Te Waka Maori. PO NEKE, TUREI, HURAE 6, 1875. TE TAENGA ATU 0 TE MAKARINI KI WHAKATANE.

Waka Maori, Volume 11, Issue 13, 6 July 1875, Page 149

Te Waka Maori. PO NEKE, TUREI, HURAE 6, 1875. TE TAENGA ATU 0 TE MAKARINI KI WHAKATANE.

(He mea tango mai no te nupepa o Tauranga.) I tae atu te "Runa" ki waho mai o Whakatane i te ata poo te Ratapu, te 7 o Maehe kua taha nei. Katahi ka tatari kia ahua awatea, kia kitea ai te ara mo nga poti ma roto i nga toka. Marama rawa ake ka tukua nga poti kite wai, ka hoea ki uta tetahi ope nui no Ngaiterangi i haere tahi i a te Makarini, a tae pai atu ana ratou katoa ki uta. Katalii ka kawea mai te kupu a ngatangata whenua ki nga rnanuhiri Maori ra, he mea maie kore ratou, aua manuhiri, e karangatia i taua rangi, he Hatapu lioki, engari hei te ata o te Manei ata karangatia ai ratou. Heoi, ka noho tonu ratou ite wahi iuai ki uta; ko te kai ma ratou ano ia i tukua mai i te pa Maori e tata ana ki taua wahi. I te ata po ano o te Manei, te 8 o nga ra, ka whakaterea te Hun a e Kapene Peataera ki roto kite aw a, he tai kato te tai. ICatahi ka tukua mai e nga iwi Maori 0 uta ta ratou kupu ki a, te Makarini kia noho marire ia i runga kaipuke kia oti te whakarite i a ratou tikanga hei karangai a ia. Heoi, ka noho ia i runga 1 te tima, a i te tahi o nga haora i waenganui ra ka tae mai ta ratou reta hei tiki mai i a ia. Katahi te Makarini me ana apiha katoa ka haere ki uta, eke rawa atu ratou ki uta i te wahi hangai tonu kite pa. Ko te Hata, te tino rangatira ote Kaha te kai whakatau mai i a te Makarini i tona ekenga ki uta. Katahi ka arahina ete Hata ma roto i nga ara whakakokikoki o te pa Maori tae noa atu kite whare hou, whare nui, e huaina ana ko " Matatua." He ingoa taua whare no te waka e korerotia ana nana i uta mai ki tenei motu nga tupuna o nga iwi o Ngatiawa o te Tai Eawhiti, e noho nei o ratou hapu i te takutai i Tauranga puta noa ki Whangaparaoa, hui atu kite Urewera he rerenga ano no taua iwi—haunga ano a Maketu. Katahi ka ata karangatia te Makarini i runga i nga ritenga Maori ; i tino whakapaua katoatia nga tikanga katoa a te iwi Maori i runga ite karanga ki a ia. E 700 pea te nui o nga Maori i hui mai ki taua wahi. Ko nga ingoa enei, kei raro nei, o nga rangatira i uru ki taua karangatanga, ara ; —No Ngatiawa tupu, ko Apanui, tona tama ko Wepiha, te Keepa, Toihau, Tiopira, Uangitukehu, me Hori Kauakura. No Ngatipukeko, ko te Meihana, Manuera, te Manohoaka, me Matiu. No te Whakatohea, ko Hira te Popo, Tiwai, me Awanui. No Ngaitawarere, me etahi atu hapu, ko te Hata. No Ngaiterangi, ko Hori Tupaea, Enoka, Hamiora Tu, Hori Ngatai, Hohepa, Tareha, Hone Makarauri, te Kuka, Hanapia, me wi Parera. No te Urewera, ko te Whenuanui, Kereru, te Makarini, Ahikaiata, Tamaikowha, Hapurona Kohi, me Hetaraka te Waru. Tera atu hoki etahi rangatira o raro iho, e kore e taea te tatau. Ko te hui ote iwi nei he hui kite kawanga oto ratou whare nui, o " Matatua a tera pea te ngakau o te Makarini pai ana ki a ratou kupu pai i roto i a ratou whai korero. Na

Wepiha Apanui, na Hira te Popo o te Whakatohea, na te Hata o te Raukokore, nga tino korero tikanga. No te mutunga o nga kupu tangi a "Wepiha ki a te Makarini kaki ia tera te korero a etahi tangata ngutu parau, ngakau kino, mo taua whare o • noho na te Makarini (a Matatua), hei whare mo te kino ia, hei whare whakatupu raruraru mo te motu. Na, kaore rawa tie tika o taua korero, he parau anake; he korero ia i puta mai i etahi iwi e hae ana ki ona tupuna, a e mea ana tona papa, a Apanui, kia hapainga ano te mana o aua tupuna kia hoki mai kite iwi inaianei. E taunu ana mai aua tangata puhaehae, e ki ana e kore e oti i a ratou tetahi whare pera me Matatua; tetahi, kite mea ka oti ano i a ratou e kore. e tae mai te Makarini me nga iwi Maori kite kawanga o taua whare. Na,kua oti i taua rangi aua kupu taunu te whakahoki—" Inahoki te whare, a Matatua, etu nei; tenei hoki te noho nei nga rangatira o nga uri o Awa o Tauranga mai puta noa ki Whangaparaoa; tenei ano hoki ate Makarini te noho nei. Ka ki ano au i taku kupu tuatahi—kaore rawa i meatia tenei whare mo nga tikanga kino, engari mo nga tikanga pai, a he pai ano tona putanga kite iwi. Kua taha atu nga rangi o te kino raua ko te kuare; he tumanako tenei kite pai anake i roto i nga ra e takoto ake nei." Katahi ka utua ete Makarini, ka mea kite hari o tona ngakau kite nui o nga hapu o Awa kua huihui ki taua wahi kotahi; ka ki; " Kua oti tenei i a Apanui tana mahi i korero tonu ai ia; kua ara i aia tenei whare nui i te wa o tona kaumatuatanga ; kua waiho iho e ia tenei hanga pai hei oha mana ki nga whanaunga e maharatia ai ia me ka ngaro atu ia i a koutou. E pai ana te tikanga i hangaia ai tenei whare e whakaatu mai nei koutou ; engari i he etahi iwi ki to koutou whakaaro, kiia ana e ratou he kino te tikanga o tenei whare. Inahoki, ia au ano i nga whenua o raro, i tetahi takiwa ake nei, ka korero mai nga rangatira o .Ngapuhi ki au ka mea mai kua tonoa ratou e koutou kia haere mai ratou kite kawanga o tenei whare; engari kotahi te kupu i roto ita koutou reta i rapu ai ratou, a i kore tonu ai ratou e tae mai —ina ia taua kapu, ara, 'ko tenei whare hei whare korero, whare kimihanga tikanga, hei oranga mo te motu katoa.' Na, ka mea ratou, 'ko te tu korero tawhito ano tenei; ko te tu tonu tenei o nga kupu tono mai ki a matou a nga iwi o runga i era tau o mua, a kua kite matou i te mutunga iho o ena korero me ena kimihanga—e hara ite mutunga pai, e hara i te oranga, engari he tino matenga rawatanga mo te motu katoa !' Koia au e ki nei ihe etahi iwi ki to koutou whakaaro. Otira kua whakaatu mai nei koutou ki a hau e hara i te whakaaro kino i hangaia ai tenei whare. Ka pai, ka whakapai au kite kaumatua ki a Apanui, ka oti nei tenei whare i a ia i tona kaumatuatanga; a, e tumanako ana hoki au kia pera me ta koutou e ki nei, ara kia waiho tenei whare hei timatanga mo te pai." Katahi ka karangatia te Makarini e te Hata mo te tahaki tona hapu. Ka ki ia ko ia ano tetahi i uru ki te hanganga o taua whare, ko ia ano tetahi nana taua mahi. Ka tino whakahe ia kite ki e kiia nei he kino te tikanga o taua whare; kaore ra, kaore he tikanga ke atu ite pai. Mehemea he whakaaro kino te whakaaro kua kore ia e uru ki roto. Kua mohio ia ko te tikanga o aua korero hei pehi i a Ngatiawa ki raro kia kuare tonu ; otira i tohe tonu ratou, tona mutunga ko " Matatua " kua oti. Katahi ka tu mai a Hira te Popo. Ko ana kupu tuatahi he karanga ki ate Makarini. Muri iho ka ki; " Kua rongo au ki to korero mo te whakaaro a Ngapuhi kite whare e taumarumaru iho nei i runga

i a toe. Kei hea he take e whawhai ai nga iwi ote Kawhiti ki a koe maianei P Kaore ra ; kore kore kore rawa atu. Ete matua ote rawakore raua ko te pani, whakarongo mai! E tino ki atu ana au ki a koe S?. r€ ! ll.i^gaia l l .i^ gaia tenei mo te kino, kore rawa. Whakahokia mai ana taku knpu e nga hiwi o alcu tupuna, ki ana 'kore rawa.' (Mo te paorotan-a tenei o tona reo i roto i te pari i te tuarongo o Matatua.) Me haere mai te kino i whea ? Me haere i raro kei whea ? Me haere iho i run°"a —kei whea?" ° I roto i a ratou kupu karanga ki a te Makarini ka puta te kupu ate Urewera kite rohe potae, ara te rone o te whenua i riro i runga i te rau o te patu ; mea < &Ba ratou kia nekehia taua rohe kia iti iho ai te wahi o te whenua a te Urewera e taka ki roto ki taua rohe, me nga whenua e tohea ana e ratou. Ivua kiia ketia ko te ra ki muri atu hei ra mo nga tu korero pera, otira i mea te Makarini ahakoa, me puta tonu tana kupu kia we ratou te rongo. Katahi ia ka ki atu:—"E nga rangatira o te Urewera, kua puta ta koutou kupu mo te whenua i tangohia i runga i te rau o te patu, a e whakaware ana koutou ki tc take hei rironga mo tetahi wahi oto koutou whenua. Na to mahi he ano, e te "Whenuanui, i riro ai to. whenua —kaore he take kaore he takunetanga i mau ai koe kite pu hei riri kite Pakeha; ki hai ratou i poka atu ki a koe ito kainga; otira kaoro tahi pea he riri a te Pakeha raua ko te Maori i kore ai koe e urn ki roto. Ko koe ano i "Waikato, ko koe ano ite Wairoa, ko koe ano hoki i roto i nga riri i te tnha ki Whakatane nei. If a, me korero kau koe mo te rironga oto whenua P Na te Paremete rate tikanga i tangohia ai, he mea ata whakaatu ki nga iwi Maori i te tuatahi, kia tupato ai ratou. He mea rite hoki ia ki nga tikanga Maori ake ano. Ite lcorenga e hohovo o te Kawanatanga te mau i te pu ka kawe i te riri Id roto ki o kainga katahi koe ka mahara e kore koe e whiua mo ou hara, mea ana koe ka ora koe i te kino oto whenua. Iki atu ano au ki a Paerau i ISfepia e kore ia e ora i te kino o tona whenun, ahakoa he whenua kino ka taea ano, kihai hoki iai whakarongo mai. I manawauui noa te Kawanatanga, nawai a, katahi ka tukua he taua ki roto ki o hiwi me o ngahere haere ai; na kua mohio koe kite mutunga. Otira kua kore taua tu mahi inaianei, c kitekite ana tatou i tenei rangi, he kanohi lie kanohi. He mea pai kia mahara tonu koe ko ta te Pakeha mea e tino tohe ai ka taea ano e ia—kia marama koe ki tena." E kore e taea e matou te perehi i nga korero katoa, engari ko etahi anake o a nga tangata i whai tikanga a ratou korero, ara ko nga tino kupu anake ; engari e rite tonu ana te tikanga o ta matou e perehi atu nei ki ta ratou i korero ai, me nga kupu ano hoki e rite ana ano. I te mutunga o te whaikorero ka karangatia e nga hapu o Ngatiawa he haka ma ratou, heoi hohoro tonu nga tangata te tahuri ki taua mahi. Ko te haka a Ngaiterangi i pai rawa kite titiro ate tangata. He nui te pai o te whakahaere o aua mahi katoa ; kore rawa atu he tangata haurangi kia kotahi noa nei i taua hui. Katahi ka ki mai nga tangata kia kai manre te Makarini ka hoki ai kite Euna. E rua nga tepara kai i whakaturia i roto i taua whare hanga hou nei. 1 rite tonu te whakatakoto o te kai ki ta te Pakeha; ko te nui mete pai ote kai e kore e taea te korero ; heoi, kai ana, ora ana. Ko te wahine a "W. H. Taipari, ko te wahine ate Wepiha, mete kotiro ate Apanui, nga tuari whangai i nga manuhiri. I te ata o te 9 o nga ra ka hoki ano te Makarini ki uta ka haere tonu atu kite whare nui, ki Matatua, ki

reira whakarongo ai ki nga korero a ia hapu a ia hapu 0 Ngatiawa e kawea mai ana ki tona aroaro. Ko te Urewera te iwi tuatahi i tae mai ki a ia. Ko nga rangatira koia ano ena kua oti te whakahua ki runga ake nei; ko nga tangata noa atu e ono te kau pea te nui. Ko Eru Tamaikowha te tuatalii kite korero. Iki ia e rua e toru nga tikanga e hiatiia ana ratou kia kawea mai ki tona aroaro. Ko te tikanga nui rawa e'pa ana kite rangimarietanga oto ratou kainga, e pai ai e aha ai ranei, ko te mahi a nga Kai-hoko whenua i roto i a ratou rohe. Ki ana ko te mahi a nga Pakeha he haere ki roto ki to ratou takiwa korero ai kite tangata kotahi, hoatu moni ai kite tangata kotahi, mo nga whenua ate hapu katoa. Na, ko te iwi nui tonu o te TTrewera e mea ana kia whakamutua rawatia taua tu mahi, kei tupu ake he raruraru i roto i a ratou ake ano. Kaua te Kawanatanga e whakaaro ko te tino kore rawa ratou e pai kite reti whenua kite Kawanatanga ranei, ki etahi atu Pakeha noa atu ranei, engari e hiahia ana ratou kia whai takiwa marire ratou hei hurihanga mo te whakaaro. I pera ano hoki te korero a Kereru. I ki hoki ia katahi ano ratou ka ora ake i te riri, kua roa rawa hoki ratou e noho wehe ke ana ite Pakeha, e noho moke ana; ko tenei kua mea ratou kia ata tirotiro, kia ata whakatakoto tikanga ratou mo te retinga o a ratou whenua, no te mea he iwi tauhou te Urewera kite reti whenua. Tetahi, ma ratou ano e tirotiro i nga Pakeha reti e pai ai ratou, kaua e waiho i nga kai mahi ate Kawanatanga anake. Otira mo a mua ake taua whakaaro; ko tenei kua mea ratou kia katia to ratou takiwa katoa kite reti kite aha ranei, koi waiho taua mahi hei take raruraru i roto i a ratou ake ano. Ko Paora Kingi i ki, ko tana e pai ai me ruri katoa nga whenua i roto i nga rohe o te Urewera, kia riro 1 tena tangata tana wahi i tena tangata tana wahi, a ma ia tangata te whakaaro ki tana wahi ake ano. Katahi ka whakahokia e te Makarini ka mea, e tika rawa ana etahi o nga korero kua whakapuakina mai nei e nga tangata. Kua mohiotia ano kaore ano kia wehewehea nga whenua ate Urewera; e takoto puku ana etahi wahi na te katoa, e hara i te mea na te tangata kotahi; no reira kaore e tika kia tango mom te tangata kotahi mo te whenua a te hapu katoa. E pai ana kia wehewehea nga wahi a nga hapu a te wa e ahei ai te pera, kia mohiotia ai nga rohe a tetahi a kia riro ai ma ia hapu ma ia hapu te whakaaro ki tana wahi ki tana wahi; otira he mea he rawa te whakaputa tikanga ki nga hapu e kore ai e ata puta a ratou whakaaro e pai ai ratou mo runga i a ratou wahi ake ano. Kite mea he whakaaro no ratou kei pau katoa a ratou whenua te hoko, kaore e toe etahi wahi mo a ratou tamariki, hei oranga hoki mo ratou ake ano, penei e ahei ano te whakatakoto tikanga here ki runga ki etahi wahi e mau tonu ai ; tetahi, e taea ano te wehe atu i etahi wahi hei whenua rahui, e kore hoki e ahei te tangata te poka atu ki aua wahi rahui. Kua ki atu ia ki ate Pirihi etu nei kia whakamaramatia atu e ia ki a ratou nga tikanga katoa o te whakahaeretanga o nga ture Pakeha, na me pa ratou ki aia mana e whakamarama. He tika te kupu a Paora Kingi i ki ai; he nui te pai mehemea kua ruritia to ratou whenua, mehemea hoki kua takoto marama o ratou take.' Otira katahi ano ka ata pa mai te Urewera kite iwi Pakeha, e kore ano hoki pea ratou e hohoro te tango i nga tikanga marama a nga iwi e noho ana ite akau. Ki hai i kiia aua tikanga hei tikanga whakatupu raruraru i roto i a ratou. Mo te mahi reti whenua ki nga Pakeha noa atu, kei a ratou ano te whakaaro mo tena; engari, kia mohio ratou, kite puta he raruraru i runga i taua

mahi kaua ratou ekina te Kawanatanga te he. Ko a ratou mahi katoa kite Kawanatanga mo a ratou whenua me tuku mai ki a te Pirihi, ko ia hoki te tangata kua whakaritea hei whakahaere i aua tu main mo to taha kite Kawanatanga. Iki te Makarini me tuhituhi rawa eia kite pukapuka te tikanga o ana korero kua korero nei ia ki a ratou, a ka hoatu taua pukapuka ki a ratou takoto ai, kia kore ai he pohetanga i muri iho. Ko tetalii mea i korero ai taua iwi ko nga whenua kua tangoliia. Mea ana te TJrewera kia nekehia te robe o aua whenua, kia iti iho ai a ratou whenua e riro. Ko etahi o nga kai korero i kx kua rua kua toru ranei whakarerenga o te rohe tuatahi. I konei ka ki a te Karaka kaore rawa i whakarerea te rohe tuatahi ; e mau tonu ana te rohe tuatahi o te timatanga mai ra ano. Katahi ka puta te kupu a te Makarini ka mea e kore e nekehia te rohe, me kati tonu te rohe. Ka tuaruatia e ia tana kupu i puta i te ra inanahi, arana ta ratou mahi he ano i tangohia ai te whenua ; i puta ano hoki te kupu ki a ratou i te tuatahi kia mohio ratou tera ano e peratia, ki hai ratou i kuare. Kua ki atu ano ia ki a Paerau kite mea ka tohe tonu te TJrewera kite whakatuara i etahi iwi ke kite riri ki a te Kawanatanga akuanei ka tikina ka nohoia. Waikaremoana ka whawhaitia to ratou kainga, e kore e whakaaro kite kino ote whenua. Otira ki hai ate TJrewera i whakapono kite mana mete toa mete puku tohe o te Pakeha, ki hai i whakarongo ki nga korero whakatupato i a ratou, no reira ka riro etahi o a ratou whenua. Ko te TJrewera marire ano te iwi i kore rawa ai he take e korero ai ratou. E kore e ahei ia (a te Makarini) te whakaneke i te rohe. Heoi, kitea ana i roto i nga korero i muri iho to ratou mohiotanga kite tika oto matou take ki taua whenua katoa puta noa kite raina kua tapahia noatia hei rohe ki a matou ki runga ki taua whenua. Ko etahi tangata ruarua nei i tono mai kia whakaaetia etahi wahi ma ratou i roto i te rohe ki a matou, kitea ana e te Makarini te tika o ta ratou tono, whakaaetia ana. Heoi, i te mutunga whakapai ana etahi o nga rangatira ki nga kupu whakahoki a te Makarini. Ko Hapurona Kohi, me etahi o nga raugatira o te Ahikereru, i ki he hiahia to ratou kia mahia he rori ki taua kainga. Ko etahi ote TJrewera i whakahe. Ki ana te Makarini e pai ana ia kia awhinatia ratou ki runga kite mahi rori ki o ratou kainga, ma ia hapu ma ia hapu e mahi i roto i tona takiwa i tona takiwa, kia taea ai te kawe mai i a ratou kai ki waho mo te hoko. , Heoi, mutu ana i konei te korei'o kite TJrewera. Katahi ka puta mai ko te Whakatohea. Ko te Hirai ki mai, mo te taha ki a ratou, kia whakatakototia i roto i to ratou takiwa te rohe o te whenua riro i te rau o te patu, no te mea kaore ano kia ruritia taua rohe. Whakaaetia ana* tena e te Makarini. Muri iho ka korerorero noa ratou, kaore he tikanga ote korero. Katahi ka hoki ratou ka puta mai ko Ngatiawa, ko Ngatipukeko. Kaore he tino korero a aua iwi. Heoi ko a ratou kai i homai ki nga hoia a te Kawanatanga i mua ai kia whakaritea, a oti ana tena.

Ka mutu i konei nga korero o taua ra.

Tena e pai mai o matou hoa kia korerotia e matou te alma o te "Wha.ee Matatua. He malia nga tau e'hangaa ana a Ngatiawa i tenei wliare. Ko Apanui, rangatira kaumutua o "Whakatane, nana i timata te mahi whakairoiro mo taua wliare i mua noa atu, kiia rima nei nga tau kua

pahemo atu i muri nei. X awliinatia hoki ia ki runga Ki taua mahi e etahi tolmnga raoliio o etahi atu iwi. Te roa o taua whare e 70 putu, te whanui e 33 putu, ko te whakamahau te 13 putu te whanui. He mea whare tui taua whare, he whakapaipai rawa a roto, he whakairoiro, he kakaho, pai rawa ana te ahua. He whakapakoko kei nga tara katoa e tu ana, he mea whakairo katoa, nanahu ana tera —he mea whakarite aua whakapakoko ki nga tupuna o mua o te iwi. He mea whakairo he mea whakapaipai katoa nga kurupae o te whare, me nga heke, me nga aha noa atu—ataahua rawa ana kite titiro atu. Ko nga whariki o raro he papai rawa ano. Kei te po ko te mea raite Pakeha kei waenganui e tarewa ana, e rima nga raite o taua mea—he hanga pai rawa. Kei nga tara ote whare etahi raite e iri ana, he mea whakatiaho mai te marama ki roto kite nuinga ote whare. Ko te whakamahau i tino pai rawa te whakairoiro, te kau nga tangata i mahi i taua whakamahau i roto i nga wiki e rua kua taha nei. Ko nga whakapakoko o etahi rangatira e ora nei ano, he tane etahi he wahine etahi, kei nga taha o te whatitoka e tu ana, kei te tuarongo etahi. E kore ano ra e kiia he mea rite pu aua whakapakoko kite ahua o nga tangata ora nona, engari he mea tapa noa ia rapea. E hara hoki ta te tohunga Maori tana mahi i te mea whakatau kia rite pu tana whakapakoko e mahi ai kite ahua ote tangata nona; engari ano pea nga moko e whakaritea ana ki to te tupuna nona te whakapakoko, ara ki ta te korero tuku mai i whakaatu ai. Heoi. ka taha te ra i te Turei ka tukua mai tetahi pukapuka whakaaroha, whakawhetai, ki a te Makarini e nga tamariki ote Kura Maori. Tetahi lcupu i roto i taua pukapuka he tono na aua tamariki kia alcona ratou ki etahi mahi tohunga Pakeha, ara kite mahi Humeka, te mahi tui Tera hoiho, te mahi Parakimete te aha atu. Ite ahiahi ka tu te kanikani ite "Whare Mira Muka, he tokomaha nga tangata i tae ki reira ; ko te Kere, mema o te Paramete, tetahi; ko Meiha Koorenga tetahi; ko Kapene Pirihi tetahi; ko etahi atu Pakeha rangatira hoki no runga i te Unna, me etahi manuhiri no Opotiki. I te "Wenerei, i te 8 o nga haora o te ata, ka whakaterea mai te Huna ki waho, puta pai mai ana i te ara whakakokikoki i a Kapene Peataera te whakatere mai—he .matau rawa taua tangata ki ia mahi. Katahi ka tu i waho mai o te wahapu, he tatari ki Ngaiterangi. E rua nga poti weera a nga hoia ote Teko nana i hoe taua iwi ki runga kite Runa. He pai rawa aua poti, he mea hanga na nga hoia Maori anake, ko Kapene Pirihi te kai tohutohu ; heoi rawa nga moni a te Kawanatanga ipau i runga i te hanganga o aua poti ko te £l4. Kitea ana te matauranga rawatanga o Kapene Pirihi ratou ko ana hoia Maori i te mahinga o aua poti; whakamiharo nui ana te Makarini kite ahua pai o aua poti, puta ana hoki tana kupu whakapai ki a Kapene Pirihi mo te pai o aua poti. # Ka rua haora e hoehoe ana ka rupeke nga tangata ki runga kite tima etu ana i waho e kopiupiu noa ana ite nui ote ngaru. Itelo o nga haora katahi ka haere te tima he whakarua te hau, a ka tata kite 4 o nga» haora ite ahiahi ka tae kite taha ote waapu i Tauranga. I whakawarea te tima ki "Whareroa ki te kawe i'nga Maori o taua kainga ki uta.