HE WHARANGI TUWHERA MA NGA HOA TUHI MAI.

Waka Maori, Volume I, Issue 13, 28 November 1863, Page 2

HE WHARANGI TUWHERA MA NGA HOA TUHI MAI.

Ko te tangata e hiahia ana kite tango i tenei nupepa, me homai ia kia kotahi te kau hereng i —ka rite ai te nupepa ki aiamo te tau kotahi. Ku tuhi mai te tangata tuhi mai, kia marama rawa nga reta, me nga ingoa o nga Jcainga, o nga tangata, hia mohiotia ai. Patangata, Oketopa 28, 1863. Patangata, Oketopa 28, 1863. Kl TE KAI TTJHI 0 TE "WAIvA MAORI,— Eta, me tuku e koe taku reta kite " Waka Maori." He panuitanga naku ki nga hoa—mana e whakahe. E hoa ma, e nga tangata o Akitio, o Tautane, o Porangahau, o Eparaima. Na koutou ranei te ritenga, na nga tangata mohio kite malii hipi ; na nga kuare ranei tenei ritenga poliehe, ka he nei i au. Tenei taku kupu Ida a koutou ; —ekore koutou e tae mai kite homai kai maku. Mehemea ka kore a koutou pakeha e whakaae mai ki to rua pauna mete tekau herengi, ka pehea koe ? E hoa ma, kanui to koutou pouri mo te whakaaetanga atu i ta koutou ritenga whanoke ; penei hoki me a hau kei tc pouri a hau mo oku i uru ki roto kite whakaaetanga ota koutou ture ; i rere au i te taengamai o ta koutou pukapuka, i tae atu hoki taku reta ki a koutou. Ko tenei, e hoa ma, e whakahe tonu ana au i ta koutou mahi; he kino rawa tenei ritenga a koutou—ko tenei ka kati a hau i nga hipi a o matou hoa pakeha kite kotahi pauna, a puta atu ki nga teihana (stations) katoa mahi haere ai. E hoa tukua tenei reta kite " Waka Maori," kia we te kite nga whanoke. Na Kesata.

Pourerere, Xoema 3, ISG3. Ki TE KAI TUHI O TE "WAKA MAORI,— Hekupu tenei kia tukua atu kite "Waka Maori." Koia tenei. E hoa ma kua pakaru i au ta koutou ture mo te kati hipi. Kua tukua e au nga tangata rawa kore ki taua mahi kia whiwhi ratou ki tetahi rawa mo ratou. Mehemea i ki ai e koutou kite kotahi pauna, e rima herengi, katahi tatou ka whakaae ki ta koutou ritenga ; tena ko te ritenga whanoke nei, ekore matou e whakaae. Engari pea nga pakeha e reti ana i runga i o koutou whenua, ena pea e whakaae ; otira, kaore—na te mea kua pau ana moni ino te reti. E Noa Huke, he aha koe i rere ai ki runga ki tenei ture whanoke ? Katahi rawa tou ingoa ka rongona i runga i tenei korero. Ko tenei korero hold he tuakana no te kino. E mohio ana ratou, mete minita hold, kite ritenga ota koutou mahi—te pai ranei, te kino ranei. Ka huri mutu. Ki a Hemi TVuru,—E ta, maku tetahi nuipepa —he hiahia noku. Me timata mai i tenei marama ano—makue hoatu te tekau herengi mo toku nuipepa. Ko te takai o waho me tuhi ko " Kairakau." Na Hoei Kioiao. Ko nga korero o te reta nei na Morena te Kuruhawea, na Hoani te Eangikangaiho.

Noema, 18G3. Kite Kai tuhi o te "Waka Maori,— Me tuhi enei kupu aku kite reo niaori, kite reo pakeha, E hoa ma (e nga pakeha ka tae mai nei ta ratou whakahoki mo te ture katikati hipi a matou) e whakahe ana au ki a koutou whakahoki mai. He aha te whakapiki ai kite 50 herengi mo te rau ? Ko koe koia te tangata kaore e whakapiki i te utu ? Hua atu ka mauria mai te peke huka e te kaipuke, e nga terei, e nga waka, ka whakapiki ano koe i te utu mo to mauiuitanga kite utu—ko au ianei kaua e whakapiki mo tenei mahi taimaha ? Naku te katikati 1 utu, naku te hinu i utu, naku te kohatu i utu. I pau katoa nga wahi o te tangata i taua mahi; i korero kino nga rangatira hipi—i kanga, i nui noa atu te kino ki nga maori. E ki ana koe, —" kei hea te ture whakarite i te mahi a te tangata f" E hoa ma, kaore ra he mahi a te ta*

ngata i raro i te tare; ko nga mea katoa kei runga ite ture, ahakoa pai, kino ranei—iti, nul ranei. _E_ki ana koutou kua tae taku rongo kino ki nga iwi ke mo te hoiho, mo te kaipuke. Koebea iwi e whakakino ana kite tono a Ngatipahoro ite utu? Tena, me hapai noa oti au ito hoiho ? Me tiaki noa oti au ito kaipuke ? Kaua te kai hapai e utua rao te mahi i ora ai ena mea e rua ? He pononga oti matou nohou kia hapai noa ito hoiho, kia kaua te utu ? E hoa ma, inu koutou i te wai, whakahaurangi, tuhi mai ai koutou i enei kupu. Nau ano te mahi, naku nga ringaringa. Kia rongo mai koutou, na nga ringaringa katca taua ture i whakarite. Eki ana koe ;—" he kai peka te tangata 1 " Eta, tikina he tangata mou; kaua koe e ki mai kia whakarerea e nga tangata katikati tenei ture—ekore e mutu, ekore e mahue. Eki ana koe kia tuia, o aku ngutu. Ekore—kia whakaae koe ki te 50 herengi ka mutu ai maua ko te runanga te korero. Engari tikina he tangata hei katikati i o hipi, kia watea ai koe hei hapai patu i runga i te tuara o te aroha o matou, o koutou, o Heretaunga katoa. Ebara ahau ite tangata mangere; naku ano i mahi nga hipi i nga tau katoa, a, me te pau i te pito raumati. E hoa, kati koe me he whakahoki pouri mai i o matou pukapuka ; tuia ou ngutu kite tuaina, ara kite paratahoro (bradawl) rauei. He hanga hou koia na taua te totohe kite utu ; kaore koe e kite ko ta taua mahi tonu tenei o mua iho he totohe, kia tino whakahe rawamai koe. He aha no matou te hapai ai i te utu mo tenei mahi taimaha 1 E hoa ma he mea takoto noa nga kupu. o tenei nuipepa te whakahoki atu e matou. Na te Hilvga Katikati ratou ko Paora Ropiha.

TAIPORUTU, WHAEE RUNANGA 0 RANGITUKIA. Waiapu, Oketopa 8,1863. Kia te Makakixi,— Eta matou hoa aroha, tenakoe. Tenei te korero o eaei runanga kia rongo mai koe. Kia korerotia mai e koe nga korero a nga rangatira o kona kia rongo atu matou ; me kore he korero mararaa a nga tangata o kona, ka tuku mai ki a inatou kia rongo atu matou. Tenei ko nga korero pouri anake o Waikato nga korero e rongo nei matou. Tenei koa te mea i rapu korero atu ai matou ki a koutou, he roa no te pouritanga e pouri nei i runga o tenei wahi. Huri ake tena. E hoa, tenei te korero nui o konei; kia rongo maikoekuariro Ngatiporou kei Waikato—kai te riri kite pakeha. Nana nei (na te pakeha) tenei iwi, a Ngatiporou, ikiai he tangata. Tena ia he hereheretanga ia tenei iwi na nga iwi katoa o te motu nei ,• na te pakeha ka mutu te mau o te pirita i te kaki o te tangata o tena Ngatiporou kua riro kei Waikato. Kati, ko ta matou whakaaro hoki kia whaia mai hoki te haere a Ngatiporou ki konei ete pakeha. Ina hoki ra, he take tika ta te pakeha riri ki Waikato ? he kohuru tena. He aha ta te pakeha take ki Ngatiporou i haere ai ki Waikato whai ai ite riri kite pakeha ? Tenei he mea mounu te ika ka kai kite matau \v aihoki na Ngatiporou i mounu ki Waikato—kati, me kai te ika i te mea maana. Otira te take i ki atu ai he mea kia whai mana ai te ture; kia whai hara rawa ake ai raua whenua ekoree haere nga tangata kite tuara, ite hara o raua whenua—ko ia te mea i karangatia atu ai kia whakantea te haerenga o Ngatiporou ki Waikato Otira, e te Makarini, e mohio ana koe ki nga ture ; tena ra whakapuaretia te tikanga o te ture enn nei kite kino kite ao, kite rewera. "W A I A T A. Kiore, kiore, waiho kiore kia mau ana ; Katikati tu i runga i te rotaringa. Pakura e ! naumai ki uta. Parera e! naumai ki uta E moho e! naumai ki uta; kite uhi i uta, kite repo i uta. Kia Hine Wairerehua taketake. Kopa ! Kopa! Ko Hie! Hie ! Tenei Kawana te haramai nei, Me tana mea iti, me tana mea rahi. He paru te ringa o te wahine;

He kawa te ringa o te tane. Taku tara (bird spear) i whakanohia kite kotorc o te koko—koi koa! Oreore te kata a te wahine, e he ! he ! he! —Kahuri ena korero. Hai kona ra; ma te Atua tatou tahi e tiaki. Na enei runaaga katoa; Patangata, puta noa mai ki Waiapu. Na Epiniha Whaikaho Aktthata Na TAM ATI Hapimasta Tuhiwai MOKBNA KOHERE.