He Korero enei I Korerotia I Te Whare Kawamaranga Poneke i te-2 O Hepet-ma, 1875 MO nga Wkenga Murimotu.

Wananga, Volume 2, Issue 18, 4 September 1875, Page 192

He Korero enei I Korerotia I Te Whare Kawamaranga Poneke i te-2 O Hepet-ma, 1875 MO nga Wkenga Murimotu.

He nui noa atu nga whakaaro awatawata a te ngakau, me nga tuhi tuhi, mete korerorero mo nga whenua o Murimotu J Rihitia; koia nei nga korero kua taia kite pukapuka nama 6, o nga pukapuka ote Pareunia. Ngm tangata I tana Lui, ko T* Makarini, ko Meiba Ktfepa (h©l wbaaki *i nga tikauga o nga Hapu i Whanganui mo aratouwaabi o Murimotu) ko Wmiate PxUiiiki, Kebamera Te Kaahu, Aropetu Hneietuterangi, &, 6V Ko Te Moaraubi, bei wbaaki i ugu k upu a ye.Mortna a, Te Hatuti, a Te Rata me nga Maori e ''paTitD#a^nttnxabia^ : ■ : ' iJ '- Ka takoto nga mahi abua ote wbeaua. K» mea

Meiha Reepa, ko te whenua e mau nei te ahua o te whenua i te mapi e titiro iho nei tatou,! o taua whenua na nga tangata o Whanganni Kotahi wahi kua oti to Ruuri, a 46, 000 e wha te kau nia ono mano eks», kua oti tera te whakawa e te Kooti whakawa Whenua Maori. Ten ano tetahi wahi o taua whenua e kiia ana e wha te kau mano eka ( 40-000 ) ine tet:ihi whenna ano e tata ana ki Patea, e kiia nna kotahi ran mano eka (100,000) a e pa ana a TopiaTuroa ki tenei, Tera ano hoki tetahi wahi ano o taua whenua e kiia ana te kau ma rima mano eka (15,000 ). Na rnatou na nga tangata o Whanganni aua whenua. He nni noa atu nga tau i takuto pai noaiho ai. A he raea haere e te Pakeha, ka kite i aua whenua, ka mea ratou kia hokona ranei kia riihitia ranei.. He nni nga korero katahi matouka whakaao kia riihitia kia Te Rata ma. He korero ngutn kau ta matou whakaaetanga kaliore rnatou i tuhi-tuhi pukapuka Riihi, Imuri iho o teuei, i t.i \va kiano i tuhi-tuhia tetahi Riihi ka tae mai a Puutu ki Whanganui. I haere mai aia i Te Kawanatanga. I mea aia ko a matou Riihi me mahi kite tikanga o te Tore, Roa noa a matou korero ka whakaaetia taxia kupu. A kua oti noa atu ia Te Rata mate whakanoho taua whenua kite Hi pi kite Kau, he mea hoki na raton kite tika o a matou korero i whakaae ai. Ka mea atu ahau waiho nga kuri kia haere i taua whenua a me mahi he Riihi kite Kawanatanga koia matou- ka mea atu nei kia whakaaetia mai e koutou kia Riihitia e matou aua whenua ki aua Pakeha. Ta Tanara Makarini. E pai ana me Riihi e koutou taua whenua kite Kawanatanga, a ma te Kawanatanga e Riihi tetahi wahi o taua whenua ki ana Pakeha. Te Keepa. Kua whakaae ranei a Te Rata ma ki tena kupu. Te Moarauihi. Ae. Te Keepa. Ko te utu i ki ai matou mehikipene mo te eka i te tau, mo te Riihi, a kia 21 tau, a ka pan nga tau e 5, ka nuku te utu Reti, ka pau etahi tau e 5, ka nuku te utu Reti. Ta Tanara Makarini. Ka whakaae ahau kia utu a mo te tau £lO, moni mo te 1000 (kotahi mano) eka, mo nga tau e 21. Te Keepa. E mea ana matou me nuku ake te u L u tau, i roto i nga tau e 5, ia 5 tau, ia 5 tau. Ta Tanara Makarini. Ileui ka whakaae ahau ki tenei, ka hoatu e hu £lO, mo te mano eka kotahi, mo nga tau 14, a kia £ll, mo nga eka kotahi mano, mo njsa tau i toe, a pau noa nga -tau i whakaaetia ai te Reti. Te Keepa. Ka whakaae atu ahnu ki ena kupu. Otiia kia tapu auo etahi wahi o aua whenua, hei whenua ma matou. Hei Taone runei, hei mea, mo etahi atu mea. Ta Tanara Makarini. Ka whakaae ahau kia tapu etahi wahi o taua whenua ma koutou. Winiata te Pahaki. I oti ano ta matou korero ko aku hoa, mo te whenua e kiia na i i te Mapi e 4u,00U (whate kau ruuno cna) eka. A ko te utu i wiiakiwutin e te JMourauihi me ana hoa kia £435 pauna moui mo te tau. I'o Moa-auihi, !.e korero taana mo ana hoa Pakeha a ko te mea kua tiuo kiia nga korero mo Luna, poraka whenua c- wha te kau mano e' a, a kite mea ka whakaae te Kawanatanga kia utua taua .£435 mo te tau, ahakoa nui ranei, ahakoa iti ranei nga eka o taua

Poraka whmiun, ponei ma im« hoa Pakelia e utu utu e pahika ue ake mo taua whoiTUJi. & Nehnnt'ra Th Kaahii, ka mca aia ki taana whakanro me Ruri aua whenua, a ka tuku ai aua whenua ki ia tanganta ki ia tangata, tana, tana, tma, wahi, k a bore hoki aia e pai kia kiia tana wln-mia e te t:mo-atn ke. A whakanetia ana kia iis>a kai Rutin kia mahia aua tini wnenua, e nolio nei te ah.ua i te Mapi. Te Aropeta. Ka mca a in, kahore a ia e pai ki te £lO moni mo te kotahi mano eka, utu mo te tau ana retia. mo te whenua i 46,000, (wha te kau ma ono mano) eka. Knhore he ntu hou i kiia atu (ki aua Maori.) Te Mo.,rauihi. Ka mea a ia, ko te utu veti mo te tau, kua pahure noa atu nga in e utua ai nga tau timatanga o te reti, koia a ia i mea ai, me ntu aua moni ete Kawamitanga : a kite kiiv i era kia £SOO rapea e hoatu utu tau, ki ano iu-i i ulna, a ki to hoatu aua moni king.i Maori, penei me tr.hituhi te rironga o *aua moni i aua Maori, a me tuhituhi te Riihi kite tikanga o nga korero kua whakaelia nei e ratou mo nga tikanga o te reti o aua whenua. Hemi Puutu, Poneke, 2 Hepotema, 1874. E whakaae ana matou kite tika o enei korero, Nehanera Te Kaahu, WINIATA TE PuHAKT, Meiha Keepa, me etahi ntu, Kai titiro—W. S. Moarauihi.