NGA MAHI MAORI O TE HAHI WETERIANA.
I tetahi huinga o te hahi Weteriana i roto i to ratou whare-karakia i Po Neke nei, i te 18 o nga ra o te marama nei, i penei nga kupu a te Rev. Riiti, te Tumuaki o te Runanga o nga minita o taua hahi, mo te mahi a nga Weteriana i roto i nga Maori o Niu Tirani. I ki ia e kore ano e rite ki tera mahi nui e mahi mai nei i "Whiitii, engari he mahi ia e whaka-aro-nuitia ana e nga tangata o Niu Tirani. Kua puta i etahi tangata he kupu whakahe mo nga minita mo to ratou korenga e whakaatu i te ahua o taua mahi—kua ki mai etahi tangata ki a ia e kuare rawa ana ratou kite tikanga ote mahi ki nga iwi Maori i tenei motu kite Eaki nei, e pehea ana ranei, e pehea ana ranei; no konei kua kohikohi mai ia i etahi whika me etahi tikanga e kitea ai te ahua o te mahi i naianei. Te tuatahi, kua tokotoru nga mihinere Pakeha e mahi ana i tenei koroni i roto i nga Maori. E 2,000 nga tangata kei te takiwa o tetahi o aua mihinere, he pera ano kei te takiwa o tetahi, e 700 nga tangata kei te takiwa o te tokotoru o aua mihinere. Na, ko Hokianga te ingoa ote tuatahi o aua takiwa; te tuarua, ko Eakarana me etahi atu wahi i te tai kite Hauauru o tenei motu; te tuatoru, ko Kaipara. Tokorima hoki nga minita Maori e kauwhau ana ite ingoa ote Karaiti ki o ratou iwi. Nga mea o ratou kei tenei motu ko Hoani Waiti, kei Kaipara ; ko Wiremu Patene, kei Karakariki; ko Hamiora Ngaropi, kei Whatawhata; ko Hetaraka, kei Heretaunga, iPo Neke nei. Kei Eapaki (i te Waipounamu) ko Te Kooti—a e pai katoa ana a ratou mahi. Na, kei nga Weteriana o Niu Tirani te tikanga mo te moni e ora ai enei tangata, me etahi atu tangata kai-whakaako hoki e utua ana kite £5 tae kite £lO ite tau. Hui katoa nga Maori Weteriana kua 3,000 i naianei: ko nga mea kai hapa e 392. He pouo ano ra. he mea ahua pouri ano tenei ahua; otira e nui atu ana te inaramatanga i naianei i to tera takiwa i nga tau kotahi te kau kua taha nei, a e nui haere ana ano te pai. Nga moni i pau ite tau kua taha nei i tae kite £646 25.; engari e £585 o enei moni he mea puta mai i runga i nga whenua o te Hahi o "Weteriana, a he iti te wahi i toe hei kohikohinga mo te mahi kawe i te Eon go Pai ki nga Maori. I mea ia kia ahu te whakaaro ote tangata ki taua mahi kia nui atu ai te kaha o te awhinatanga. Kua nui te pai o nga whai korero i rongo ai ratou i taua po, h.e tikanga pai hoki nga tikanga i whakatakotoria; na kua riro ko ia he tangata mana e whakahangai i aua tikanga—koia tenei ko tana tenei e ki ai, ara kia kaha te awhina i te mahi mihinere kite taha Maori. Eki ana i etahi atu koroni he mea taimaha ki runga ki nga "Weteriana o Niu Tirani te mahi kite taha Maori, no reira e kore e tumanakohia he tikanga nui ma JNiu Tirani ki nga motu o Whiitii me etahi atu motu ite moana kite taha tonga. Otira, kei te tirohanga ki nga whika, ka kitea e £62 tonu pauna moni (i roto i te tau) i hangai te whakapau ki runga ki nga mahi ite taha Maori. Ko tenei e mea ana te whakaaro kia waiho etahi o nga moni e puta mai ana i runga i nga whenua o te hahi hei moni oranga mo tetahi whare whakaakoranga i nga Maori; e mea ana kia whakaturia i naianei ano, a kei taua whare ka whakaakona etahi tangata Maori hei minita etahi, hei kai-whakaako etahi. Na, ko te mea e taea ai tenei, me rite kia £420 te kohikohi, ia tau ia tau; haunga ano nga moni e puta mai ana i runga i nga whenua ate hahi. Nga kupu whakamutunga o ana korero, he kupu tono kaha rawa ki nga tangata (Pakeha nei) atawhai rawa, whakaaro nui, o Niu Tirani kia tahuri mai kite awhina i taua mahi.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/WAKAM18760125.2.13
Bibliographic details
Waka Maori, Volume 12, Issue 2, 25 January 1876, Page 13
Word Count
740NGA MAHI MAORI O TE HAHI WETERIANA. Waka Maori, Volume 12, Issue 2, 25 January 1876, Page 13
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in