Te Wananga. Kotahi Putanga i te Wiki. HATAREI, 7 OKETOPA, 1876.

Wananga, Volume 3, Issue 35, 7 October 1876, Page 365

Te Wananga. Kotahi Putanga ite Wiki. HATAREI, 7 OKETOPA, 1876.

Ki ta te kanohi i kite atu ai, e kore pea e roa ka mutu te mahi ote Paremata nei. Ite mea hoki kua tae tenei ki nga marama e wha o taua Paremata e mahi ana. Ahe mahi tautohe te nui ote mahi i a hua lioha ai uga IMoma. He inii m>a atu hoki to malii a aua Mrma i o ratou kaainga ano. Ako to e minaniina ana kia ta ratou i nga malii Kawanatanaa. te liunga e noho r>>a ana ki nga malii. K mea ana matou kua muta rova atu nga malii ho. no; to malii maum.au moni o te Kawanaianufa » Poki. a Pokera. a Te Mat arini. Ako tonoi ko ny-a ra a muri nei. ka malii tika nga Kavanatnnga i nga mom ate iwi. A ma te tino malii ka tu ai he tam/ata ki to Kawanatanga. E kore matou e mea. kua malii mauniau te Paromata nei ite moni o nga Motu noi. K nioa ana matou. he tino tikanga nga nialii oto Paromata nei. he nui <>na in.in.l ki to iwi. i te mea lioki kua ]>eia a Te Pukera kia haero ke atu aia i to Paromata. A e mea ana matou, nana ]>u ano nga Motu nei i lie ai i nga moni miri'ina i nama nei eia. a o kite ana tat<>u i to kino o aua malii. ( >tiia.. tetahi i>ai ote m-inga a Pokera. ko te korengu o te tungata nana nei i malii nga raweke.

ka nacre ano hoki aia ki tana haere noa atu, ara, ko to Minita Maori. ka riro ano aia i tona tunga i tu roa ai i enei tau e whim, kua pahure tatanei. He pai ano kia hacre aia. i to moa hoki ko to ingoa o te mana anake te mea i tu ai aia. Kahore kau ana mohiotanga kite in alii i nga mahi nui, a nana i raweke nga tini Ivawanatanga o muri niai i a Te Tapata o te tau 1860 niai ano, a tae noa ki enei ra. Me ki atu ano e matou *<• kupu ki tana Taniwha, me penei ua, atu ra e te Einati a te iwi, haere atu ra e 15u:'ahu i to iwi i rongo teka nei kite tikanga o o kupu take kore, ki o korero kihai nei i mana i a koe ; haere ra i o mahi whakanewha i te kanohi o te iwi kia rnru ai nga mani, liaere ra, a ka to te ra i a koe, kahore he uri hei tangi i to mate, ma te manene koe e nehu. korua ko hangarau i te iwi Maori. He nui ii'>a atu te mate a te iwi e mate nei i te mahinga a tana koroke. a e kore e mutu vawe te riri puku a te iwi ki aia mo ana mahi he- kite iwi. A.aona ra e he ai ano he main", ka kiia ano te ingoa o tana Minita ne:, hei taunu ma te iwi. ka mohiotia aia. kite molii<> ■"> te atua kino, nana i pa ai nga aitua kite iwi. a i man ruu ai te uawe o te mate, a kihai i taea e te noho roa, nga nawe kia maliu i te iwi. E kore tona ingoa e kiia paitia e nga uri o mnri ia tatou. a e k«»re e whakataukitia ana mahi hei kupu ako mo nga uri kia mahi i nga mahi nui. Tetahi pai ano lioki o te haerenga ketanga o Pokera raua ko Makarini. he oho no te iwi. a lie mohio kua kitea, e he teka kau ano re korero a. Pokera e korero nei. he i nui ano te pai o ana mahi. a na ana mahi e kake ai te iwi ki Te pai, e nui ai he moni hei mahi i nga mea mo . te iwi, kahora he wawata kau ana aua korero a Pokera raua ko tana hoa ko Makarini. a kua tae tenei tatou kite tino o te moni kore hei utu i nga mahi i kiia mo te iwi. E kore matou e mea. ko t<- tino mate rawa atu tatou kite p>>. Kahore he kupu penei. E mea a:.a matou. ma te mahi tika i nga moni o te iwi. ma t' 1 nta kawe o nga mahi nui a Te Kawanatanga, ka kit' a ai ano e tatou nga ra o te ora mete nui ano o te uama mete moni o nga motu nei. a ka nui ai he ; tangata. mo re iwi. Kahore kau he mahi a te Pare- ; mata nei mo nga mahi kite taha Maori. Kua kore ; lioki e tu te Tnre hou a Makarini, te Ture mana nei

© riro rawa atu ai nga whenua at© Maori hei mahi T© Kawanatanga. Kua tirio kore rawa atu tana Turo e kiia hei Ture, kua rongo matou, kua kiia e Te Honiana o te Runanga Ariki, te Ture mo nga Maori Karauna Karati mo te pito o te motu nei ki Turanga. kua aluia whakaaetia etahi o nga korero o taua Ture e tana Runanga Ariki, i te mea ano ia e ngaro atu ana a Kanara Witimoa raua ko te Rata Porena i tana Runanga. Otiia e kore ano taua Ture e kiia hei Tore. Kia mahia ra ano ete Paremuta ote iwi, ara ® Paremata a Karaitiana, a Hone ma e notio nei raua i taua Paremata. A kia tae taua Ture a Te Honiana kite Paremata ate iwi. Kei reira te mahia ai, teuia ai, t© rapu rapua ai ona tikanga e Kawana Kerei, eT© Hiana mete tini noa atu o nga mohio, e rapu nei ratou kia puta he tika kite Maori. Kahore ano matou i kite noa i taua Pire Ture, a kahore ano matou i matau noa ki ona tikanga. Otiia e aliua tupato ana matou ki ona nawenga e lie ai, a e raru ai npi mahi. He mea hoki na matou, kite nui mete kino o nga mahi, © maliia ana, ana kiia he kupu hou hei whakaranea kupu mo nga Ture tawhito. Ahe tupato ano hoki ta matou, no te mea i mahia taua Pira e te ntrnga na xatou taua Ture iki hei Ture. Ite tau 6 ma nga kupu apiti ki letalu Tare, ana aua kupu i tika ai, ara, i ahua tika 0 a ratou mahi, ko aua kupu apiti a ratou i mahi ai kit© Ture, he mea mahi huna e ratou, ako kupu i mea, ko nga hea katoa i roto i te ELarauna Karaati, kia kaua e riterite te nui ki ia tangata, ki ia tangata ote JJ&raati. Ana nga kupu apiti hou atu a ratou a Ngatihokohe ma i kore ai e tau n<ra tikanga o taua Ture, ki nga hea a Tareha raua ko Te Waaka Kawatini i maliia nei hoki e raua. A. a tera putanga o Te Wanaxga nei, ka korero ano matou i a matou korero mo te Pira Ture mo nga tangata Maori. Xte mea hoki, e kiia ana e te korero a te ngutu, a mehemea he pouo a te mangai e puaki ai, kei te noho raru ano hoki te mahi nanakia ki nga who nua o Papati Pei, e rite ana ki o Heretaunga te kino.