This is the second and last instalment of Mohi Turei's history of the famous Ngati Porou ancestor Tuwhakairiora. A slightly modified translation of this story appeared in the last June issue of Te Ao Hou.

Tuwhakairiora na Mohi Turei Ka mutu nga karakia katoa a Te Aotaki ka hoki raua; tae atu, kua rite nga kai ki runga i te takotoranga. Kainga i waho, ka whakaritea he tohunga hei whangai mo Tuwhakairiora. Ka mutu, ka tomo ki te whare. Ko te moenga o Ruataupare kei raro iho o te mataaho, ka tau ia ki te tuarongo moe ai, ka waiho te moenga mo Tuwhakairiora. Ko te koroua ra kei te taha o te ahi i te tara iti o te whare e mihimihi atu ana ki a ia. Ka roa, ka karanga atu ia ki a Ruataupare; ka whakatika mai hoki te tamahine, ka noho ki tona taha. Ka roa ka mutu hoki tona ngurunguru, katahi ka ki nui atu. ‘Whanatu ki raro i to tungane na, hei wharorotanga mai mo ona waewae.’ Ka whakatika a Ruataupare, ka moea a Tuwhakairiora, ka puta ia ki waho. Ka ko nga kopara o te ata, ka karanga mai ki te tamahine kia tahuna te ahi. Ka ka, ka tomo ia, raua ko Hinemaurea ki te whare; katahi ano ia ka tangi ki a Tuwhakairiroa. Ka hi nga kawainga o te ata ka maoa te kai. Tera no te ahiahi ka kiia e ia kia hohoro he kai, kia ora ai nga tumau te takatu ki nga whakaeke apopo; koia i hohoro ai te maoa. Ka whangaitia ringa-ringatia hoki a Rautaupare e tetahi tohunga, me te manawareka a te iwi tiaki o te pa i te moenga a Ruataupare i a Tuwhakairiora. Ka mutu te kai, ka ki ia kia hohoro he kai kia puta rawa ake ai, ka maoa. Morunga rawe ake te ra ka puta nga iwi i pohiritia ra; ana, me he tuarawharau ki te waha mai i nga ika tauraki kua maroke, i nga hapuku, i nga mango, i nga tawatawa, i nga maomao, i te tini noa iho o nga kai o te moana, nga mahinga a tera iwi nui tonu, a te Ngutuau, me nga iwi o te ngahere, o nga maunga, e mau mai ana i te hinu, me era atu kai. Ka tau ki raro, kei te titiro a Tuwhakairiora ki te nui o Te Aotaki me tona iwi, ka mea ia i roto i a ia, ‘Ka tae au ki te mate o toku tipuna.’ Ka tu a Te Aotaki ki te mihi ki te iwi. Ka mutu, katahi ano ia ka whaikorero ki a Tuwhaka-iriora, me te patai ki te putake o tona haramai ko ia anake. Ka tu ia ki runga—kua oti ia te rakai ki nga tohu o te rangatira, o te toa. Tunga ki runga, ana! me te mea ka whati te taiaha i roto i nga ringa, wahi ke te rapa me te reke. E mihi ana ki te iwi, katahi ka utua te patai. ‘Taku haramai, ko te whakatauki a taku koka noku pea e takatakahi ana i roto i a ia, ka ki iho nei:—‘E i, kia takatakahi koe i roto i a au, he tane, E ea i a koe te mate o toku papa.’ Ka oho nga iwi, ko te mate o Poroumata te haramai a Tuwhakairiora, me te mihi ano ki ona rongo toa e hau mai ra, rite ki a ia e tu ra. Ka mutu te kai, ka tonoa e Te Aotaki he karere ki nga pa ra, ki Puketapu, ki Kotare, ki Te Rangihuanoa, ki Tarapahure, ki Totaratawhiti, ki Okauwharetoa, me era atu pa ki te whakaatu ko Tuwharairiora he ngaki i te mate o tona tipuna. Ka riro te karere ra, ka ki ia, ‘Whakatika, mauria ta koutou kai, kia wawe taua te tau ki raro hei tumau mo te ope apopo ki Okauwharetoa.’ Te taenga atu o nga karere ra ka ki nga iwi o nga pa ra, ka kiia ‘Koia ano a Te Aotaki i wawahi ai i tona maunga, i Pukeamaru, ka kitea iho hoki e nga pa ra e haere ana i te one i Punaruku, i te akau o Karakatuwhero, me he pārāriki.’ Kei te tahere nga pa ra i te kai, i te hinu, me era atu kai. I te ata ka puta nga manomano o nga pa ra, ka wharona te kai, ka takoto nga matua, ia matua, ia matua, me nga matua hoki a Te Aotaki. Katahi ka werohia, ka ara he matua, ka takoto; ka werohia nga matua katoa, ka takoto tona tini. Kei mua a Tuwhaka-iriora i nga matua ra e titiro atu ana ki te rerenga mai o nga waewae o ia matua, o ia matua. Ka tohu atu ia ki te reke o tana taiaha, ara ki te arero. ‘Ko tera matua ki a au, ko tenei na, me tera ra, ko nga matua katoa me noho. Engari ko nga toa katoa me te kairakau o era matua me hui mai ki a au hai matua maku.’ Ka tu mai nga rangatira, ka karanga mai, ‘Kia nui, kia nui te Whare me te Tarahau, kia maru ai; ko te iwi tena, ko Ngati Ruanuku, me nga hapu nunui, a Hore, a Mana, a Te Pananehu, a Te Koreke, Te Mokowhakahoihoi, a Te Pohoumauma.’ Pera tonu hoki te tohu a Te Aotaki, ‘Kia nui te Whare me te Tarahua, kia maru ai, ko te tini tena o makihoi, a te para-kiore, o te rororo, ona whakatauki.’ Katahi a Tuwhawakairiora ka tohu, ‘Kati, kati i aku e tohu atu nei. He rau, manaka hehe; kia rongo ai i te korero. Ko nga