Untitled

Waka Maori, Volume 12, Issue 16, 8 August 1876, Page 196

Ko tetahi o nga nupepa o Otakou e ki ana kei reira tetahi tamaiti whanau hou, tangi-ke rawa tona ahua, ara te tekau ma wha matimati o ana waewae, te kau ma wha hoki nga matihao o ana ringa, hui ki nga koromatua. E whitu kei ia waewae kei ia waewae, e ono kei ia ringa kei ia ringa, hui kite koromatua ka whitu ai. Kotahi te kau ma rua mano rakau hapi kua tuwhaia e Rihari "Wunu, Kai-whakawa, ma nga Maori o Tuhua, i roto ite marama o Hurae kua taha nei. E tumanako atu ana matou kia whakakitea mai e nga Maori o Whanganui te hua o to ratou whakaaro pai kite mahi a Bihari Wunu, e tohe tonu nei ia kite whakaputa tikanga oranga mo ratou, ara ko te hua tenei ko te kaha ota ratou mahi kite whakatupu i taua taru e pirangitia nuitia nei, me he mea ka pai te taurakinga. Ko Tamati Tangiteetjetj, he tino rangatira no Ngatipaoa,- kua mate. I mate ki Hoterene (Kauaeranga) ite3o o Hune. He mate no roto, no te pukapuka te take o tona mate. He whanoke te ahua o taua tangata. He mutu ia i tona whanautanga, ara i whanau waewae kore. Hikitia haeretia ai i mua ai e ona tangata. He tangata whakaaro nui, a he nui te whakamana a nga tangata i a ia. He mohio rawa ia kite ta moko. He tino hoa ia kite iwi Pakeha; tana mahi tonu he whakahau i tona iwi kia piri ratou kite Pakeha. I etahi tau kua taha atu nei i hokona eia tetahi mea penei mete nohoanga tamariki Pakeha nei, e panaia haeretia nei mete mea he kiki paku nei tona ahua, a i enei tau i muri iho nei ko tona mea tena e haere ai ite taone o Akarana. E kiia ana kua tanumia aia ki Taupo, i Hauraki nei. Tera pea he tangi nui te tangi mona i Whakatiwai —e toru rau pea pauna i pau i taua tangihanga. I hokona atu e nga Maori tetahi wahi whenua kia whiwhi moni ai ratou hei hoko kai mo te tangihanga. Ko Bihari Wunu, Kai-whakawa o Whanganui, e ki mai ana kua timata nga Maori o nga kura o Parikino me Iruharama kite kohikohi moni hei hoko "hamoniama" (mea whak&tangi nei) mo nga tamariki —kotahi mo tetahi kura, kotahi mo tetahi kura. Nga moni kua rite te kohikohi i naianei i Parikino e £7 10s.; nga moni kua rite i Iruharama e £9 ss. He tikanga whakahari rawa tenei ka kitea nei i roto i te whakaaro o nga Maori o Whanganui e tohe nei kia whakawhiwhi i o ratou tamariki kite oranga i runga i nga matauranga o te Pakeha, ehara i te mea ko nga matauranga noa nei anake, engari ko nga matauranga whakaahuareka rawa ano hoki Koia ano hoki ra; he pai rawa atu te tangi ahuareka a te hamoniama i to nga putorino me nga pu-tatara a nga tupuna. Tera ano pea o ratou hoa Pakeha e awhina i a ratou kite kohikohi i aua moni me he mea ka tonoa kia pera. He nui te kaha o nga Maori o Whanganui o mua iho kite hapai i nga mahi whakaako i a ratou tamariki, a he tika kia awhinatia ratou.