Kau Fifili Pauaki ke Laveaki e Makese Vine ha Niue
Ko e vine ko e taha fua mahuiga ha Niue ne fa e fakafua mai mogonei ki Niu Silani ka e taha e mena kua nakai lahi ke lata mo e manako he tau Kamupani fakatau vine, ti ko e taha kamupani lahi ha niu Silani ne fa fakatau e vine ha Niue kua fakailoa atu pehe, kaeke ke nakai taute e Niue taha puhala ke lagaki aki e lahi he vine to fuluhi-atu a lautolu ke fakatau vine mai he falua motu, poke taofi e fakaaoga he vine ke he tau koloa ha lautolu kua fa mahani ke fakamanogi aki e vine.
Kua tatai ni e tau manatu he tau kamupani fakatau vine hinei ne fa e fakatau e vine ha Niue, ti ko e taha kamupani kua fita tuai he tiaki ai liu manako ke he vine ha Niue. Ka e nakai manako mooli e Makete Vine ha Niu Silani ke fuluhi atu ke he falua motu ha ko e vine ha Niue kua lahi mahaki e huhua haana mo e manogi foki he puke.
Nakai manako e tau kamupani fakatau fua-lakau
nei ke taofi e fakaaogaaga he vine ke fiofio aki e tau koloa kai ha lautolu poke fuluhi atu ke he falu a motu, ha ko e tau koloa nei ko e taha ia he tau laulahi manako he tau tagata.
Ko e Pulotu Kumikumi ko Mtirray Hopping, ko e tagata kumikumi mai he Faahi Gahua Fakatufono ha Niu Silani ko e DSIR, ne fina atu kumikumi ke he vine ha Niue he mogo kua mole, ne fakailoa atu a ia ke he Fakatufono Niue pehe, kaeke ke fakatolomaki ki mua e tau lagatau kehekehe, to maeke ia Niue ke fakalahi ua e nikiti hake he vine ke he 200% he tau 1978; pehe e mena ia, ko e 75 e tane he tau 1976 to holo hake ke he 300 tane he tau 1978.
Ke moua taha puhala ke taute aki e mena nei, ne ui ai he Fakatufono Niue taha fono he tau pulotu ha Niue kua gahua i loto he Fakatufono ti kotofa agataha he fono na e taha “Kau Gahua Fifili” kua takitaki ai he Tohi Kupu he Fakatufono, ke foaki atu e tau lagomatai oti ke he Kautaha Fakalaulahi Gahua ha Niue
ke taute ke fakatupu ki mua e gahua vine, ke holo hake ke he 100% he hogofulu-ma-valu mahina e i mua.
Kua amaamanaki e Kau Gahua Fifili ke hoko atu ke he matakai ha lautolu ne foli ki ai ke lagaki hake e lahi he vine ke he ua e fakaholoaga. Ko e fakaholoaga fakamua, ke fakatupu ki mua e mouaaga he tau fuavine mai he tau kaina vine mogonei ke he fakalaulahiaga he tau lagatau kua fifili ki ai. Ko e fakaholoaga ke ua aki ke to foki taha e seau (100) eka vine foou fakalataha mo e 100 eka sipolo. Ko e Kau Gahua Fifili ke kitia kua moua e tau vala
kelekele mo e to he tau vine mo e tau sipolo he ono (6) mahina e i mua. Kua makona e manatu he Kau Gahua Fifili to kautu a lautolu ke he mena ha lautolu kua fakatoka ke lali ki ai.
Ko e hagaaoaga he tau fakaholoaga nei ne ua hanei: Ko e fakaholoaga fakamua ke lagaki hake e lahi he vine ke lata mo e lahi he manako he
tau mogonei; ka ko e fakaholoaga ke ua aki ke lata mo e unuhake he makete vine he tau tau gahoa i mua. Kaeke ke taui mitaki e tau laliaga he Kautaha Fakalaulahi Gahua mo e Kau Gahua Fifili to maeke ia Niue ke fakatautonu e manako lahi he makete vine he motu nei ko Niu Silani, mo e to eke foki e mena ia mo puhala ke lagaki hake aki ki luga e loga he tau tupe he motu ne moua mai i fafo ha ko e tau koloa fakafua atu ke he falu a motu mo e he neke maeke foki a Niue ke hafagi falu a makete vine foou he falu a kautu foki. Kua amanaki e Mana mo mautolu hinei ke kautu e tau laliaga ha mutolu ma Niue ke hoko ke he mataki kua fakatoka e mutolu ke lali ki ai mo e liogi foki a mautolu ke fakatumau e fakatau vine he tau kamupani hinei he tau vine ha Niue ato hokotia ke he fakakatoaaga he fakaholoaaga ke ua aki.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MANAK19770804.2.38.1
Bibliographic details
Mana (Auckland), Volume I, Issue 3, 4 August 1977, Page 7
Word Count
751Kau Fifili Pauaki ke Laveaki e Makese Vine ha Niue Mana (Auckland), Volume I, Issue 3, 4 August 1977, Page 7
Using This Item
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa was granted permission to digitise Mana and make it available online by the convenor of the Mana Interim Committee under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International licence (CC BY-NC-SA 4.0). This newspaper is not available for commercial use without the consent of the copyright holder.
If you are a rights holder and are concerned that you have found in-copyright material on our website, for which you have not given permission, or is not covered by a limitation or exception in New Zealand law, please contact us at paperspast@natlib.govt.nz