Untitled

Waka Maori, 27 February 1877, Page 46

nga mahi whakahari o taua ra; engari kihai i taea e matou te panui i taua reta, no te Mea i mutu te Waka i reira ai. Eki ana a Paki kua iti haere nga tamariki ki taua kura, he kore whare moenga mo ratou. He nui tona whakapai kite kaiwhakaako o taua kura; eki ana he tangata kaha ia ki tana mahi, he tangata manawanui rawa. Ma tenei ahua o taua tangata ka nui haere ano nga tamariki ki taua kura, ina oti he whare moenga. Eki ana kaore i hoha te kai-whakaako ite mea kua iti haere nga tamariki o te kura, i tohe tonu ia ki tana mahi. Ngatihi, o Tauranga.—E kore e taea tau eki mai nei. Ki te mea e whakahe ana nga Maori ki nga kupu whakatau a te Kooti Whenua Maori, heoi, kua takoto i te ture te ara e taea ai e ratou he whakawakanga tuarua, kite kitea he take tika e pent ai. Ko Kingi Topiaj o Turangaarere, e ki aua ka hoko nga Maori i a ratou huruhuru ki nga Fakeha ka whakarerea e te Pakeha nga taimaha o nga peeke. E whakahe ana a ia ki tenei, no te mea he mea hoko nga peeke na nga Maori, a he tika kia hoki mai a ratou moui. Ta matou kupu pono ki a Kingi Topia, koia tenei, kei nga hokonga huruhuru i nga wahi katoa atu o te koroni whakarere tonu ai nga taimaha o nga peeke—ko tona ture tonu teua. Ka hoko te Maori i tana kete taewa e kore te kete e utua; koia hoki mete peeke, ko te kete kau ia mo te huruhuru. Ko te Koeoneho te Ika-a-Matti, o Banana, Whanganui, e tino koa ana kite matau o nga tamariki ote kura i tona takiwa; e whakawhetai ana ia kite kai-whakaako, e whakapai ana hoki ki a Rihari Wunu, Kai-whakawa, mo tona kaha ki to tautoko i te mahi whakaako tamariki i Whanganui katoa atu. E mea ana te Koroneho kia kaha nga tangata kite hapai i nga kura, kia kaha hoki nga matua kite tono i o ratou tamariki kia haere ki te kura, kei wniho mo ratou te whakatauki nei, ina pakeke ratou, ara, —" I hea koe ite tangibanga ote riroriro ?" Ko Reweti Manttaeiki, o Katikati, e korero ana ki le reta a Ngatipikiao hapu he whakaatu ia ratou ture i hangaa ai hei whakahaeretanga mo nga tikanga o to ratou kainga, i taia ra taua reta kite Waka Maori Kama 19 ;ae ki ana a Reweti e kore rawa e ora taua iwi i aua ture, engari me whakamutu rawa te kai i te rama, fcatahi ka mohiotia te oranga. Ko Matene te Httaki, o Maketu, e korero ana kite nui rawa ote haringa o tona ngakau kite Waka Maori ka maanu ano ki te wai. Ana kupu mo te whakamutunga ote Waka, "he kokopi i nga ngutu me nga pongnponga o nga Maori kei puta te mamaoa, kia mate ai i te manav.-a he ; lie kopanii nga taringa kei rongo i nga korero o te ao katoa; he whakakapo i nga kanohi kei kite i nga tikanga o te motu e mahia ana i te Paremete. He mea kia rapurapu noa nga Maori kite ara i roto ite pouri mete mea he matapo. Ka pai au kite utu ite Waka—ko taku whakaae ki mua, hei muri te moni haere atu ai." Wieemtt Reweti, o Kopironui, Akarana.—He roa rawa tau reta, he amiki korero noa. Tetahi, kaore he painga e kitea i runga ite panuitanga o taua reta. Me he mea he mate kua pa ki a koe i runga i te tikanga o nga teihana rerewe me nga teihana waea, na mau e korero kite mema o tau takiwa kia mahia e ia taua mea i roto i te Paremete—ko te ara tika tena. Mohi Wikitahi, o Hokianga.—Kaore he tikanga o tau reta, ko etahi wahi hoki e he ana. Ko Hemi Waeena e korero ana ki tetahi hui i tu ki Moutoa, Manawatu, he korero kite mahi a tetahi hunga i whakaturia ki reira hei pehi ite mahi kai waipiro. He maha nga tikanga i whakaotia l taua hui; i kohikohia hoki etahi moni hei moni whakahaere l nga mahi a te hunga pehi i te mahi kai waipiro. He pai kia taea e nga rangatira o taua hunga ta ratou tikanga pehi lte waipiro. He iti o matou kainga i kite ai e nui atu ana tona mahi kai waipiro i to tena kairga, ara i to Manawatu. Keeepa Tahaeangatiea, o Waitara, Taranaki.—He tika ano kei a koe, e hanga whakapau kai te manu peihana. Engari me ui tikanga koe mau i a Meiha Paraone, Komihana. Mohi Atebe, o Whakarewarewa, Rotorua.—Kaore i marama 1 a matou te tikanga o te korero i roto i tetahi o au reta—he ahua poauau, kihai i marama. Ko tetahi reta, ara mo te Putaiki, ehara i te mea tikanga taua mea. Aeeka Teeati; Manahi, o te Kohekohe, Waikato.—Kihai matau i kite wawe i to reta whakaatu mai i te tunga o te Runanga kiWhangape i te 1 o Maehe, me nga take hei mahinga ma taua Runanga, na reira i kore ai e panuitia i te wa i tika hei panuitanga, Otira, kite mea ka tuhia mai e koe nga tikanga i oti ite Runanga i taua ra, ma matou e mahi kite Waka kite mea he korero tika. _ He maha nga reta kua tae mai ki a matou he whakaatu mai l te pouritanga o nga tangata mo te mutunga o te Waka, mete han hoki o nga tangata i tc mahinga houtanga ano. Otira kaore he tikanga e panuitia ai aua reta. Kua tae mai nga reta a Hone Mua IS T gapo, Hemi Warena, Maika Pikaka, Hakipene Huru, Eraihia Matuhiki, meHuirama Tukarin.

Ko Eutene te XJamottj, o Orutua, Waiapu, a ki mai anako te Wananga e tukua noatia ana ki a ia, kaore ia e pai ana • kaua e puta ki a ia tena nupepa; engari me tika atu ki ona tangata anake e pai ana, e hongi ana o ratou ihu ki nna korcro He nui te kino o ana korero mo te Makarini, ara o taua nupepa' a ko te ki tenei a Eutene mo taua nupepa, " O te kapu ano o te waewae tae noa kite mahunga lie patunga kautanna, he karawarawa, he whmnga, kua pirau ; kihai i takaia, kihai i lioroia, kihaijmo hoki i whakangawaritia kite hinu."—lhaia I Upoko, 6 vv harangi.