MAUNGAKAWA, HUNE 2, 1894.

Huia Tangata Kotahi, Volume 2, Issue 19, 23 June 1894, Page 3

MAUNGAKAWA, HUNE 2, 1894.

I tangohia mai i te Paki o Matariki.

Te Mana Maori Motuhake. o AOTEAROA ME TE WAIPOUNAMF.

Nga Whai Korero a Tawhiao i te 2i o nga ra o Mei, 1894. Pai ana ia kite Whapuaki i enei Korero.

Tnku kupu ake kia rongo tonu mai koutou katoa.—He kupu ake naku, kia orate Tumuaki ratou ko ona hoa : ma te Atua tonu koutou e tiaki, mana tonu te kupu e whakatika. K nga Matariki e nga Manukura e nga Whakamarumaru, e te Iwi nui tonu, katoa katoa katoa, ma te Atua tonu tatou katoa e tiaki He kupu ake naku kia ata whakarongo tonu mai koutou ki tenei korero ake aku. He kupu naku moTutangatakiuo, me noho ia i konei me ana Wahine, me ail hoki; ka noho au i konei me aku Wahine, me aku Tamariki :- me Mahuta rana ko Te Wherowber<v ka riro mai i a au ki konei. kaore.au e pai kia waiio hei nL'arenjtare-nga. He kupu. ake nakn mo Iriwhata, mo Atutahi, me haere mai ki konei noho ai, me a raua Wahine. Ko ahau ka noho i konei. koinei taku Kaikga hei nohoanga moku, mo matou ko aku Tamariki, me aku Mokopuna. He pai ano tetehi me haere mai ki konei,

kei konei ano tetehi, me haere mai ki konei. He kupu naku mo Te Tihirahi. mo Te Arai, me haere mai ki konei me ;i raua Wahine. Ko ahau kanoho i konei. ko aku Tamariki kaore e mahuo atui u au, me aku Mokopuna ka poto mai i a au ki konei. Ko tetehi tangata e mea ana au. ko Te Wharakura raua ko tana Tamaiti, me ana Mokopuna, ko ahau ko konei au Mehemea kei Hukanui etohi. tetehi rauei, me haere mai. ki konei—He aha hoki kei konei, ko te ' PU' nei hoki tenei, puta puta puta. •' Kei te Pu, kei te Hiahia, kei te Koronga " koia tenei. puta noa pena, puta noa ki a Ngatiraukawa, puta puta puta. He mea naku, kia tata au, o tatou ki konei, he.mamao rawa hoki te haerenga mai o enei i nga waahi tawhiti, ka waiho noa iho to tatou Whabk kia tubera noa iho, kia titiro .atu ai tatou kite mahi a nga tamariki e mahi maina, ma tena hoki ka tika ai ngu mahi e mania ana. He mea ake naku, ki enei taima i mahue ake nei, tae noa mai ki tenei taima, koi nei taku—Tetehi Mki pai te ata takoto o nga tikanga, mete ata takoto o nga mahi, mete ata takoto o nga reo koia ahau i ki ai ; kia kaha, kia kaha, kia kaha ! Kia maia, kia maia, kia maja! B korero ana tenei i mua tonu, kua huri ki tetehi whaitua ueoi ano, kaoree"ngaro te tikanga, kite huri ki tua, heoi ano haere i to haere. E ngari kite haere kia pai te baere, kaore hoki e ngaro te ingoa kite pai, kaore e ngaro te ingoa kite pai, kaore e ngaro kite tika, ka rangona ano te pai, ka rangona ano te tika. Koia taku kupu e kopikopiko ake nei, mo te Kaha mo te Maia, Kite whakahaere kia maia kite whakahaere, he mea ake naku—Ka okioki i tetuatahi, kei muri atu ka whakamatauria koe, kia pai te whakatakotoi te kupu, kei mea te whakaaro ka tika. Kia whia koia ? Kia 128 45 6 kei tae kapa-kapa, koia au i ki ai nana tonu. Kia kaha, kia kaha, kia kaha: Kia maia, kia maia, kia maia Heoi ano aku kupu NA TAWHIAO.

Heoi ke? te noho tonu te Hoibai o Matariki, me. o ratou Manukura, hui tahi ki nga Whakamarumaru, me i.ga Minita, i wbakatuturia hei pupuru i nga tikang* e tau ai he pai ki nga Iwi Maori, me a ratou tikauga, me ta' ratou whakatakoto i nga Tore" e noho pai ai ratou. I hiahia ai ahau kite whakaatu i enei korero, term pea koutou e nga Iwi, kei te whakaaro mai. Tewhea ra nga korero a Tawhiao ia ia e noho mai nei i te Kauhanganui ? koia ra terui:—Kua tukua atu na etahi i te Pepa o te 25onga ra nei, koia nei etahi. Tenei hoki tetahi korero a Tawhiao ka whakaaturia atu nei kin koutou. E nga Iwi, e nga Hapu, e nga Reo, e nga Huihuinga tangata e noho 'mai nei koutou i Aotearoa mete Waipounamu, whati atu i nga Moutere—Kua korero mai a Tawhiao ki a haere atu ahau kite whakaatu kite Ao katoa, i ana kupu rata ake nei korerotia atu. Otira e nga Iwi e nga Hapu e nga Bangatira e nga tangata titiro hoki' i enei korero ; ka raarama ano ta koutou whakaaro iho ki aua kbrerero, ehara i te mea ko aua korero a Tawhiao, e ahu ane ki nga Iwi ki nga Hapu ranei, kite wha-

nua ki ngawhenua rauei { kaore; engari e ahu ana kite kotahi oTe raahau ko Kerei Kaihau nei tetahi oha'lhgba, krfa tenei:—" I tuhia e Tawhiao tetahi reta ki a Kerei kaihau ko te Mahau nei tetahi on* ingoa :—He tono atu ite HIIRI bte kaumatua ia ia e takoto ana me tetahi o nga HIIRI, he mea hanga hou, i hanga hei hiiri mo Tawhiao. I mabaratiaat he mea hanga hou tana hiiri, kabro tena hiiri i kitea 1 mua iho, anomuri mai i te2s o ngara b Hurae 189$ ka kites kua oti tetahf hiiri pena te ahua,muharatia ana tana hiiri he mea mahi pokanba te mahitiga he mea rongo ki nga-tikanga iwhakatakotoria i roto i te Kauhanganui o Ao tearoa, i t« 9 o nga ra o Mei 18tf8 e mauua i te rarangi Tufei tukua atu i te 25 o nga rao- Hume ka mahue nei t to tuaono o nga rarangi, ara—Ko te HIIRI WHAI MANA. Ko taua Ture hoW, i whakataua e te Runanga Nui o to Iwi Maori itelo o nga ra o Mei 1898. Ko te whakataunga tenei. Me hanga tonu kite ahua o Tawhiao te hiiri, me penei te ingoa o waho ko to snnoi d aotbaboa ara .KO TB HIIBI W*At . MAITA O TB KIINaiTAHGA ' O AOTKA»OA Akiia ana taua. hiiri e to faiuihui o Hatarikl'me o ratou Manukura ara e te Runanga o te Iwi Maori, kia kotahi tonu te hiiri pena te ahua ki roto i te Kauhanganui o Aotearoa mete Waipounamu takoto ai, hei whakamaria mo nga mahi e mahi ana e te Rununga Maori a i nga ra o tenei Tau, ka kite* kua oti tetehi hiiri pena te ahua me enei kua korerotia ake nei—Koia i maharatia ai he mea mahi pokanoa te mahinga o taua hiiri; kihai nei i tukua atu i roto i to kauhanganui o Aotearoa eTu nei, koia nei to take i tuhia atu ai e Tawhiao tana reta kia Kerei kaihau, mo aua hiiri ki a whakahokia mai ki aia—Koia tenei taua reta. Maungakawa, Mei 7, 1894. Ki a te Mahau Tena kcutou katoa. He kupu atu naku ki a koe, ki a homai te Hiiri o Potatau, kaua rawa e waiho atu me homai, Tuarua, ko te Hiiri mo te Kauhanganui me homai tonu i te taenga atu o taku reta, kaore au a pai ki' a kimi i te take e rba atu ai taua Hiiri, homai ki a Te Kamanomano. iCi te kore • homai, ka ki a e au he .Hiiri Mana Kore, homai nga, Hiiri e rua. Heoi ano. NA TAWHIAO. I te taenga mai o taua reta me te.tangata tiki atu i aua Hiiri. kote utu mai tenei a Kerei kaihan ; koia tenei— Taurewarewa, ...' '.-...',V'. ■

, ki a E TE AbIKI'AtAWHJU Tohustgia matoc." Tenei tea reta torib mat mo te '* HIIRi *" <> te Kaumatua nei, mete HIIRI hoki i mabia nei e te kura raua ko te Atairehia,

heithki ano mon.rntou nei roahinga,':i * u /»g*.» te-Mana;Maori Motuhike, mete Kiingitanga . Alotuhake. Heoi . ra. e te Ariki,. kua. kite iho, nei au i te huirawa o kupu mote Hiiri e ahei ai te whakarooi engari me hoatu tonu ki aTe Kamanomano, ki to .kore e hoatu ka whakumanH kpretiae. koe:taua,Hiiri nei. Na.eP* e te Ariki, Atawhai 1.. Mohio tonu iho to pononga e ,hara i a koe tenei reta, me enei kupu; He aha fcbae te Ariki. nate eangata tenet mahi,'he aha koa, ka utua atu e paneiana.—-"Ko te take i purutia ai i to tono, he titiro na matou kite rereke o nga Ture me nga mahi ,o Te tino kite matou e tino piri ana kite Mana Kuini." Koi nei te take i puruti i ai, e tatari atunna i te wa e rite ai ki tau i mnhio ai, ki reira rano te ra e taeatu ai o pononga ki tou aroaco,-me n/n maiiinga katoa. K i nei tonu te take i purutia ai, nei ki tonu mai koe■ me h.iere nttt te Iwi katoa; ko te ra. an'b ten«i o te tataringa'e oti ai teiiei tiicanga. kihai mw» i noho kua haere tonu atu o :nnkai. Mehemea to tono mai nei. hei Hiiri mo ngti Ture i tukua mai i ' Te Paki o Matariki' nei, kia rongo mai koe j. na te WapuUna aua Ture nei; he aha ianei te pai kia hoatu? .Meheme:<.na te tangata tenei h<»« maitangii i enei'kupu. mertoinsioa i taua reta net, ka utita enu ki a koe. Me waiho Te Kiingitanga i raro, kia pai ai te wh.ikapiri ki .nga Ture a te VVaputana raua ko te Kuini, kei mautnau pupuru noa o pononga kua whakaaetif. e koe nga tikanga kuare o Te Kauhanganui, e wehi atu nei matou au pononga, tneheiuea ra nan, ko tenei kaore au e mohio nau tenei tono: Koia enei. kaore e hoatu nga Hiiri nei, engari mehemea nau ake te tono. ka tae - tonu atu au ! ite kawe.atu. ite Hiiri nei. —At* inatbu Jiia.mohfo tahi Uoki mktbu ki nga tikanga, me nga main hei mahi ma nga Hiiri nei Mehemea ko ta matou e mahi nei, heoi ano ; me he n<ea ko enei i tukua iho nei, kore rawa atu matou e pai. Heoi- ano. Na to Mokai. Na MAHAU. , I te taenga mai o te.reta kia Tawhiao, roe te Hihi hoki o Potatau; a ko tetehi o nga Hiiri, kaore rawa iho mai, krftabi ka utua atu.e.Tawhiao taua reta a Mahau. Koia tenei—

Maungakawa>. .'. / Kia Te Mahau : ... Tena koe '.]' '.':.;'' '.'. Kia rongo mai koe i. takiu 1" Ka tukua e ahau a Te Paki o Matarikj kite Ao katoa haere ai, M te whakaatu :-r-Kua kiia eahatt te Hiiri i a koe na, he Hiiri mana 'kore, me touvreo he re 6 mana kore.e hara i a ahao 1 au mahi." Kaiia e haere, mai ki a' au,. ribho atu; kabjre rawa au e'ki atu haere. 'in'ai, ..(k'aoj n-pho ; atu, Ko te Hiiri. taku i tono atu ai kua ■ koreehotnai, kakite koe, ma Te Paki o i Matarikl ekbrero. Na TAWHIAO.