Untitled

Waka Maori, Volume VII, Issue 7, 27 July 1871, Page 41

Ko te pa o Tareha iTe Waiohiki i pau ite ahi i te Rahoroi te 22 o Hurae nei. Ko te whare Runanga, whakairoiro nei i ora.

Kua panuitiae Hone Wamora ona hanga mo te hoko i tetahi wahi o tenei nupepa. Kua tae matou kite titiro i aua han<ra, a kite ana matou Le tika kei a ia—he nui rawa te pai o aua taonga, he iti ano te utu. Ko te tangata e hiahia ana kite hoko kahu inona me hohoro mai kite taone, no te mea eknre e inaha ona wiki ki konei.

E rua te kau ma wba nga Hau Hau i tukua mai i te whare berebere i Weretene i runga i te tima i a te Rangatira—no te Parairei te 21 o nga ra o Hurae nei i u mai ai ki Nepia. I bopungia aua berebere e Meilia Kepa raua ko Meiha Rapata i mua i Waioeka i Opotiki. E whakahokia ana tenei aua tangata ki Opotiki ki a Wiremu Kingi o Ngaitai noho ai. Tokoono o aua hen;here kua kawea atu ki Otakou wbakamabi ai kite kuru pobatu. Ko nga mea tutu rawa era i kawea ki reira.

Kua oti i tenei tau te tatau i nga pakeha katoa o Niu Tirani. Hui katoa o nga moutere e rua koia tenei:—E rua rau e rima te kau ma whitu raano, kotahi rau e rua te kau ma wha (257,124).

He te tekau ma wha o nga ra o Akuhata ka tu te Parimata ki Po Neke.

Ka nui te manu nei te Titi i te taha ki te Tonga o tera moutere, i o Ngaitahu, i tenei takiwa. Tokotoru nga pakeha i haere kite mahi i aua manu i i to ratou poti. Ka iwa wiki e mahi ana ka mate i a ratou e iwa mano o aua manu. E rua hoki nga kaho hinu titi me nga peeke

huruhuru i riro mai i aua pakehn. E hokona haeretia ana aua manu i roto i nga pakeha o reira. Ko tahirau mo te pauna moni kotahi, e wha herengi mo te karana binu.

Ivui nui rawa te Kekeno i te takiwa kua hori nei i tetahi kainga no Ingarani i te taba ki Amerika (St. John's, Newfound. land). He mea patu na te pakeha taua hanga na hei hinu; ko te kiri hei kahu, hei aha noa atu. I a Maehe te 30 o nga ra, i tenei tau, ka u tetahi kaipuke tiina ki taua kainga (he kaipuke patu kekeno) e rua te kau ma waru mano kekeno te utanga ki runga ki taua kaipuke. Muri iho ka u atu ano ki reira etahi atu kaipuke—hui nga kekeno katoa ki runga ki aua kaipuke e rua rau e toru te kau ma tahi mano. I tetahi kainga ka u atu ano etahi kaipuke e wba—nga kekeno i runga kotahi rau mano. Ite tukunga mai ote korero kotahi rau e rima te kau kaipuke e ngaro ana ano ite patu kekeno. Kia lioki atu aua kaipuke katabi ka rite pea nga kekeno ka mate kite kirikiri te hubua. Kanre n<>a ano kia penei rawa i etahi tau atu te nui o te kekeno.

Kua kitea i te taha ki Otakou i tenei takiwa nga koiwi Moa e nga pakeba ruri whenua o taua wabi. I kitea i rot» i te ana i runga maunga. E iwa putu te wk.inui mete teitei o taua ana mete roa. He manu nui tonu nana etahi o aua koiwi, be punuka nana etahi. He maramara hua pakaru etabi, he huruburu ora tonu etahi. Ko nga huruburu i rite te abua ki nga huruburu o tetahi tnanu kei Po Hakene—he manu nui kei te koraha i taua whenua e haere ora tonu ana i lenei takiwa. He poro rakau kainga na te ahi etabi i roto i taua ana.

Tenei te hanga he pobawaiki kua kitea i nga whenua i uta o Po Hakene i oiua tata atu nei—he mea tuku mai ite rangi. He pena te huhua me nga mawbitiwhiti i tukua e Ihowa kite whenua o Ihipa hei whiu mo te Kingi mo Paroa kia tukua e ia te iwi nei a Xharaira. I pena ano hoki te putanga jnai; he marangai whaitiri nana i kawe mai i ru kite whenua—he hau ripo. Ngaro katoa ana te whenua. Pau ana nga kai, nga kakahu, nga aha noa atu—he nanakia rawa. Kotahi te whare i rongoalia ai, mate ana e whitu rau i roto i taua whare ite po kotahi! Taukiri rawa tenei hanga! E kainga nuitia ana e te poaka raua ko te ngeru. E korerotia ana kotahi pauna moni te utu ki reira mo te ngeru inohio rawa kite hopu. He hau ripo pea nana i kahaki mai i tona kohanga i. hua mai ai; otira kei hea rawa te wahi e pena rawa ana te nui o te pohawaiki—kaore ano kia kitea noatia ete tangata i mua. E rongo ana inatou kite mokomoko i taka iho i te ran«i ki etahi kainga i Heretaunga lies, ki Whareponga, ki Pourerere hoki—i kitea e te pakeha mete maori. Ko tenei kai te

he noaiho te whakaaro o nga pakeba ki aua pohawaiki—rue pehea ranei, me pehea ranei ? Ko tetahi koroke o reira eki ana kia manawanui nga tangata, meaake tukua niai he ogeru i runga i tetahi marangai bei kui i aua pohawaiki!

Tenei te pukapuka a Meiba Rapata kua tae mai ki a matou he korero i te haerenga o tona ope kite kimi ia te Kooti. Eki ana a Meiba Rapata i wbakatika atu a Ngatiporou i Turanganui i te 5 o nga ra o Flune kua hori nei. Katabi ka korerotia e ia to ratou haerenga i runga n w.nga, me nga matenga i te makariri, i te ua, i te maunga, i te awa, i te waipuke, i te pari, i te rakau, ite raraube, ite kino noa iho. I mutu mai te korero i roto i taua pukapuka a Rapata i to ratou taenga ki Rakiroa, he pa tawbito kei Wbakapunake. E ki ana taihoa e tubia mai e ia nga korero o tetahi pito oto ratou haerenga. E mea ana matou kia tae mai ra ano tera wahi o taua korero ka panuitia katoatia atu e matou kia kotabi ano panuitanga. He kapi no tenei nupepa.

Ko te Makarini kua riro atu ki Po Neke. No te Parairei te 14 o nga ra o Hurae nei i haere ai i runga i te Tima i a te Roari Ahere.

Tenei te hua pikaokao i whanau ki Nepia nei, kei te whare ta o "Te Haakc Pei Herara" nupepa nei e takoto ana. Te roa o taua hua e waru inihi, te whakaporotakatanga e whitu inihi mete hawhe. Katabi te taniwha! Mete hua moa nei te ahua!

Tokowha nga maori i mate i te wai i te 27 o nga ra o Hune i Maaratapu—he kainga maori kei te takutai i waenganui o Whaingaroa mete ngutu awa o Waikato. Ngaingoa, ko Reihana te Kahukoti, Te Wikiriwhi, Hetaraka, me Reupene te Pohau. He toanga waka kite moana—he waka hou katabi ano ka oti te tarai. He tokomaha nga tangata i hui kite matakitaki i te toanga o taua waka kite wai. No te maanutanga ka maanu katabi ka eke aua tangata ki runga ka haere kite hi ika. Ki hai i roa ka tahuri taua waka. Ko Hetaraka i noho tonu kite waka, ko etahi to kotoru i whakamatau kite kau ki uta. No te tatanga mai ki uta te whai kaha hoki kite uki uta —e kahakina tonutia ana ete ia o te tai. He pena mete maramara

rakau ka whiua mai ki uta e te tai muri iho ka kahakina atu ano e te ia wh'akahoki. Nawai ra i penei ka hemo aua tangata, ka poroporoake ki nga wbanaunga e tu atu ana i uta, ka toremi atu ka ngaro atu. • Ko te wahine a Te Wikiriwhi i runga i te pari e tu ana, no te rongonga ka pa mai te poroporoake a tona taane ka mea ia kia rere i te pari kite whakamomori i a ia—na n<*a tangata i pupuri. No te paenga mai o te waka ki uta ka pakaru—ki hai i kitea a Hetaraka, te mea i piri tonu kite waka. Kaore ano kia kitea nga tinana.

Te utu o te Oti ki Po Neke inaianei mo te puhera, e rua herengi mete hikipene.