae atu kite hui itu ki Pari-

[ kino ite tau 1891, mga tunga hui ku(;<>«, , 1 , e karanga ia ana he k°hi moni kaore ift ? b»p°9 'aimiftnei :ii mahi, kav-j- , atu kinga njja ta^a&w. 1 -«.' a ho'ki 5.0 i Paki Paki ,tonu te tahi o nga lV tieneatiTa om . taua Peney bafte takeinui a i te p|Gri katu raneiona mahi i mahiia iai muriin la kaore ranei. Kati n:aku epenei ake v nga Rangatira o Aotearoa mete Waipounarou he whakatauki na o tatr»u tipun*, ka: ponuhia te taonga manaakitia te pani te rawa kore mete youaru, a nei tetahi kia kaha te huihui kia kotahi te paiHere kia kore ai e taea te whawhati. nate Pakeha tenei whak&tauki patua te maitai koi wera ana. Kanui te pouri mo tenei w-.hine, ia,. ia an© e ora ana ka waiatatia tenei waiata e tona. wairua tirohia kite rangi e parewai kohu nei kaore a kntikanga ma koutou e whakamutu. . eoi ra ete iwi konga tau o tenei wah : ne e ono tekau matahi ko ana tamariki tokorinna tok«> toru: wahine tokorua tane, note hatarei ts rua tekaau matahi onga ra o Hurae 1894, ka kawea kite nehu, nate Pene ano i arahi kite urupa he nui atu te Pakeha mete maori i haere kia kite i tonatanu manga a hemea miharo hoki kia au -te tangi haere* ate Pene i mua cte tupapaku a kawaiho tenei tikangaroo ake tonu atu otira kotahi rangi pai kotahi rangi kino. .. •. Heoi ano na to koutou whanaunga iti rawa i roto ite Ari-ki. Na T. Heretannga.