Te Wananga. Kotahi Putanga i te Wiki. HATAREI, 23 PEPUERE, 1878.

Wananga, Volume 5, Issue 8, 23 February 1878, Page 86

Te Wananga. Kotahi Putanga i te Wiki. HATAREI, 23 PEPUERE, 1878.

He kupu tuku iho na o tatou tupuna Pakeha te kupu e ki nei, he mohio ano te mohio a te hinengaro ake ano a te tangata, a he mohio ano te mohio, e akona ana e te tangata kite tangata. He mea hoki, he mea rapu rapu pakiki nui te wairua o te tangata i nga mea e tirohia nei, e whawhak'ia nei, e mahia nei, e kainga nei, i te ao e nohoia nei e tatou e te tangata. E koro e" rite te matau e akona anagc te tangata kite tangata, kite mohio i tupu ake ano i roto i te hinengaro o te tangata. He mea hoki na te wairua o te tangata aia i mohio a wairua nga mea tino nui b te ao nei, otiia na te kaainga e noho ai, na te mahi' e mahi ai, na te' ako e ako ai, e raru ai ranei, e tino marama ai ranei-te wairua, mete mohio o te tangata. A mate whenua atahua, ma te kaainga pai e noho ai, e pai ranei e kino ai ranei nga tikanga, e raru ai, e marama ai ranei i nga ra e ako ai te tangata. E mea ana matou, ma te ako kia tika,.ka tino ringa mohio ai te tangata kite mahi i akona ai aia. He pai te knpu ako otiia he tino mea ako tika £te ako a te mahi i te mahi e akona ai te tangata. Me haere rua te ako, ko te ako a te tangata, ko te ako ake a te mahi e mahia ana, i te mea hoki ka mahi te tangata i te mahi, e ako ake- ana tana mahi i te tangata e mahi ra i taha mahi. Kite mea ka kii te tangata he mohio ia, a tana mohio, he mohio "ako kau e te ngutu o te tangata penei.e kore taua tangata i akona, e tino mohio puki te whakahaere i nga tikanga o te mahi i akona ra; aia kite ako kupn kau, tena ko te tangata i akona kite kupu; a i iiaere rtia te ako ano hoki 6. temahi, tna reira tana tangata Its tinp inohio ai ki nga tikanga tika e kii at am;?, ana whakaaro,, mo nga'.mea i mahia, a i kite, a i fejigotango afana ringaTingaV' Kite mea* ka kii te tiingaia, lanawhakaaro.mo nga niea'i akona Irite kupti kau; pener, a, e ahuivhd'ancr'cf afcr 6 TOWfeugu'whakatiu herb}tana meie korero'nel'a'iaV Hiefmear hpkj Top^a^k^tekorero'a^ugtituy'ko nga kqrero/b nga whawhaj o ko'nga'kaihg;a'rir:b i te ran b te patu, fcb/n'ga jpo^opbtoaKra"¥ga'mea• mate,'ko nga ahua o nga' whenua, kcr nga~rep"b, 'kbnga . maunga, lio nga xigaTtere£'lco tupu aite kai mVtetangata); tuktfa hei taonga nga utu mo nga he b inua;;ki.te mea"if. alia mea i3Bi,Vth^6;kate ; a,"> \ik6 y pa!/ie tangata ki aua mea, e kore aia "e tino nioliib lit alia mea; ' E kbre' rawate Fafcth* e tika, e. H&itfoyki teiapu rapu irigatikanga • ptii tt Maori ki an»>heani, t »#« mitoa V&

putanga o " Te Wananga, ko nga Kangatira Maori anake aup teiwi mohio ki : te wha"kawa i nga taka e Maori ki r ana whenua. He mea hoki, e mohio -ana te Maori ki nga tikanga o ana'Tupuna. He mea hoii na ; matqu. . I ako aga ,Tupuna Maori, ki. a-ratou hoki, ma te Tupuna, ma te matua ma nga ting,mohio o te Maori, e ako nga tamariki Maori, Jri nga tino take i pa ai ratou ki a ratou Whenua, He mea lioki, ko nsja whawhai, ko Ug» korero, ko nga mamV me nga tini" tikanga a nga Tupuna Maori euta katoa ana kinga tikanga e mau ai nga wnenua ki nga uri Maori, koia matou i mea ai, ma te tino .mohio. nui ate tangata ki nga mea katoa o mua, ka mohio ai te tangata ki nga tini mea e pa ai te Maori ki ana whenua, koia matou i mea ai, kahore kau he Pakeha i akona, a i tae tona mohiotanga ki aua mea nei, e kiia ai taua Pakeha hei Tiati Whakawa mo nga whenua Maori. E kore rawa nei matou.e mea kia korero tito mo aua tikanga whenua Maori, a e mohio ana tetini o te Pakeha ki eta hi kau nei,o ngV tikanga Maori. A e mohio ana aua Pakeha, he iwi ako ako to Maori i a xatou tamariki ki nga tikanga katoa o nga rohe, o nga tannga ilea, o nga Pa tuna, o nga Tawhiti Kiore o nga wai leukupa, o nga tniro, o nga tahere manu, o nga maara taro, o nga pakihi aruhe, p nga koanga panabi, mete mano raano noaatu o nga wahi e ngakia ana e te Maori kite kai mana. A e ako ana hoki te Maori i ana tamariki ki nga wahi i turia ai nga parekura, i nga wahi i mate ai nga Toa o mua. A e akona ana ano hoki e nga Maori nga karakia, nga kii tao, nga awa moana, nga karakia hii ika, rore kiore, ki a ratou tamariki, koia hoki nga Maori i mohio a wairua ai ki a ratou take epa ai kite whenua, koia hoki matou i mea ai, e noho nei ano i te ao nei nga tini tangata, iuja kite, kua mahi, kua karakia i aua tini m.a nei, e- takea ai te take whenua. A. e mea ana matou kite mea ka kiia. he Tnre whakamana hei kii mo aua tu tangata Maori ko ratou hei Tiati mo nga Kooti Whakawa Whenua Maori, penei ma ta ratou mohio a wairua, e tino whakataki nga take epa aite Maori ki ana whenua, a. mar. tu tangata a whakatau tika nga whenua kite uri pu ake nona aua whenua. Tena ko te Tiati Pakeha, e kore rawa ratou e mohio,. ite mea hoki he mohio a ngntukau ta ratoi., tena ko te Maori nona ona mohio a wairua, a jnana anake e whakawa ona whenua.