TE WHAIKORERO A TE TUMUAKI.

Mahi a te hui o te Hahi Maori o te Takiwa o Turanga i te Pihopatanga o Waiapu, 10 March 1913, Page 5

TE WHAIKORERO A TE TUMUAKI.

OKU hoa Minita, e nga Mangai o te iwi, tena koutou:

Te Pihopa.

He nui no ona raruraru ki te pito whakararo o te Pihopatanga kaore

te Pihopa i watea kia tae mai ki tenei Hui: koia ia i mea mai ai ko au ra he riwhi mona i i te whakapuwaretanga oto tatou Whare Karakia, hei tumuaki hoki mo to tatou nei Hui. Ahakoa kei te ngaro noa atu te tinana, kei konei ona mahara, kei te inoi hoki ki te Atua kia manaakitia to tatou Hui, kia nui ai nga hua. Nana hoki te ki kia tu tahi nga Hui o te Takiwa o Waiapu oto Heretaunga hoki.

Minita.

Tokorua o (atou hoa mimita kua karangatia e te Atua 'ki te okiokinga i

i tenei tau ka hori nei: ara ko Nikora Tautau

It o lame Tu ci. Ho mou KO Le makenga o tetahi o tetahi: ko Nikora kua maha noa atu ōna tau e.mahi ana ki te mara aite Atua—kua pa: ano: ki a ia'te taumaha me te tikakatanga o te ra; a, ka pa whakarere mai te mate ki a ia i te Ratapu iaia e hoki ana i tana karakia. No Paraone ia, he tai-tamariki kua timata kau tana mahi, kaore ano kia nui noa atu ona tau, ka pa te piwa ki a ia, a kua moe. Mei te Atua ra te tikanga; nana i homai, nana i tango, kia whakapaingia te ingoa o Ihowa. Tera ano tetahi ote takiwa o Tauranga ara a Rameka Haumia he tangata kaha ki te mahi, kua tomo ano ia ki te okioki.

Te Whape Kapakia.

Kua tu ano to tatou Whare Karakia, he mea pereki.

Kua oti hoki nga poupou te whakairo, me era atu mea o roto: kua whakapuwaretia hoki. Kia puta ano ta tatou whakapai ki te Atua mona i pai kia whakakahangia tatou ki taua mahi. "Me ta tatou mihi ki aTe Heuheu ma mo ta ratou awhina ita tatou mahi ite hangaitaua whare. y,Engari, kahore ano kia ata whakatapua: ina hoki, kahore ano kia ea katoa te utu. Ko te nama ka tata ki te £ 12so (kahore ano kia tutuki etahi o nga pire). Ka tu te kohikohi mo taua nama akuanei, me te tumanako tatou tera pea eea katoa te nama, e tau ai to tatou whare karakia kia whakatapua kia tae mai ano te pihopa ki tenei RI. W I TUI

Hukapere.

Kua oti te whare hou mo nga kotiro o Hukarere. He mea powhatu ano

HIHI NATI WHEHAHTTA IKA EEATA E KATI KTHKAHU RR AA HARA TRUTH, tera, kei wera ano i te ahi, kei mate etahio a tatou tamariki. No te tunga ote Hinota ki Nepia i a Oketopa, i whakapuwaretia ai taua whare. Ka nui te pai o te hanga o taua whare. BEngari na te pakeha te nuinga o taua mahi—nui ke atu te moni i homai e te pakeha i (era I homai e te iwi Maori. Ehara hoki taua kura i te mea mo te kotiro pakeha, engari mo a koutou ake tamahine, tuahine ranei. He mea, tera e whakama ai te iwi Maori—ara te waihotanga ma te pakeha e hanga o koutou ake whare. Kia ata maharatia ano e koutou te nama e takoto ana mo taua whare.

Tee Moni.

Ehara i te mea he iwi ra wa-kore te iwi Maori: Kaore, he iwi whai-

taonga. Engari kua anga ke atu te ngakau o te iwi Maori ki nga mea manawareka ote ao. Kua wareware ki ngā mea e ata tupu ai a koutou tamariki, e ora al o koutou wairaa. Ihara tenei kupu ite kupu whakahe ite mahi hīpi, pāmu, aha, aha, ate iwi WHAEm Kāore, he mea pai tera kia kitea to koutou mamahi. Otira, ehara ite mea pai kia whakapaua katoatia te kaha o te tangata ki nga mea anake eki ai tona puku, e tupu ai tona tinana : kia ata maharaua hoki TE ka ama, Ii tupu tahi ai, kia ora tahi ai, me te taha tinana.

Te Hui.

Tera ano tetahi take e tata ana ki tera take ote momi, ara (e EO. Ei

te mea he take a koutou e korerotia ana, ka karangatia he Hui hei kohikohi moni mo taua mea, ara mo te Whare Karakia, Whare-puni, Waea, aha ranei. Tea anō Ōpa ahi a a rau pauna o taua Hui, engari ka whakapaua nga rau, nga mano ranei i nga raruraru ote Hui. He Hui nui noa atu tenei o tatou—ka nui noa atu te utu mo ona raru. EKua puta mai te kupu ko te Hui whakamutunga tenei o nga Ilui pene. Il KUI Wai kon. HI LE hiahia koutou ki tetahi moni mo te Whare nui, aha ranei, kia ata whakaritea he tangata pono hei pupuri i taua moni, kia tukua atu ki a ia nga heremi a tetahi, a tetahi, mo taua mea, kei maumauria te nuinga ote moni ki te kai, ki te takaro noa atu. ĀKI te mea no te Hahi tetahi take e kohia ai he moni, ko te mea pai Ko tera BNE ROI EI- I E hunga o Koriniti: ara kia ata whakatakotoria tetahi wahi iia Ratapu, ila Ratapu, a, ite wa kua tupu taua mea kia nui, katahi kia tukua ki taua take.

Te Hinota '

Ka nui te hiahia o te Pihopa kia tae atu te Minita Maori ki Nepia

ki te Hinota ia tau,iia tau. Ka tupu anoi reira tetahi raruraru, koia tenei. Ka tukua e nga pariha pakeha he moni ki te Hinota hei whakaea i nga raruraru ote Minita i tona haerenga ki te Hinota, kei taumaha te Minita.

Kahore ano kia peratia ete pariha Maori. Kua ea ano ite Pihopatanga te utu mo te Maori, i nga tau ka hori nei, engari e kore e taea ano taua mea. Kua puta te kupu kia penatia ete pariha Maori me te pariha pakeha. Ko te moni ma tetahi pariha, he mea rite ki te kaha o te pariha, kia awhinatia te mea rawakore 5 I mea whial moni; a, ahakoa I(utata mai, ahakoa kei tawhiti noa atu te pariha, ko te moni e whakaritea ma taua pariha he mea rite ki tona kaha, kia tae katoa ai o koutou Minita ki te Hinota Pihopatanga.

Te Hahi.

Kati te korero mo te moni : kia anga ke a tatou whakaaro ki nga mea o

te taha wairua ote Hahi. .Tē take i pera ai te kupu a te Pihopa kia tae katoa nga Minita ki te Hinota, he whakaaro nona ki te Hahi —he Hahi kotahi. Ahakoa he korero ta tatou mo te Hahi Maori kia mahara tatou he kupu kau tera. Kahore he Hahi Maori, kahore he Hahi pakeha; engari kotahi tonu te Hahi, ina hoki kotahi tonu te tinana oTe Karaiti. Kaore i wahia tona tinana kia rua nga wahi. Kaore a te Atua tirohanga ki te kiri tangata, he ma ranei, he whero ranei, he pewhea ranei. TI mea KEHA 01l tetahi tangata tē iriiri he wahi taua tangata no Te Karaiti: he tinana kotahi tatou, te Hahi katoa aTe Karaiti. A, ahakoa kua timata te korero mo tetahi mea i te taha pakeha kaua tatou e pohehe mo taua taha anake taua mea ; inahoki ki te mate tetahi wahi, ka mate tahi te tinana katoa.

Te Paipera.

'Tera tetahi mea e korerotia nuitia ana ete taha pakeha o te Hahi,

ara te Paipera. Ko te mea e korerotia ana, ko te ture Kura ate Kawanatanga e araia atu ana Ke Faipcra I ā tatou kura tamariki. E mea ana tatou, ehara ite mea pai kia araia atu te korero mo te Atua, te matauranga hoki ki tana pukapuka, kei rangona e nga tamariki i a tatou kura. Ka whakaritea hoki he tono ma te iwi katoa ki te Kawanatanga kia mutu rawa taua tikanga kino, kia puware ano te kura, kia korerotia ai i roto nga mea e ora ai te wairua o a tatou tamariki kauaka ko te tinana anake.

Mahi ma, te Tane.

Kua whakaturia ete Fall te. tahi kotahitanga mo te tane,

ara mo te tane e ngakau nui ana ki te mahia te Hahi. E rua anake nga tino ture o taua kotahitanga, ara te mahi me teinoi. Hi te uru tetahi tangata ki taua kotahitanga e mea ana ia kia mahi i tetahi mahi a(e FRED, kia loi hoki i ia ra, iia ra, mo te Hahi kia whai pai, kia kake haere hoki. YKahore ano kia uru te tokomaha o te Hahi ki taua mea—he mea hoki kei whakaurua tetahi tangata ngakaukore ki te mahi; kahore ia he take e kore ai e tika te uru ote tangata Maori ki roto me ka whakaae ia ki aua ture e rua, te mahi, te inoi.

Minita.

'Tetahi mahi ma te tane, ko te mahi Minita. "Tokotoru nga Minita Maori

ote Pihopatanga nei kua mate. Kua whakaritea e te Pihopa a Pine Tamahori hei riiwhi mo Paraone, a Matenga Keepa hoki hei riwhi mo Nikora. Ka nukuhia aWi Paraire ki te Kareti, ki Te Rau, hei riwhi mo Pine. Engari kahore ano kia kitea he riwhi mo Wi mo Matenga ranei. He mate tenei no te Hahi, te korenga o aua tamariki mohio, kaha, e pai kia uru ki te mahi minita. He nui noa atu nga taitamariki o tenei takiwa i haere ki te kareti i mua. Inaianei ia, kahore he tangata o konei e mea ana hei minita ia: kua peka ke atu te katoa ki te mahi hipi me nga mea pera. Heoi ano te mea e maharatia ete tangata ko te whai rawa, tena ko tenei he mea pai keatu te whakawhiwhi i era atu ki te pai. Ie mahi whakawhiwhi hoki te mahi minita.

: te Whakaminengaa

Tetahi mea e ngakau-kore I I RA ngakau-

kore ote iwi ki te karakia. Ehara ite mea ma te tae noa atua ki te WHare, Karaka e karakia ai e whakakororia ai ki te Atua. Kahore :he mea ma te ngakau, ma te wairua te karakia. Ki te ngakau nui te tangata ki te karakia e kore ia e pai kia noho wahangu ia i te wa. e karakia ana, engari ka hiahia kia whai pukapuka ia kia karakia ai i runga ite ngakau i rungahokii te mahara. "Ma reira e whakakororiatia ai te Atua.

Te Koea.

Tetahi wahi o ta tatou karakia he hīmene. Kua anga hoki te iwi Maori

kī te koea, hei himene atu ite karakia ote ata, ote ahiahi. "Kia tupato tatou kei pohehe ma te koea anake te himene; kahore ma te whakaminenga katoa tera. Heoi kia kaua e whakaritea tetahi rangi himene e kore nei e taea e te katoa; kei tu wahangu noa atu te nuinga. Tetahi kupu hoki ki te koea. Kei mea koutou, heoi ano te mahi ma koutou ko te himene; a, ka mutu. E hoa ma, e hine ma, he mea maumau noa atu te himene hei whakaora i te tangata. Ki te mea he himene anake ta koutou, he maumau noa'atu to koutou tu ki te Whare Karakia. Kua kite au i etahi koea, he pai rawa nei ta ratou himene, kahore rawa i uru ki nga waiata, kahore i uru ki nga Kupu o te Whakapono. E hoa ma, kahore ianei he wairua o koutou e whakapono ai, e inoi ai ki te Atua. ite mea kahore tetahi e whakapono ki te Atua, ki te kore hoki e inoi atu ki a ia, ehara tena ite mea pai kia whakaurua ki te koea, he wahi hoki tena no te Hahi a te Atua.

Te Inoi a Ngakau.

'Tetahi mea e tupu ai te ngakau mahara ki te karakia ko

te inoi a ngakau ate tangata, ite ata, ite ahiahi ki te Aftua.. Tera tetahi pukapuka paku HEI awama ite tangata ki te inoi puku. Engari ko te mea pai ma tatou kia mahara tatou ki te Atua, ko ia tonu to tatou Matua ; katahi tatou ka hiahia ki te korero ki a ia, ara ki te whakaputa i a tatou ake kupu whakawhetai, ki te whakaatu hoki ki aia i o tatou ake mate, ara ki nga mea e kore nei tatou e pai kia whakaaturia atu ki te tangata.

Te Kawe i Te Rongopai.

E kore rawa ia e tika te ngakau o te tangata ki te mea he whakaaro tona mona anake. Kia ma-

RI Hou ki te waakahaua a Te .Karaiti, kia kauwhautia te Rongopai ki te ao katoa, kia whakapono ai te katoa ki a ia. Na te whakarongo a te tangata ki taua whakahau i tae mai ai te whakapono ki tenei motu. Kua whiwhi noa tatou, a ma tatou e whakaWana Ki era atu. I rongo koutou ki te

whaikorero ate Pihopa o nga Motu ki a tatou ite Taitei nei. Eua kite noa atu tatou i aia. Kaa wainō ILou Hoi rahama mm, TU me inoi atu tatou ki te Atua kia whakakahangia ia, ratou ko ona hoa mahi, kia tautokona hoki a tatou inoi ki te rawa e hoatu nei hei awhina atu ite mahi ;a, tera pea e kitea tetahi tangata e tau ana kia haere hei hoa mahi. I mea mai te Pihopa ko tetahi wahi ote mahi ki nga Motu he kauwhau ite Rongopai ; tetahi wahi, ko era atu mahi katoa e kaha ai te kai-kauwhau ite Rongopai.': Ehara ite mea he Apotoro katoa—ki ta Paora—tera ano etahi hei mahi kai, etahi hei whakatere ite tima e haereere tonu ki tera motu ki tera motu, etahi ki te aha, ki te aha.

Te Mutunga.

Kua mine nei tatou ki te whakaaroaro i nga mate o te Hahi ; a,

ma te Atua tatou e tohutohu, e whai hua aia tatou whakaaro, hei whakakororia mo tona Ingoa tapuiW HE. 1...