KO TENEI TURE KA HUAINA NEI I KONEI, KO TE Ture Mo Nga Kuri a Nga Tangata Maori.

Huia Tangata Kotahi, Volume 2, Issue 23, 21 July 1894, Page 4

KO TENEI TURE KA HUAINA NEI I KONEI, KO TE Ture Mo Nga Kuri a Nga Tangata Maori.

Whakamaratanga. He Ture kua Whakaotia, a kua kiia hei "TURE" e te Runanga Nui o Te Kiingitanga o te Iwi Maori, e noho Huihui ai.a i r?to i t.o ratou whare: i T3 Kauhanganui o Aotearoa rriete Waipounamu, i raro ano i tona mann; - Te Ingoa Poto o Teusi Tuije. Ko teTure Tatua Kaki Kuri; 1894, e Apitiria ana tenei waahi... me era atu Kararehe e kitea ano e tenei Ture kia Whaitohungia. kuri. Tona Tikanga :—Ko. nga-Kuri a • nga Tangata Maori, e noho nei i Aotearoa mete Waipounarau. tohu. Toria Tikanga:—Ko nga Kuri a • nga Tangata Maori,, me '• Whai-tohu katoa, i raro ano i nga tikanga o tenei Ture." mana. Tona tikanga :—Me whakapiri rawa ki nga Kuri taua " Ara, Mana Maori. -M.M. .1894., . tatua. Toiia Tikauga ;—Ko te Tatua mo te kaki o te Kur s hei piringa mo'te Tohu, ma te Ariki o.'.te Kuri e tango. 1. B kore tenei Ture e .pa ki nga Kuri a te Pakeha, me era atu Kararehe a te taha Pakeha i raro . hei i r.:ma mann. Otira, ko nga Kuri.ano a n«»a Iwi enohu anai raro i tenei Ture roe a ratou Kararehe, e Whai-tohungia ana e te Runanga Maori, i raro ano i tiwVa Mana,. . 2. E kore ano hoki.earaia e eijei Ture, te hiahia mai o nga Pakeha ,kia Whaitohungia a ratou Kuri, i raro ano i nga tikanga o tenei Ture- , 3. Me whakarite rawa he .tangata i ia takiwa i ia takiwa, i roto i te Porotaka Nama-tahi, hei tatau i nga Kuri a ng«y tangata: Ara, hei kaute i nga Kuri a.ia,. T.'.ngata, Wahine ; Tamaiti, hei tangcf hoki i te utu Pane Kuri i. te tau, me tana whakapiriano i te 'Tohu ' i whakamana e te Ture o te Runanga Ma ri. 4. E kore e tika kia huuna e te tangata ana Kuri, i runga i te patai a te tangata whakarite mo taua mahi. Kite huna te tangata ktana Kuri, i rnnaa i te patai a te tangata kaute, a. k .i i m ».ii6tia, i muri'iho na taua tangat. ra nga Kuri, e tika ana kia whiua ia e te Ture, kia kaua e nukuhia ake i te 20 he eni. e hoki iho ranei i te 10 hereni. o. Ko tef 1 utu'i Avhaknritea tenei Ture mo te Kuri,>kotahv i te tau e 3' kapa ; Otira ko taua 3'kapa hei t.<»hu i te Turei whakamana e tenei Tut- U« runga i nga Kuri a te Maori, i raro ano i tona. mana. 6. Ko nga tangata e utu ana i a ratou Kuri.me te whakaatu hoki ia ratou Kuri kite ta; gata i whakaritea mo taua mahi. Me hoatu e t'e tangata ; whakaritea mo taua mahi, tetahi tohu i whakaritea e tenei Ture, pukapuka ranei i whakaritea mo nga mea pera, mete tuhi ano i te ingoa o. te tangata, o nea tangata ranei;

me a ratou Kuri ki to whakaritea mo taua - mahi, ka waiho atu ai ki taua tangata, kiaiia tangata ranei, taua pukapuka tuhinga: Heiwhakamaharatanga ma te Ture i to ratoutikaj me a ratou wbakarfttSiga. 7. Kaore e whakaaetia. e tenei Tare, kia hoatu e ia tangata, Wahine, T maiti ranei ; tana Kuri kite Pakeha. Mehemea ra kei raro i te :wha.kahaere o tenei Ture, taua tangatp, wahir.e, tamaiti ranei ; mehemea kite pera tangata,. wahine. tamaiti hoki e tika ana i tenei'' Ture kia whiua ia, ratou ranei, kite utu kaua e nuku ake i te 2J hereni, kaua e hoki iho i te 10. hereni. 8. M.ehemea .ki.te kore'e mphiotia e te tansata i ,whakaritea mo taua' mahi tirotfro Kuri nga ariki o nga Kuri'fe kitea ana e ia :—A,:j runga h>ki itffafri uiui mar ire a taua tangata ki tetehitangata, ki etehi tangata ranei, a i rung;*', mea skua mohiotia kaqr¥;he ari.ki'.o taua Kuri, 0 aua Kuri raijei, E tika iana-lHenpi l'ure kia whtfkamatea aua Kurij i runga 1 te mea,.kaorekauhe ariki. 9. Waihoki ko te tangatia.i whakaritea mo. ta.ua.. mahi, kia mahi tiinu i ta te Trre i hoatu ai ki a ia, kite mahi he iai .waho i tat? Ture.i' whaica'hau. ai ki a ia, ka~ whakamutea noatia iho ranei te Kuri, me era atu.noah'i.:kil)iu nei i tika ki ta ; te. Ture, ana e tenei Ture, kia whiua ia kite utu, kaua e nuku ake i te 50 hereniv kaya e hoki ihio i te 20 hereni, me tana utu anoi te kararehe i ■ whakaraatea e ia i te utu. ra oi o nga mea i tak?hia e in o te Ture. 10. Mehemea kaore te, tangata, nga ! tangata ranei, i .whjikaae i runga i te torio a te tah'a Pakeha kia hoatu a ratou. Kuri' : ki te Torei Pakeha. A i rung'ai te tolie' a te Ture PakehaMe matua tuljituhi e te Pakeha\tatia ingoa kite pukapuka i whakamana e tenei'Ture mo'nga mea pera, kia tuhi taua Pakeha-" i tana ingoa ki aua pukapuka pera, ai e te tangata nana, te. uri, lKe,-,'utu ki taua Pakeha. : . (ara) •' ri-/Ko'te take i ; pen:«ti.i- ai.,'kia marama.ai te Ture Muori kT tp whi'i i tau'a;,tangat.a, kei korero kau ia na te Pakeha te. lohe i' riro' ; .:ai;.te utu o tana Kuri—-Knia . taua... tuhinga;. ingoa o te Pakeha hei whakaae rironga atu o te Utu o fe Kuet ia ia. ;V (2.), Kite hoatu pokanoataua tangata i.te;Utu:p taha Kuri kr te Pakeha, . : Ture i kite'.i te tika o. tana hoatu .anga i taua m'imi o tan t. kuri,; .Ka whiua i&.e. te Tur? 0 te fjßtmanga Maori), kia utu ia 1 te moni, kaua e nuku ake i fe 2Q hereni, e hoki iho' ianeiO,.,te 10 •hereni-- ' '" ('&.) Ko te pukapuka i tuhia ai e te pakeha tana. ingoa whakaatu. : i te rironga atu - b te moni i . taua ; pakeha, ra© kawe 'atu taua pukapuka pera kite a"roaro : o te Kaiwhakawaj . o "iiga Kai-whakawa ranei, i raro nei i te mana Kiingi me tona-Runanga, kia tirohfa e te Ture te tika o te tangohttnga utu.a te pakeha i i te whftkaae a te Maori. Ko te whiu a teTuremo aua tangata, ana ka tirohia e te Ture te mea i He—Ki ta te Ture titiro e k«>re e nuku ake i te 50 hereni, e kore e hoki iho i te 20 hereni. 11. E taea ano te whakarereke etehi tikanga o te Ture, mehemea ka kitea he

huarahl e taea ai kia whakarerentria ketia.: >•,