RETA TUKU MAI KITE ETITA.

Huia Tangata Kotahi, Issue 19, 16 September 1893, Page 6

RETA TUKU MAI KITE ETITA.

E kore e tau kite Etita te he o nga korero e tukua ana mai kia taia kite pepa nei.

Etita o Huia. Poneke, Akuhata 25th, 1893. Ehoa, teneika tukua atu e ah.-iu ki a taia e koe ki roto i te Huia Tangata Kotahi hei mohio tanga ma n<:a iwi maori o Nui Tireni nei, te Pitihana a Hone Heke i tuku ai kite Paremata o Nui Tireni nei i te 7 onga ra o te marama nei i teni tau ano. Ko te whakaaro a te nuinga onga mema pakeha kei te turaki i nga Pire kua kiia nei i roto i tenei pitihana, a ki taku whakaaro, e kore e puta. Ehoa, me perehi e koe etnhi o enei, hei mohio tanga mo nga iwi e talari nui -ana. Heoi ano. Na tohoa, Na Hone Heke. P.S.—Ehoa, he mea tika ki a whakar.turia e ahau nga take i kaha rawa ai taku whakaaro ki a. neke hia enei Pire. Heoi kei te pepa No A. nga take. 1. "Ture whakahaere whenua Rahui Maori." Te take he maha nga raruraru e oho ake ana i waenganui i te kai Tiaki mo te katoa, me nga Maori no ratou nga whenua. He maha nga ritenga whakahaere o taua Tari, kahore nga Maori e mohio ana. a i runga i taua kuare onga Maori ka roa noa iho kite taone, pau noa iho, ana moni e tatari ra ia. He maha nga mea e pa ana ki taua tari, e tonoa ana nga Maori kite tiki Roia nio ratou e nga tangata o taua tari, he mea ano tena e pau ai ana moni e tonoa atu ra, he mea ki a tae rawa ki tetahi Tiati ote Kooti whenua Maori me era onga xnahi, katahi ano ka rite, mete maha noa atu onga mea whakahoba i te tangata. 2. " Ture Hoko whakawhiwhi whenua Maori." He maha nga whenua kua nui noa atu nga hea kua riro i te kawanatanga, a he iti nga hea kei nga Maori penei me (Hauturu Motu) i raro atu i Akarana

ko te nuinga o nga hea kua riro i te kawanatanga, a i runga i te ahua o taua Pire ka riro noa atu i te kawanatanga nga hea onga tangata torutoru i tae, a ko te utu, ka riro ma etahi tangata ke e karanga a ka rite, ka hoatu Id nga maori, aba koa kahore i rite ki ta ratou e pai ai, a kite kore ratou e tango, ka tukua atu kite kuitiaki mo te katoa, a i te mea kahore nga tangata a pai, i ma te roa ote wa e penei ana pea, ka pai noa iho, Na ko Parahirahi Poraka tetahi kei te penei ano te ahua, mete nui atu ki taku mohio, koia i'tika ft 1 ki a neke hia enei pire. 3. "Te Pire whakatikatika Reiti Whenua Maori." He maha nga whenua maori, kahore ano nga here i wetekia, a i rungi i taua ahua, e kore nga maori e ahei kite riihi, mehemea ia e pai ana in ma te whenua nno e utu ona whakataimahatangn, ko nga whenua e kii nei ahau, he whenua, i herea e tf> Wooti i mua, a e kore e ahei te riihi, te hoko, hoki aua whenua, hei aha te hoko. engari te riihi, a me pehea i nga here, a i te ahua onga ture, arai i aua tu ahua, lie maha nga whenua penei. He nui noa atu nga take, engari he mea whakatepe tenei. 4. Ko te whakaaro o nga iwi ki a whakaritea.

Poneke. Akuhata 7, 1593. Ki Te Honore te Pika, me nga Memu Honure ote Pare;nata o Niu Tireni:— I te mea kai Pitihana, a kua hun'hurih'a e ahau nga ritenga katoa o roto i nga Pire e whai ake nei:— 1. ,( Te Pire whnkahaere liahui wh»nua Maori." 2. ''Te Pire Hoko whakawhiwhi whenua Maori." 8. •' Te Pire whakatik itika Ileiti whenua Maori." Na i te mea kua kiia e te k.iwanatanga ka kokirihiae ratou enei Pire, me etahi atu mea ririki iho i enei, mo runga i te tinana. me nga whenua o nga iwi Maori o Niu Tireni, kite aroaro (V,e Pareniata, koia te take i whakaaro ai ah.iu, i rur>ga i taku mohio iho, he Maori ahau, a he tangata no le iwi Maori, a mehemea ki te tukua e ahau enei mea ki a puta, a ki te kore ahau e tono ki nga Mema Honore ote Paremata ki a nekehia ntu enei Pire, e whakarere ana ahau i te mahi e rite ana hei mahi ma tetahi tangata ote iwi Maori. Heoi, i to mea kua kiia ake nei e ahau, he Maori ahau, a he tangata no te iwi Maori, koia ahau i whakaaro ai. ki a mahia te mahi, e rite ana ma te tangata e whai whakaro ana ki ona iwi. Kahore he tikanga oku i tahuri ai ki te whakatakitaki, mo ia kupu, mo ia rarangi o nga Pire kua kiia ake nei, i te mea kei te mohio katoa koutou Engari te whakaatu atu, i te mea he tino nunui rawa o nga main e hiahiatia ana hei mahinga ma aua Pire, koia ahau i ki ai, e hara tenei i te whakaaro pai mo nga iwi maori o Nui Tireni, mehemea kite meingatia nga Pire nei, ki a puta tonu hei Ture i tenei tau, i runga i tu whakaaro a te kawanatanga ki a peratia, a mehemea he hiahia to te kawanatanga.e tu nei, ki a pai he mahi in ana mo nga iwi maori, ko te mea tino pai ma ratou, Me perehi katoa nga pire e mahia ana mo nga maori kite reo maori, ka tukutuku

ai ki nga ivvi puta noa Nui Tireni, ki a ahei ai ratou, te whakaputa i a ratou nei kupu e kite ai ratou, a ki a ahei ai ratou te tuku Ripoata o ratou whakaaro mo runga i aua Pire, a tera pea i runga i tenei, ka ahei pea te kokiri a tera Paremata. Tera pea ka kiia he whakaroa tenei naku, he tika kei te mohio ahau he whakaroa, engari e kore tena e taea te pehea, i te mea kua pa tenei ki tetahi o nga tino take nunui o tenei whakatupuranga, he mea tino tika ki a whakaaetia te inoi a to koutou kai pitihana. 1. Me perehi nga Pire maori katoa, ki te reo maori, ka tukutuku ai ki nga iwi maori puta noa Nui Tireni. 2. Me nuku katoa enei Pire mo tera tunga ote Paremata. 8. Kia ahei nga maori te hurihuri, a te Ripoata i a tatou kupu e kite ai ratou. Tenei pea e kiia kei te mohio katoa nga maori ki nga ritenga a te kawanatanga mo nga whenua maori, he tika, kei te mohio, engari t kore e tika te kii, he mohio tena ki nga kai o roto o aua Pire (i te mea kei te mohio nga Meraa Honore katoa) ahakoa he aha te kupu e rua tonu nga taha hei tirohanga atu, i ona ritenga, Kei te tino mohio ahau, kei te hapai ahau i te whakaaro o nga iwi maori i roto i tenei tono aku. Na, e ata inoi atu ana to koutou kai pitihana ki nga Mema Honore katoa ote Paremata, ki a whakapaua te hohonutanga o koutou whakaaro ki runga i tenei pitihana, a mehemea e pai koutou kite karanga i ahau, ki a whakaputaina aku take i penei ai ahau, kei te tino whakaae ahau. Hone Heke. Kai Pitihana.

Raglan, Akuhata, 4th, 1593. Kite Etita o Huia Tangata Kotahi. Flei kona ra mate Atua o te Rangimarie lcoe e whakaora i te ao Kei kawe i te Taonga kia Tutuki i te Ao amine, fwaiatn,) Nohomai e tatna i roto i te whare o Tupuna o whitirau e, te whare o Tangaroa kia nohomai korua ko te wiuir.au takoto a Rangi, ko Tanetuturu ko Tanepepeke ko Taneuetika ko Taueneha ko Tane te waiora, Tanenuiarangi, nana i Toko te Rangi i runga nei, tuke % ana Rangi, putake ana Papa, ka tangi te hau maatao i rarora, he Aoo mararaa i, Mei penei ana te riri a Tu rauanei ko Rangi ko Papa ki ta raua nei manaha ko Uapohutukawa. ka pitua te Tahi koia moengakino ka patua tetahi koi a moengatoto. rauano ka he i te riri ka t'kina ki wahora kia Marereotonga kia Tuwhakairia eoraana teWanangai; Tenei hoki au kei te kimikimi noa kei te hahau noa he manawa houmea, te karra mota ianei e tama tena nga kiko ia au ka riro ki tekai i ana ketekai e hu, Note mearaia he rakau Tawhito e mauana te Taitea i waho e tu te Pahiwi, Tena ko tenei |he rakau tujiii Jiou he rakau rea hou kei maioio kei te Thuohea tonu te Timo a Tarahaia i. ''Me pewhea to tangi e Huia kite Utanga mo to waka," me uta kite Pororua hei whaka makawakawa. Ara ! Erua ena reo tangi o te korero, Tuatahi he Tataku ara he Takiaho, Tuarua he matakowhiti ara he Tikaro kupu. E ratou i raro i te kotahitanga o te ngakau kia ora koutou katoa. He whakamoemiti.

Mehemea pea i penatia te whakatakoto mo a tatou whakahaere i te oranga o tatou matua, ote hunga Tutu, ote hunga » i te kanohi kei Karipi ara nate kopare hoki Raukawa i whitingia ai. Taku wakamoemiti, he ara marama rawa ta koutou e haere atura, otira na hga mamae i whakaatu mai, neina te ara, me penei pea taku whakamarama ake mo enei kupu aku i kite iho au inga korero o te pukapuka a Te Awaitaia mo nga mahi o mua, ana korero hei painga niona ms tona iwi, I pera ano ta Tamihana Te Rauparaha Hei painga mona mo tona matua me tona iwi, ki taku whakaaro iho hei matangerengere mo te hu 115.1 e tau ai tera ahua korero. koni ka mohio e rite ranei te kotahi 6 te ngakau kaore ranei. Engari Taku rongo Taurangi hei kawe i aku kupu ki koatu i a au." I. E ki ana a Hinenuitepo kamo ki uta, kamo ki tai, kampjci hnra mai ai koe kamo. Ka mea a Tamanuitera whiti mai taku ra Paaro in ;i f.ku ra, ko to Tupuna koe ko Tamanuitem whiti whiti mai taku ra. 11. Me Tara ano te Rangi kia pai ai te haere i te kauati o te ara, (kei rangi Pouri kei rangi Potango koutou te maim i nei me ana rotuhau kei tai Turaai a roi kei tai taku manu e riri ana i te Ha.i f \nu\\ aroi kei tai Taku manu e patuana i te hau Tumai aroi ka Tavewara te kukau o te Hoe e whano ai koe Pungannngana Punganangaua kite whito ote Rangi he ngana Ariki he ngana taua Usuenuku Ueuerangi te turia te kawa Hauauru kc» te hau Tonga ra ko te hau ka haratnai ra ka tinei ka tinei ra kia mate Toki nui te Toki Toki roa te Toki Toki ta wahie te Toki ka whanatu au ka hahau i te Takapu o to rangi ka hinga ka mate hau whakataka, whakatakato hau ki teurn whakataka to hau kite Tonga kia niatikatika i runga ki a mahanahana i raro kia aoake tera he Tio he keho he Hauhunga) ka oti te tara te rangi ka to te aio ka Pona te hoe, ka paki te ra ka hikoia Takohe ana te Turipona te hokoi ara te koke i Nuitireni. E koutou ! Mehemea he tino tuigata au e kore toku kanohi e hoki ki muri, e penei kite whakahengia kah- tin t'-iu kupu ta te ranga tira ka hoki to k nolii ki taku ahua nie nga Takoha e takoto nei i te motu, kaore e oti te mahi. Erangi no te mea kua .katoa koutou rangatira kei kona ka pai kawea ki a tae kite Urungatapu. na to koutou hoa. Wirihana Tikapa Te Aooteran-::.

Haroto, Hepetema 7th, l;-93. Kia Huia Tangata Kotahi, p manu ten a koe henui te whaka mi haro oto ku hine ngaro mo enei Painga e tukua mai nei e koe kia matou Heoi katahi tatou tenei iwi te iwi maori ka mohio he mea Pai tenei ara, te whangai i tatau manu hei tiki atu inga mea ngaro e kore nei tatou e mohio kaore hoki he Painga kinga tangata kihai nei ano i mohio kite nei manu he mea Pai ia kinga tangata kua mohio kinga ritenga e tukua mai ana e te manu he nui atu te Pai. Heoi na, maau e tuku atu enei kupu ruarua kia kite nga Pito ewha ote . ao ka tuhia kite whurangi tua rua ote Pepa He wahine maori tona ingoa ko Harata Tauirau, ote ha roto 27 Akuata, 1893. K hua ma tu tata taua wahine kamate runga i tona ngakau Pouri kita ana

taane note ki anga a tona taane kia mahue raua katahi taua wahine kahaere kite whakamomori no tea te kau onga Haora ote po i hdlre ai kit* whakamo moii note iwa onga haora ote ata kaki tea i roto ite tahi whare Purapura taewa ekopeeke ana kihai i mate mau ria mai ana kite kainga Heoi kei te praia inaia nei kua pai tona ngakau e ngari kihai hoki tona taane i hoki mai kia ia mahue tonu atu inaianei kote liaroa te ingoaote taane. Heoi ano na Paora Rokino.

Tahoraiti, Mei sth, 1593. Kia Etita o Huia Tangata Kotahi, ehoa tena koe me to manu e tangi nei e rongo nei nga iw' katoa onga motu erua i te tangi Huia Tangata Kotahi kia ora a mate atua korua kp to manu e tiaki. Ehoa mau e tuTc'u 1 ara i te nui ote hari mote rere tonu mai manu nei inga wild katoa kia rongo ai nga iwi oia takiwa oia takiwa He mema o ratou inga korero ote Paremata Maori ma tenei ahua o to tatou manu ka rongo ai nga iwi he mema nei to ratou a ka puta he Hari kia takiwa kia takiwa i te men kn rongo ratou i nga korero oto ratou P.iretnata. Ko tenei kiipa e to kawana m.iori e nga mema iionoro mete runanga nui o te koroni whaia tenei ko tahi tanga kia mau whaia i i te ran si marie kia rite ki to kupu whakarite whaia te kotahi tanga He me Paihera na te rangi marie. Heoi ako N.i Iliaka IlaiUahi.

Parewanui, Aperira 17th, 1593. Kia Huia Tangata Kotahi. Ehoa e Ti&nei Tangata Tauhou E tenei manuhiri Tauhou. K tenei manu Tangi pai Tau hou, i rongo noa ahau ia koe e Tangi ana i tenei tanai nui monga motu e rmi'mote Waipnunamirmote Aotearoa e penei ana to Tangi huia te Tangata kia kotahi huia te Tiriti ki Waitangi" kia kotahi heoi E hoa e tt> ei minu Tangi pai e hi i hia ana an kia tie m:;i koo ki au a me whakaniara mamai e koe te uiu mau mo to haerenga mai kite tnaiowha mai ki au he mea rongo noa naku heoi ano aku powhiri mohau mate atua koee tiaki hei marama moa ki mua ote iwi he oi ano Taku mini mau e tuku mai te Nupepa kotahi mete whakaatu mai ite moni. Heoi ano Xa Kuku JCaraitianga. Te Karon.