WHAI-KORERO A TE UPOKO.

Mahi a te hui o te Hahi Maori o te Takiwa o Turanga i te Pihopatanga o Waiapu, 3 December 1888, Page 3

WHAI-KORERO A TE UPOKO.

ERUERA TIANENE,

Ti hoa ma, e nga tangata o te Hui:— Tenei kua tae mai te pukapuka a to tatou Pihopa hei whakaatu mai i tona roa ki tawahi i kore ai e kitea mai ki rotokia tatouiteneira. I huihui atu ratou, kotahi rau e wha tekau ma whitu nga Pihopa; mea ake ka puta mai nga korero oto ratou whakaminenga. Kotahi te mea i kiia mai e ia kia whakaaturia e ahau ki tenei Hui, ara, ko tona taenga ki te Komiti o te perehi Paipera i Ingarani, ki te whakaatu i te hiahia nui o te Hahi Maori ki tetahi Paipera reo Maori kia perehitia, me te mau ano nga rarangi whakamarama, ki te taha o ia wharangi, o ia wharangi, kia rite ki etahi o nga Paipera reo Ingarihi. Ī tae ano ki reira te Pihopa o Whakatu (Nelson) he tuara i taua korero, a whakaaetia ana e taua Komiti. Kia mahia atu i konei nga rarangi, katahi ka perehitia. I Tetahi mea i kiia mai e ia kia whakaaturia ki te Hui, ko tona hiahia kia tae wawe mai ano ki te tirotiro i nga tangata o tenei takiwa o tona Pihopatanga i roto i enei marama e haere ake nei,

Ka tae mai ano ia ki Nepia i roto i-nga- ra o- Tihema nei, otira tera e rokohanga mai e ia he maha nga whakaware mona a roaroa atu ai tona korenga e kitea mai ki tenei wahi. Ka nui te ngahau o to tatou huihuinga mai inaianei ki tenei kainga whakanoho hou. -Kotahi rawa te he, ko te kore tangata TA o Te Kaha ; otira, e taea pea tena te whakaaro akuanei e te Hui. Ki te tirotirohia e tatou nga mea o tenei tau ka taha ake nei: he maha nga mea e kitea hei whakawhetainga ma tatou ki te Atua, Tetahi, ko te Whare-karakia o Whakato, i kiia ra i mua kia hangaa houtia hei whakamaumahara ki te Pihopa tuatahi o tenei Pihopatanga, kua timataia nei te hanga i roto i enei ra kua pahure ake nei. Tetahi ko tenei whare e noho nei tatou inaianei.He mea enei no waho, otira e kore e kiia he mea tikanga-kore ki te waiho hei mea e neke ake ai te Hahi a Te Karaiti hei whare tapu mo te Atua : ko tenei hoki ta tatou e whai ai hei tutukitanga moa tatou'mahii nga wa katoa. "Tenei tonu hoki te hoariri te mahi nei iana mahi. II whakawaia ana e ia te tangata ki te karakia pohehe, muri iho ka meatia e ia aua. karakia. hei whakaoho i te ngakau whakatakariri, tupu tonu ake hei raruraru ki roto ki a tatou. "Ko te pehi ma tatou i nga mahi pera, kauaka e pa te ringaringa, engari me ata korero marire. Ma te kupu aroha te tangata e kukume mai ka hoki mai ai ki te huarahi tika. "Tenei te korerotia nei te hiahia o etahi o nga iwi o te tai whakararo nei ki te whakarere i a ratou karakia pohehe i titoa nei e te tangata, kia hoki mai ai ki te Hahi a Te Karaiti. Me whakakaha e tatou tenei hiahia me te puta ano a tatou inoi mo ratou, kia whakamaramatia o ratou kanohi e Te Karaiti, kia whakatikaia hoki o ratou waewae ki te huarahi o te rangimarie. Kia puta ano o tatou uaua ki te whakatikatika i nga mea e hapa ana i rotoi a tatou. "Tetahi mea mui hei maharaharatanga ma tatou, ko a tatou tamariki. E kura tonu ana ratou ki nga kura a te Kawanatanga, ko te taha anake ia ki te tinana, ki nga mea, o te ao ; tena ko te taha ki te wairua, ki nga tino mea, e ora ai te tangata, kahore ano kia ata whakaaroa. No nga tangaia katoa, o te Hahi tenei mate, ehara i te mea no nga Minita anake ; e kore hoki e taea e te Minita ki te kore e whakatika mai etahi o te iwi hei mahi, ara hei whakaako i nga tamariki. Tetahi mea e kitea ai te ora o te Hahi, ko te haere o te tangata ki te kawei te Rongopai ki etahi wahi. Kua puta ano tenel mea ite Pihopa i ana whai-korero ki te Hui i enei tau kua pahure ake nei; otira kahore ano tetahi tangata Maori o Niu I'irani kia tae ki nga motu o nga tauiwi kauwhau ai i te Rongopai. "Tenei te tuhituhia mai nei nga korero o etahi o nga motu e mahia nei e Te Herewini, Pihopa ratou ko ona hoa; he reo Maori nei te reo o etahi. Me te mea he karanga mai tenei ki nga tangata Maori o Niu Tirani kia uru atu ki taua mahi. Eo

te mea tenei:e kitea; ai te nui o te whakaaro o te tangata ki te oranga kua tukua mai nei e te Atua i roto ia Te Karaiti; ko tona, kakama, ki te whakarite i te karanga a Te Karaiti; ara ko tana ki, '' Ko ahau tenei: tonoa ko ahau." I Ma te Atua e whakatikatika a tatou korerorero kia puta ai i a tatou he tikanga e tupu pai ai tana. mahi i roto i a tatou I. I whakaaria e Mohi Turei, Minita, itautokona e Hare Noanoa;— Ei whakapai ana te Hui ki te whaikorero a te Upoko, he kiatu hoki tenei ki aia kia whakaae mai ia ki taua korero kia perehitia i roto i nga, mahi a te Hui. ī Whakaaetia ana. I ā Ka whakaurua mai a Te Pokiha (Rev. 7. E. Fock), Minita, o Kihipane, raua ko Hone Pohutu, Minita o Nukutaurua ki roto ki te Hui. I Whakaturia ana e te Hui ko Wiremu Peere Paikea raua ko Wiremu Te Wharetakeke hei Mangai Reimana mo te Pariha o Te Kaha. I 'I whakaaria e Wi Takeke, i tautokona e Paora Te Haenga ;. Ka nui te aroha o tenei Hui ki te Pariha o Te Kaha e noho pani nei ite kore Minita. He oranga ngakau kia kitea ete Pihopa tetahi tangata kia whakanohoia ki reira, hei whakahaere i tera iwi. Hīnet Whakaaetia ama... : I I whakaaria e Hori Pakapaka, i tautokona e Rutene te Arahi;— Kia tu ki Turanga te Hui ote Hahi Maori atetau 1890. Hei ko atu i te tau 1890 me timata ki Te Kaha ka ahu whakatepe ai whaka te tonga, a tutuki noa ano ki Turanga. IVhakaaetia ana. I I whakaaria e Hone Pohutu, Minita, i tautokona, e Paora Te Hau;— Kia tirohia ake e tenei wahi o te Hahi nga wahi pouri o te tai whakarunga o to tatou Pihopatanga, ka haere ake ai etahi ki te whakamarama; pera me te haerenga o etahi o konei, e korerotia nei, ki Te Whanau a Apanui whakamarama ai. Whakaaetia ana. I whakaaria e Hare Paihia, itautokona e Paora Te Haenga ; Kia puta te uaua o nga tangata o te Hahi o tenei takiwa ki te tohe ki nga, karakia pohehe kia whakarerea e nga tangata katoa o enei Pariha. I Whakaaetia ama, - i I

T whakaaria e Erueti Rena, i tautokona e Peniamine Te Awarau ; I I te mea e hangaa ana he whare-karakia ki tetahi wahi, he mea pai kai uri ano nga tangata o etahi Pariha ki te whakamama i nga taumaha o te iwi e mahi ana. Wrhahaaetia ana. I whakaaria e Hone Waitoa, Minita, i tautokona e Hori Pakapaka ; He mea pai ki te whakaaetia ete Pihopa kia haereere etahi o nga Minita Maori ki nga motu mahi ai mo tetahi takiwa, ka hoki mai ai. IWhakaaetia ana. I I whakaaria e Eiruera Tianene, Minita, i tautokona e Paora Te Haenga ; Kia whiriwhiria tetahi Komiti hei tirotiro i nga mahi ate Hahi ki ia Pariha, ki ia Pariha, mo te tau i mutu ki te 30 o Hune, 1888, kia whakaaturia tatatia mai hoki he korero ki te TA, I Nga tangata, mo te Komiti, ko Mohi Turei Minita, ko Hoani Waitoa, Minita, ko Wiremu Tahata, ko Hori Pakapaka, ko Eiruera Tianene, Minita. Whakaaetia ana. I panuitia, I whakapumautia Tihema 4, 1888.

ERUERA TIANENE, Mo te Tumuaki.

ITIHEMA 4, 1888.

I te haora 10, ka huihui ki te whare-karakia, timataia ana te mahi ki te inoi, muri iho' ka panuitia ka whakapumautia nga mahi onanahi. I whakaariae Pita Pokia i tautokona e Hoani Waitoa, Minita;— He tono atu tenei ki te tumuaki o te Hui kia maharatia mai etahi Katikihama ngawari ma nga tamariki pakupaku e kura ana i te Ratapu. Whakaaetia ana. I whakaaria e Pineamine Te Awarau i tautokona e Erueti Rena ; Ki te whakaaro a tenei Hui kia puta he whakaaro ma te Pihopa ki etahi o nga taitamariki kua tu nei i roto i te takiwa o te Hui o te Hahi Maori o te takiwa o Turanga kia nukuhia ake hei whakakapi i te mahi a nga kaumatua, I

I whakaaria e Mohi Turei, Minita, i tautokona e Eruera Tianene, Minita;— He whakapai tenei na tenei Hui ki te kupu a te Pihopa i whakapuakina e te Tumuaki, mo tona taenga ki te Komiti perehi paipera whakaatu aii te hiahia nui o te iwi Maori ki tetahi paipera kia perehitia me te piri ano ki te taha o ia wharangi, o ia wharangi nga rarangi o era wahi e tau ana hei whakamarama. e He ki atu hoki tenei ki te Pihopa me kore ia e pai kia riro mana e whakaatu ki taua Komiti te Kupu whakawhetai a tenei Hui. . I Whakaaetia ana. I I whakamutua i konei e te whakakapi o Te Tumuaki ki te manaakitanga. k I panuitia, i whakapumautia Tihema 4, 1888.

Mo te Tumuaki.