Page image

(2) Ko wai te waka o Ngake? (3) He aha a Kupe i uta ai i tana wahine me ana tamariki ki te waka? (4) Torohia te Hokoono ma rua topu? Ka whai mai i te Wheke-a-Muturangi. Ka tata mai ki Muriwhenua i te hiku o te Motu nei, ka whakatu te uru o te upoko o wheke ki te Tonga, Ka tika mai me te Rawhiti. Ka karanga atu a Kupe ki a Ngake “Haere e whai ita taua ika. Kia whakau ake au ki uta nei whakata ai. Ka whai atu ai koe, e tau i a koe te wheke, na, ata waiho kia tau ara kia tae atu au.” Ka peka a Kupe ki Hokianga. Ka roa e noho ana ka haere mai ki te whai maii a Ngako. Tae rawa mai ki Rangiwhakaoma, e noho atu ana a Ngake i reira e whanga atu ana. I roto te wheke i te ana e whanau tamariki ana. Katahi ka tikina e Kupe ka tukitukia te ana i noho ai; ka oma mai a Wheke i te po whaka-te-tonga nei; ka whaia mai ano e raua ko Ngake, tae rawa mai ki Te Kawakawa. Tenei ingoa, na Kupe; he tipare Kawakawa no tetahi o ana tamahine, waiho tonu iho hei ingoa mona ko Te Kawakawa. Kei reira te puna Kahawai a Kupe. Na katahi ka haere ki te whai ano i ta raua ika tae rawa atu ki te wahapu o Te Whanganui a Tara ra; ki te tahu mauru ka u o ratou waka e rua ki reira. Ko nga motu e rua i Te Whanganui a Tara ko Matiu, ko Mokaro, i tapaina e nga tamahine a Kupe ko o raua ingoa he whakamaharatanga ki to raua taenga mai ki tenei motu. Ka tapaina a Porirua. I mahue tetahi o nga punga o Matahonua ki Porirua, ka mauria tetahi kowhatu ke ano no reira, no te taha marangai o te ngutu awa taua kowhatu, he kowhatu huka-a-tai. Ko te “Hukatai” tonu tona ingoa. Ka tae ki mana, ka waiho a raua tamariki me a raua wahine ki reira. Ka mea a Mohuia “Waiho tenei hei ingoa mo tatou ko to tatou mana tuatahi ki runga i tenei motu.” Ka mea a Kupe “Ae, e pai ana.” Katahi ka rere ki te whai i te wheke. Ehara ka kitea atu e haere mai ana, ka huri nga waka to Ngake me to Kupe kia tika ai te wheke ma maenganui i o raua waka. Ka haere mai te ika ra, tika tonu ma waenganui, o nga waka e rua nei; ka puta te upoko o nga wakekawe i nga waka nei e to mai ana ano nga kawekawe o te hiku i waho noa atu o nga waka e rua nei. Te Whakaaro ake, tera pea e toe ki te 40 whatianga o te ika nei te roa mai i nga kawekawe o mua o te upoko tae noa ki nga kawekawe o te hiku; ko te whanui o te tinana tera pea e tae ki te toru ki te wha whananga te whanui. Ka tu a Tihorangi i waenganui o te waka o Kupe me te rakau huata, ka tu, ka tu hoki ta Ngake huata, ka rua nga rakau ki roto i te ika nei, ka rongo mamae te ika nei. Katahi ka haere nga kawekawe ki te whawhati i te rakau a Ngake, ka whati te Mata a ngake, ka whati hoki te rakau a Tohirangi i ertio. ooteakrkkshrdlu shrdlu shrdlu koreki; ka mau nga kawekawe ki te Mao o te waka o Ngake, i te ihu tae noa ki te kei, ka tahuai te waka o Ngake, I te mataku o nga tangata o runga i a Tawirirangi—koia ra te ingoa o te waka o Ngake. Ka rarahu nga kawekawe o te tupua nei ki te waka a Kupe; ka mau a Kupe ki tana toki, ki a Rakatu whenua, ka topetopea nga kawekawe i konei. Kaore i rongo. Ko karanga a Kupe ki a Po heuea “Makaia te ruru—taha ki te upoko o wheke; ka mahara pea te tupua nei he tangata. Ka mahue te pupuri i te waka, ka hui nga kawekawe ki te rurutaha ra. Katahi ano ka paoa te toki a Kupe a Rangatu whenua ki te upoko, ka pakaru te upoko me nga karu e rua, ka mate te ika nei te wheke a Moturangi. Koia nei te ingoa Arapaoa i mau ai ki tera motu, mo te paonga i te upoko o wheke me nga karu. Ko te toka moana i takato ai nga whatu o te wheke—tapaina ana ko Nga Whatu. I amiohaere a Kupe i te Waipounamu. Ka tae ki Arahura, i tapaina tenei mo tona haere ki te kimi haere i te tangata me kore e ia; koia a Arahura. Na, ka haere te waka o Kupe, ka ahu ki te tonga, ka tae ki te hiku o tera motu, ara, ki te mutunga mai, ka karanga atu a Kupei te wahine a Ngake ki a Hinewaihua “E Hua, waiho to mokai i konei hei noho i tenei pito o te motu nei; ina hoki kaore he tangata tahi.” Ka mahue te Kekeno me te korora, i reira hei tiaki mai i tera pito o te motu o Arapaoa. Ka hoki a Kupe ki Aotearoa ki Hokianga i tika mai te hauauru. Ka ngaro nga kuri a Kupe ki te ngahere. Hoki rawa mai kua kore nga ariki. Katahi ka haere ki te taha o te moana whakaau mai al, ka rangona e Kupe, katahi ka metapoutia mai i waho i te moana—whakakowhatu tonu iho. I te taenga mai o Kupe ki waho o Whanganui ka kite mai ki te pai o te whanga o Whanganui, ka mea a Kupe kia peka ratou kia kite i tenei Whanga. Ka tae mai ki te ngutuawa o te awa ki te taha mauru, ka noho i reira. Ka haere mai ki Patea, ka tiria tona karaka i reira he oturu te ingoa o tana karaka. Ko tana kainga i noho ai i te ngutuawa o Whanganui ko Kaihau o—Kupe. I hoe a Kupe ki roto o Whanganui, ki te kimi tangata whenua haere. Ka mate te wheteke a Kupe ko Pawa te ingoa, ki reira, ka tapaina taua waahi ko Kauarapawa. I mate ki te awa, i te Waipuke. Patai: (1) Epehea ana o koutou wharaaro ki te Whekea-Muturangi, te rerenga mai ki tenei motu? (2) Erite ana ano ranei tenei korero ki to Maui? He tino Wheka ranei te mea nana a Kupe i arahi mai? (3) Mehemea he pera ano i te Korero mo Maui—he aha te tino tikanga o tenei korero? (4) Pehea te whakamarama mo te whowhaitanga ki te wheke a Muturangi? (5) Mehemea he korero pakiwaitara nohea nga ingoa—o nga motu i te Whanganui-a-Tara?