Ota Whakakaporeihana i nga Tangata no ratou a Rotoma Nama 1 Poraka.
i roto i te Kooti Whenua Maori o Niu Tireni, Takiwa o Akarana. I runga i “ Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894,” me ona whakatikatika, mete pitihana whakakaporeihana a nga tangata no ratou a Rotoma Poraka. Ite tuunga ote Kooti ki Rotorua, ite aroaro o Tiakihana Paama, Tiati Tumuaki, raua ko Akuhata Takatua, Ateha, i te Taite, te 17 o nga ra o Tihema, 1908. I TE korerotanga o te pitihana whakakaporeihana i takoto kite Kooti, mete rongonga i nga korero a nga kai-pitihana, me nga kupu i whakina mo te taha ki a ratou, mete mohio o te Kooti kei te whakaae te nuinga o nga tangata no ratou taua Rotoma Nama 1, a tera e taea te whakahaere taua poraka i runga i te tikanga e puta ai he painga ki nga tangata no ratou kite whakakaporeihanatia ratou, tenei ka whakahaua ko nga tangata no ratou te whenua e mau nei o ratou ingoa i roto i te Kupu Apiti kua tuhia ki raro iho nei me tu ratou hei hunga kaporeihana i raro i nga tikanga o tekiona 122 o “ Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894,” a ko te ingoa mo ratou ko “ Nga tangata no ratou a Rotoma Nama 1 Poraka,” i raro i nga mana i nga taumahatanga me nga ritenga kua whakawhiwhia kua whakataua e taua Ture me ona whakatikatika nga katoa. Ko te rahi o taua whenua e eka, koia enei ona rohe : E rua nga wahanga motuhake o tene poraka- Te Wahanga tuatahi; kite raki ko te takutai o Rotoma; kite rawhiti ko te takutai o Rotoma ; kite tonga ko te takutai o Rotoma; kite rato ko Te Taumanu me Waitangi-Oihoeka Poraka. Te Wahanga tuarua; kite raki ko te takutai o Rotoma; kite rawhiti ko Rotoma Nama 3, Poraka ; kite tonga ko Haehaenga Poraka ; a kite rato ko nga Porako o Haroharo-Oihoeka, Tautara me Te Taumanu. A tenei ka whakataua ko te wahi hei tuunga mo te hui nui o nga tangata no ratou taua poraka ko Tapuaeharuru, a te Hatarei, te 23 o nga ra o Hanuere, 1909, i te 10 o nga haora i te ata, hei whakaingoa i tetahi komiti hei whakahaere i taua whenua, kite whakatau hoki i te tokomaha o ona mema. A tenei ano ka whakataua me whai-mana te komiti kite utu i nga moni i pau tika i nga raruraru hoki i runga i tenei whakakaporeihanatanga, a me pa kite taitara o aua whenua e whakahaeretia nei e te kaporeihana i whakahuatia i runga ake nei, nga take, nga tukunga, nga taumahatanga, me nga kanataraka e pa ana ki reira. Hei tohu mo tenei ka whakapiria te hiiri o taua Kooti i te ra mete tau i whakahuatia i runga ake nei.
TIAKIHANA PAAMA,
Tiati Tumuaki.
TE KUPU APITI E KIIA AKE NEI.
Rakau te Huriri. Raureti Pini. Ruihi Tukuru. Timoti Takuira. Taiatini Eruini. Tamati te Hauwaho. Te Kirikau Tanira. Te Kotuku Pini. Te Mango Ratema. Te Rupe te Kaho. Te Ruakirikiri te Arani. Te Rangikauariro Taiatini. Ru Titihuia. Titakarau Titihuia. Te Morehu Hohapata. Te Tauhu Kingi. Timi Hone Ratema. Te Amokura Oriwia. Te Miroi te Puhau. Te Taru Rapana. Tamihana Ponaho. Te Ataiti Ropeta. Te Mutu Keita. Te Tuhi Nataria. Tanuora Mi tai. Te Anu te Kirikau. Te Miro Keita. Ta Taiehu Tapui. Taiparoro Tanuora. Te Arama Paora. Te More Takuira. Te Tauru Ngamu. Tapita Tanuora. Te Arani Takuira. Te Miria te Ahomiro. Te Tahana Haiawhiti. Tu Waretini. Te Aomarama Aneta. Te Paki Hone Ratema. Te Uranga te Kaho. Tarati Nataria. Te Aho miro Ngakuku. Te Pae Wineti. Te Urukeiha te Ahomiro. Tuterangiwhakaea. Te Hatepe Ponaho. Te Puhau Tawae. Te Wharepapa Ngakiwa. Tawhitoariki Mere. Te Hai Kiingi. Te Paea te Kaho. Te Whiti Wineti. Tapui te Rangikaheke. Te Huaki te Wao. Te Puhanui Ngawini. Te Wao Pini. Tupua Remi. Te Huaki te Kirikau. Te Pirihi Paora. Uerangi te Amokura. Tawae Whiriwhiri Te Horohau Tanira. Te Rerehau te Matangi. Waretini Wineti. Taiko te Puhau. Te Inia Keita. Te Raiona Kiingi. Wiremu Ereatara. Tatai Keita. Te Ipuwhakatara Paora. Te Rarua Ngakiwa. Winiata Titihuia. Titiro Keita. Te Imaima te Morehu. Te Rangitaepa Tanuora. Wenarata Ngarongoiri. Tutu Porangi. Te Kahuawe Ponaho. Te Reiwhati Ngahuia. Whiiti Ratema. Takuira te Rangituakoha. Tahikaraparua te Puehu. Te Kume te Puhau. Te Ranginui Hoana. Whakarongotai Titihuia.
Ani te Warihi. Hori Pehea. Marara Rota. Rakau Matahera. Akapita te Torn. Hikatangata Merepeka. Manuera te Koki. Riwa Matahera. Ani Paere. Hawea te Muruhupe. Ngapine te Warihi. Ripeka Hineui. Anania te Hana. Hohaia Ropiha. Ngatai Tukuru. Remi Tupua. Akuhata Heta. Hurikitahawai Hohaia. Nutana Waihi. Ropeta Ihakara. Aneta Heta. Hamahona Riria. Ngateehi Ngahoro. Rewi Tohiteururangi. Atiria Matahera. Hataraka Ngahoari. Ngahoari Ereahara. Rotohiko te Mutu. Apikaira Tuhirangi. Herakorama Nepia. Ngahina Haukore. Rehuata Ihakara. Ani te Whenua. Hemi te Uara. Ngahirata Himi. Rangi Ngahuia. Atutahi Hoani. Harata Ema. Ngawaiata Hariata. Rihi Titihuia. Arapeta Wiremu. Haehae Ranapia. Ngatai Winiata. Riria Ngarongo. Ereatara Eruini. Irena te Hira. Ngatoru Akuhata. Tieri te Tikao. Erena te Whareputara. Ihakara Taharua. Nuku Pauro. Taiatini Eruini. Ema te Mann. Komia Tarati. Ngatai Pauro. Tarati te Wao. Ema te Kirikau. Katarain a Tukuru. Ngarepo Ngatau. Tukuru Pini. Eruera Mita. Keepa te Tikao. Ngapune te Raihi. Tahana Kaiawhiti. Ereatara Atiria. Kinihori te Hira. Ngahere te Pataka. Tapita te Puke. Emere Tapui. Kirikau Tanira. Ngahau Kairau. Taiparoro te Mapihi. Ereatara Rangihoro. Kepa Teni. Ngarongo te Warihi. Tapeka Ngahoari. Hohepa te Wao. Karauria Ngatai. Ngaroma te Puke. Tiakiawa Haukore. Hiria te Tikao. Kahumata Kataraina. Pirimi te Warihi. Tararua Kinihori. Hurinuku te Rangikaku. Kataraina te Wharaukura. Paere Hakarangi. Tuwhakaoroahu te Hira. Hapeta te Pakuru. Maraki Wahanui. Pehariona Kumete. Tukau te Hira. Hana te Puke. Mata te Warihi. Pawawe Mita. Titiaho Menehira. Hineteao Paere. Mireka te Puke. Paerangi te Hikanui. Tanira Aterea. Hori Patoromu. Matin te Tikao. Pirihira te Ahotarewa. Tame Merania. Haukore te Ahnmua. Menehira te Hira. Pikiao Ngahuia. Teni Matahera. Himi Hamupara. Manakore Pikiao. Pahunui Ngahau. Tangirau Urikore. Himiona Aneta. Mikaere Heretaunga. Parehamoa Taraipine. Tariao Nuku. Hikanui Mita. Matahera te Hern. Reihana Wineti. Taukiri Tieri. Heni Menehira. Meretiana Matahera. Ruiha Tukuru. Tiweka Peketara. Hone Merania. Mita te Tanuku. Raureti Pini. Takotohiwi Ngahau. Hoani Pirihira. Mata Akapita. Rutua Paere. Takuira Mihiterina. Hohepine Pirihira. Mete Akapita. Rawaki Ereahara. Tamati te Hau. Hakaraia Hohepine. Merepeka Pumipi. Rapana te Tara. Toha Hinengaru. Hohepa te Moke. Maria Maraki. Ramari Heta. Te Paekihanga. Huriwaka Meretiana. Moewaka Haea. Raimona Mikaere. Te Warihi te Tikao. Hohua Matuku. Mere Ngahuia. Rota Rangihoro. Te Wao Pini. Hauturu te Whareputara. Mihiterina Nepia. Rangitara Merania. Te Huaki te Wao.
Te Tikao Hakarangi. Te Tarn Rapana. Te Kakau’Ngapune. Te Koki te Hira. Te Ngaro Renata. Haukore. Te 7 Mutu Rotohiko.® Te Reiwhati. Te Hirata Tamanga. Haukore. Te\Paea te Mutu. Wineti te Kohu. Te Kotuku Kapunui. TeTHira Hikanui. Te Heimoni Kamu. Wenerata te Hirata. Te Kahuaero te Hirata. Te'Huia te Hira. -- Te Mutu Waretini. Wihaa Mete. Te Ropiha te Rangi. TejjMapu Tohiariki. Te Mapu Takaanewa. Wahanui Henare. Te Ngaru te Rangikauariro. TejKarapiti Tariao. Te Manutai te Puehu. Wikitoria Kepa. Te Teira Ngahoro. Te Tapuke Tariao. Te Porarere Riria. Weranika Kepa. Te Rangitaepa te Teira. Te Ingo Irihapeti. Te Horo Riria. Waretini te Pakiwhero. Te Mapihi Ngahoro. Te Morehu Nuku. Te Aopango Taraipine. Wiremu Whakahau. Te Kihirini Henare. Te Wharepa Ngatai. Te Rauparaha Ngahoari. Wharenui Hohua. Te Pura Henare. Te Muruhupe Hohaia. Te Whakatakataka. Whata Karaka. Te Iwikangaro Ngahoari. Te Raihi Ngapune. Te Ratahi Haukore.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/KNT19090114-01.2.20
Bibliographic details
Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 1, 14 January 1909, Page 21
Word Count
1,231Ota Whakakaporeihana i nga Tangata no ratou a Rotoma Nama 1 Poraka. Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 1, 14 January 1909, Page 21
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Matauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of Copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in