HE KUPU WHAKAATU KI NGA HOA TUHI MAI

Waka Maori, Volume 10, Issue 7, 7 April 1874, Page 81

HE KUPU WHAKAATU KI NGA HOA TUHI MAI.

Ko Rutene Tainguru, o te Wairoa, Haake Pei, e ki mai ana kua raru a Rapaia te Apu i nga Maori o taua kainga, e whakapaea ana he tangata makutu ia. E ki ana ratou nana i whaiwhaia etahi tangata kua mate ki reira i mua tata atu nei. Itu marire ano he hui hei titiro i taua korero, a whakapaea ana e etahi tangata i taua hui nana o ratou wlianaunga i makutu i mate ai. Kaha noa ia kite whakorekore, kaore e whakarangona ana korero; a kitea ana e taua hui wTiaimatauranga he tika te he o taua tangata, he nanakia ia i roto i a ratou, he mea tika kia mate ia; kotahi tonu te tangata ki hai i rite tona whakaaro ki to ratou. Katahi ka ki ratou ki a ia na te whakaaro kite ture i waiho ai ia kia ora ana ; engari me noho ia i te wahi i whanau ai ia, kaua ia e puta ke atu ki etahi wahi, ko te mate mona kei reira. Ko Eutene Piwaka anake, kaore i whakaae ki ta ratou whakaaro. Ki tana, he mate noa ano nga mate e whakapaea ana ki a Rapaia; inahoki kua kite Atua ki a Arama, i to raua haranga ko Iwi, " he puehu koe, a ka hoki ano koe kite puehu," a kua pena tonu i muri mai nei. Heoi, ki ta matou whakaaro kua whai matauranga nga Maori o te "Wairoa, kua kore ratou e whakapono ki aua tu whakaaro i tenei takiwa—he mea ia no te takiwa o mua o te kuaretanga raua ko te whakaaro kite makutu. Kua mahue noa atu, e nga iwi whai matauranga o Niu Tirani nei, te whakapono kite whaiwhaia. Kite mea ka patua a Rapaia e nga tangata o te Wairoa, he tino kohuru kino ta ratou. Heoi te tangata i tika tona whakaaro i taua hui ko Rutene Piwaka. Ko nga nupepa ma Hoani te Amorangi, o Horowhenua, kua tukuna tonutia ki a Kita, ki tana hoki i ki ai.

tukuna tonutia kite meera nga nupepa ki a Aperahama Taonui, oTe Aratopu, Wairoa, Akarana. Kaore matou e mohio ana kite tikanga i kore ai e tae atu ki a ia. Inaianei kua tukuna houtia etahi, he mea timata mai i a Hanuere kua taha nei; kua tukua ki a Te Kepa, Komihana, kei Akarana, mana e tiaki. E ki ana a Tuhakaraina, o Eemureti, Akarana, e rua nga hoiho a te Hemara raua ko Ngatau i "whakaaturia e raua i te whakaaturanga o nga mea hou o te tau i te Awamutu, a kitea ana te pai aua hoiho, meatia ana kia riro lie moni; no te kitenga kua riro i aua hoiho te pai, kata-hi ka hae etahi Maori, ka kiia no te Pakelia aua hoiho, a no reira ka puritia aua moni. Ko te WaJca ki a Tuhakaraina kua tukua atu e matou ki a Te Herangi, Kai-whakawa, kei Waikato, he mea timata i a Hanuere kua taha nei. Hei tera nupepa puta ai te reta a Paora Poutini, me etahi atu tengata, o "Whanganui. E hiahia ana a Manahi Te Karawa, o Te Niho-o-te-Kiore, TaUpo, kia tahuri pono nga Maori o tenei motu kite whakapono kite Atua, ki a Ihowa. Ki tana "whakaaro ko te Arawa te iwi kua he rawa, kua iti haere to ratou mahi kite Whakapono. I xnua ai ko te Arawa te iwi nui te -whakapono; itu lie whare karakia nunui ki nga wahi katoa oto ratou takiwa. Inaianei kua kore he minita, Pakelia ranei Maori ranei, me nga whare karakia kua kore; kotahi tonu kei Maketu, me tona minita, ano, kotahi hoki kei te Wairoa, Tarawera, me tona minita ano. Kei etahi kainga i tu ai nga' whare karakia i mua, kua whakaturia he whare kai waipiro. Ko Horomona Hapai e ki mai ana no te 9 o nga ra o Maehe kua taha nei i huihui ai nga tangata e toru rau ki Tokomaru, he whakawhetainga mo te whanautanga o te mokopuDa a Henare Potae. He haringa ki taua tamaiti, ka mea ratou kite whakatika i a ratou mam ; no reira ka korerotia e ratou enei tikanga i raro nei, ara; he mihi kite iwi mo te oranga i roto ote tau hou j he powhiri manuwhiri; mo nga kura, kia puta te pai mo nga tamariki; mo nga whare karakia kia whakaturia i roto ite takiwa; mo te kai rama kiamutu, kia rite ai ta nga hoa Pakeha e' tuhituhia aha ki a ratou ;mo nga ture, kia mau kite ture ;te whakamutunga, mo qga reti whenua kia pai kia tika te mahi. He nui te kai i taua hui, ko tona tikanga tonu hoki ia. Heoi, e j)ai ana kia pono te mahi a o matou hoa Maori o Tokomaru; e pai ana kia whai hua a ratou tikanga pai na. Kite pera, katahi ka kiia te whanautanga o te mokopuna a Henare Potae, he xnea rite kite whitinga ote ra —hei tuku ite maramatanga, mete mahanatanga, me tie oranga, i roto ito ratou kainga katoa. Kua kore e taea e matou, i tenei WaJca te korero i nga korero o nga haerenga o engari kei tera putanga.

He mcrai kua tae mai:— Na Bihari "Wunu, Kai-whakawa, i tuku mai £ s. d. 1874. B. "W. Wunu, Kai-whakawa, Meilia Kepa, Edward Broughton, Esq., Mete Kingij Aperahama Tipae, Pehi Turoa, Poma Haumi, Hone Hira, Aperahama Taliunuiorangi, Himema Huriwaka, Haimona te Ao-o-te-Bangi, Pama Poutini, Bemi Baupo, Pelrira Turei, Te Bangiliuatau, me Hone Tumango, o Whanganui katoa 8 0 0 Na H. B. C. "Waralii, o Turauga, i tuku mai 1874. —Apiata te Hame raua ko Kerekona Pi■waka, o Whangara, Turanga, anake. (No. 5,1874.) 1 0 0 £9 0 0