TE WHAI-KORERO A TE KAWANA.

Waka Maori, Volume 10, Issue 14, 14 July 1874, Page 173

TE WHAI-KORERO A TE KAWANA.

Te huinga tuawha o te tuarima o nga Paremete o Niu Tirani, no tenei ra (te 3 o Hurae) i whakatuwheratia ai e Te Kawana, no reira i whakapuakina ai e ia tenei WHAI KORERO. E nga bangateba o te Runanga whaeatakoto Tube, HE NGA BANGATIBA O TE RUNANGA . > 3T, — E koa nTi"- taku. ngakau mo taku kitenga ano i a koutou kia rongo ai ahau i a koutou. kupu toliutoliu me ta koutou awhina i au. He mea tika i runga i taku whakaaro kia tukua atu tetahi pukapuka mihi ki a Te Fuini i runga i te marenatanga 0 His Royal Highness the Duke of Edinburgh (ara te tama a Te Euini i tae mainei ki Niu Tirani) ki Her Imperial Highness the Grand Duchess Marie of Russia (ara te tamahine o te Kingi 0 Ruhia) a ka whakatakotoria etahi pukapuka mihi ki 0 koutou aroaro. No muri i te huinga 0 tera Paremete kua haereere ahau i te nuinga o nga Porowini, me taku whai tonu kite rapu i nga tikanga katoa o tenei Koroni. He mea koa ki au taku ata kitekite i te Trmlm o nga tangata ; me taku kitenga ano hoki i nga taonga aio tenei Koroni, mete kaha ote whakaputa ite whakahae-

renga o aua mea. E kitea ana te ora me to noho pai o te tangata ki nga wahi katoa o te. Koroni; aki nga wahi e noho tahi ana te Pakeha mete Maori, e whakapono ana tetahi ki tetahi, mete arolia ano hoki tetahi ki tetalii. Ko nga Mahi Nunui i whakaaetia e koutou kua terete whakahaere i runga i nga moni i tukua kite Tari o nga Malii Nunui hei whakahaere i aua mea. Kua nui haere te lieke mai o nga tangata i whakawhitia mai i tawahi. Ka whakatakotoria ki o koutou aroaro nga pukapuka whakaatu i nga tikanga ote mahi whiriwhiri mete mahi whakawhiti mai i nga tangata o tawahi, me nga whakaaro o te Kawanatanga i runga i tau% tikanga. Tera ano hoki koutou e koa kite rongo kua whakaritea e aku Kai-tohutohu etahi tikanga M nga Kawanatanga Porowini, kia awhinatia ratou kite whakanohonoho i aua tangata o tawahi ina tae mai ki konei, a i runga i tenei whakaritenga kihai i takahia e ratou te mana i tukua e te Paremete ki a ratou. Ka whakatakotoria ki to koutou aroaro te pukapuka whakatakoto tikanga i mahia paitia e te Rahera mo te taha mo te Koroni, ma reira ka tuturu ano tetahi meera ma te Koroni o Niu Tirani raua ko te Koroni o Niu Hautu Weera ra Kareponia ki tawahi. Ua te whakaroa o te Paremete o Niu Hauta Weera kite whakamana i te pukapuka i whakaetia e koutou i te tau kua taha ake nei hei ritenga mo nga Koroni o Niu Hauta "Weera, o Kuinirani, o Niu Tirani, kite whakatakoto ite waea i raro ite moana i N*iu Tirani \ki Aatareeria, i Kuinirani ki Hingapoa, kahore ano taua mea kia oti. Ma runga ite whakaaetanga o te Paremete o Niu Hauta Weera, kua tae tata mai nei Id te Kawanatanga, e whakaarohia ana tera ka taea te hanga i etahi tikanga whakahaere mo te putanga o taua mea e whai tikanga nui ana ki tenei Koroni. Ka ko te nui o te oranga kua tau nei ki runga ki nga wahi katoa o te whenua he tohu no te tika o nga tikanga i whakatakotoria e koutou mo te whakamaha haere i nga tangata kia tokomaha ai, mete whakahaere pai i nga taonga ote Koroni. E whakaarohia ana he putake whakakoa i o koutou ngakau te mau tonu ote rongo kite taha Maori, mete ahua ote whakaaro o nga Maori ki a koutou mahi he pai ki nga iwi e rua. E nga Rangatira o te Efnanga Nui, — Ka whakatakotoria ki o koutou aroaro nga pukapuka whakapaupau moni i runga i te iti o te moni e ora ai nga mahi o te Kawanatanga, engari ka kitea ano i roto i aua pukapuka te nui haere o te mahi whakahaere a te Kawanatanga. Kei runga i te nuinga haeretanga o nga moni takowha e puta mai ana kite Kawanatanga, ka kitea he mea tika kia whakahaeretia tonutia nga Mahi Nunui ote Koroni, mete tuku moni ano hoki hei whakawhiti mai i nga tangata o tawahi. E NGA RANGATiBA O TE RuNANGA WHAKATAKOTO TUBE, ME NGA RANGATIBA O TE RTJNANGA NUT, — E koa ana au kite whakaatu atu ki a koutou te kake haere o te tikanga i whakatupuria e te Kawanatanga mo te whakatakoto moni ate tangata mo tona matenga. Kua tae inaianei kite wa hei whakaaturanga ma koutou i te kore whakaaro kaiponu, apo noa, i roto i te timatanga o taua mea, ara i runga i ta koutou tuku ki nga tangata i whakaaro kite tiaki i o ratou mea, i tetahi wahi ote rawa e puta mai i roto i taua mahi. Ka whakatakotoria ki o koutou aroaro e aku Kai-tohutohu tetahi ture hei whakarite i tetahi tikanga wehewehe ki nga tangata i uru ki taua mea i nga rawa e whakaarohia ana e pai kia wehewehea. I roto i nga pukapuka ka whakatakotoria ki to koutou aroaro ka kitea e whakaaro ana aku Kai-tohutohu he mea nui ki tenei Koroni te whakahaerenga, te noho, te kawekawenga taonga, me te ahua o te Kawanatanga o nga motu o te moana e patata ana ki Aatareeria. Ka tonoa kia whakaarohia e koutou he tikanga whakamana tangata mo te Pooti; te whakatokanga mete ,tiakanga ngaherehere hei taonga mo te Koroni; kite hanga i tetahi tikanga hei

arax 1 nga raruraru e tupu mai ana kite mea ka tautohetohe tonu nga whare Paremete e rua i runga i tetahi mea • H te mahi noa atu. hoki i etahi tikanga e tika ana kia maliia. Na te nui o nga mahi i puta mai hei whakahaere ma te Kawanatanga i runga ite kake haere ote Koroni, mete maha 0 nga mea e tika ana kia hohorotia te mahi i runga i taua kake haere, no konei ka whakaaro aku Kai-tohutohu e kore ratou e liiahia kite mahi i nga mea e kore nei e whai tikanga kia maliia wawetia. A, e inoi ana ah.au kia haere a koutou mahi ■whiriwhiri i runga 1 te whakapainga a te Atua, i te huarahi e tau ai te oranga ki tenei whenua, mete ngakau tatu ki nga iwi e rua.