Page image

(2) Ko wai te waka o Ngake? (3) He aha a Kupe i uta ai i tana wahine me ana tamariki ki te waka? (4) Torohia te Hokoono ma rua topu? Ka whai mai i te Wheke-a-Muturangi. Ka tata mai ki Muriwhenua i te hiku o te Motu nei, ka whakatu te uru o te upoko o wheke ki te Tonga, Ka tika mai me te Rawhiti. Ka karanga atu a Kupe ki a Ngake “Haere e whai ita taua ika. Kia whakau ake au ki uta nei whakata ai. Ka whai atu ai koe, e tau i a koe te wheke, na, ata waiho kia tau ara kia tae atu au.” Ka peka a Kupe ki Hokianga. Ka roa e noho ana ka haere mai ki te whai maii a Ngako. Tae rawa mai ki Rangiwhakaoma, e noho atu ana a Ngake i reira e whanga atu ana. I roto te wheke i te ana e whanau tamariki ana. Katahi ka tikina e Kupe ka tukitukia te ana i noho ai; ka oma mai a Wheke i te po whaka-te-tonga nei; ka whaia mai ano e raua ko Ngake, tae rawa mai ki Te Kawakawa. Tenei ingoa, na Kupe; he tipare Kawakawa no tetahi o ana tamahine, waiho tonu iho hei ingoa mona ko Te Kawakawa. Kei reira te puna Kahawai a Kupe. Na katahi ka haere ki te whai ano i ta raua ika tae rawa atu ki te wahapu o Te Whanganui a Tara ra; ki te tahu mauru ka u o ratou waka e rua ki reira. Ko nga motu e rua i Te Whanganui a Tara ko Matiu, ko Mokaro, i tapaina e nga tamahine a Kupe ko o raua ingoa he whakamaharatanga ki to raua taenga mai ki tenei motu. Ka tapaina a Porirua. I mahue tetahi o nga punga o Matahonua ki Porirua, ka mauria tetahi kowhatu ke ano no reira, no te taha marangai o te ngutu awa taua kowhatu, he kowhatu huka-a-tai. Ko te “Hukatai” tonu tona ingoa. Ka tae ki mana, ka waiho a raua tamariki me a raua wahine ki reira. Ka mea a Mohuia “Waiho tenei hei ingoa mo tatou ko to tatou mana tuatahi ki runga i tenei motu.” Ka mea a Kupe “Ae, e pai ana.” Katahi ka rere ki te whai i te wheke. Ehara ka kitea atu e haere mai ana, ka huri nga waka to Ngake me to Kupe kia tika ai te wheke ma maenganui i o raua waka. Ka haere mai te ika ra, tika tonu ma waenganui, o nga waka e rua nei; ka puta te upoko o nga wakekawe i nga waka nei e to mai ana ano nga kawekawe o te hiku i waho noa atu o nga waka e rua nei. Te Whakaaro ake, tera pea e toe ki te 40 whatianga o te ika nei te roa mai i nga kawekawe o mua o te upoko tae noa ki nga kawekawe o te hiku; ko te whanui o te tinana tera pea e tae ki te toru ki te wha whananga te whanui. Ka tu a Tihorangi i waenganui o te waka o Kupe me te rakau huata, ka tu, ka tu hoki ta Ngake huata, ka rua nga rakau ki roto i te ika nei, ka rongo mamae te ika nei. Katahi ka haere nga kawekawe ki te whawhati i te rakau a Ngake, ka whati te Mata a ngake, ka whati hoki te rakau a Tohirangi i ertio. ooteakrkkshrdlu shrdlu shrdlu koreki; ka mau nga kawekawe ki te Mao o te waka o Ngake, i te ihu tae noa ki te kei, ka tahuai te waka o Ngake, I te mataku o nga tangata o runga i a Tawirirangi—koia ra te ingoa o te waka o Ngake. Ka rarahu nga kawekawe o te tupua nei ki te waka a Kupe; ka mau a Kupe ki tana toki, ki a Rakatu whenua, ka topetopea nga kawekawe i konei. Kaore i rongo. Ko karanga a Kupe ki a Po heuea “Makaia te ruru—taha ki te upoko o wheke; ka mahara pea te tupua nei he tangata. Ka mahue te pupuri i te waka, ka hui nga kawekawe ki te rurutaha ra. Katahi ano ka paoa te toki a Kupe a Rangatu whenua ki te upoko, ka pakaru te upoko me nga karu e rua, ka mate te ika nei te wheke a Moturangi. Koia nei te ingoa Arapaoa i mau ai ki tera motu, mo te paonga i te upoko o wheke me nga karu. Ko te toka moana i takato ai nga whatu o te wheke—tapaina ana ko Nga Whatu. I amiohaere a Kupe i te Waipounamu. Ka tae ki Arahura, i tapaina tenei mo tona haere ki te kimi haere i te tangata me kore e ia; koia a Arahura. Na, ka haere te waka o Kupe, ka ahu ki te tonga, ka tae ki te hiku o tera motu, ara, ki te mutunga mai, ka karanga atu a Kupei te wahine a Ngake ki a Hinewaihua “E Hua, waiho to mokai i konei hei noho i tenei pito o te motu nei; ina hoki kaore he tangata tahi.” Ka mahue te Kekeno me te korora, i reira hei tiaki mai i tera pito o te motu o Arapaoa. Ka hoki a Kupe ki Aotearoa ki Hokianga i tika mai te hauauru. Ka ngaro nga kuri a Kupe ki te ngahere. Hoki rawa mai kua kore nga ariki. Katahi ka haere ki te taha o te moana whakaau mai al, ka rangona e Kupe, katahi ka metapoutia mai i waho i te moana—whakakowhatu tonu iho. I te taenga mai o Kupe ki waho o Whanganui ka kite mai ki te pai o te whanga o Whanganui, ka mea a Kupe kia peka ratou kia kite i tenei Whanga. Ka tae mai ki te ngutuawa o te awa ki te taha mauru, ka noho i reira. Ka haere mai ki Patea, ka tiria tona karaka i reira he oturu te ingoa o tana karaka. Ko tana kainga i noho ai i te ngutuawa o Whanganui ko Kaihau o—Kupe. I hoe a Kupe ki roto o Whanganui, ki te kimi tangata whenua haere. Ka mate te wheteke a Kupe ko Pawa te ingoa, ki reira, ka tapaina taua waahi ko Kauarapawa. I mate ki te awa, i te Waipuke. Patai: (1) Epehea ana o koutou wharaaro ki te Whekea-Muturangi, te rerenga mai ki tenei motu? (2) Erite ana ano ranei tenei korero ki to Maui? He tino Wheka ranei te mea nana a Kupe i arahi mai? (3) Mehemea he pera ano i te Korero mo Maui—he aha te tino tikanga o tenei korero? (4) Pehea te whakamarama mo te whowhaitanga ki te wheke a Muturangi? (5) Mehemea he korero pakiwaitara nohea nga ingoa—o nga motu i te Whanganui-a-Tara?

Log in or create a Papers Past website account

Use your Papers Past website account to correct newspaper text.

By creating and using this account you agree to our terms of use.

Log in with RealMe®

If you’ve used a RealMe login somewhere else, you can use it here too. If you don’t already have a username and password, just click Log in and you can choose to create one.


Log in again to continue your work

Your session has expired.

Log in again with RealMe®


Alert