Page image

rain off his pākē. He did this a few times, and then looked up at his chief to see how he was faring. It was Taharakau's turn to look him up and down. Tamatea was wet to the skin and shivering with the cold. It was said ‘Papā ana ōna kauae i te makariri’ — His jaws were shivering with the cold. Taharakau took pity on his chief and put his pākē skirt on Tamatea for a cape. He remarked, ‘I kīia atu rā hoki e roa raro e tata runga’ — I told you the way down is long but the sky is near. They didn't complete the journey, but called in to a neighbour's place. From then on they became the best of friends, from this coming the intermarirage between their offspring.

“Ka Tangi Hoki Ko Au” nā Sam Kāretu Ka tangi te tītī, Ka tangi te kākā, Ka tangi hoki ko au, Tihe mauri ora! E aku rangatira, e aku pakeke, a aku karangatanga maha o roto i taku iwi o Tūhoe, tēnā koutou, tēnā koutou, tēnā koutou. Tēnā rā koutou i te āhuatanga o ō tātou aituā maha kua hinga mai nā i runga i ō tātou marae, otirā i runga i ngā marae katoa o te motu. Kua whetūrangitia rātou, ā, ahakoa nā koutou i tangi, i tanu, me kī nā tātou; nō reira, e aku aituā, haere; haere e hoki i runga i ō koutou waka ki Hawaiki-nui, ki Hawaiki-roa, ki Hawaiki-pāmamao. Haere ki aku koroua e moe mai rā i runga o Mātangi-rēia. Ko te aroha atu ki a rātou nui atu; nō reira, e aku mātua, moe mai, moe mai i te moe tē whakaarahia. E kī ana taku tauparapara o runga ake nei, “Ka tangi hoki ko au”. Āe, e kare mā, kai te tangi au. I tuhia ai e au ēnei whakaaro ruarua ōku he kaha nō te pupū ake o te aroha i roto i a au ki aku mātua whāngai kua rūpeke nei ki tua o te ārai, ā, he kaha aroha anō hoki nōku ki ērā o aku tūpuna, kuia, koroua o runga i ngā marae o Waikaremoana kua moe nei i te moenga roa; “… ki te iwi ka momotu ki tawhiti ki Paerau…” Kei te mōhio mai koutou i neke atu te whitu tau e noho mai ana au i tērā taha o te ao, arā, i Rānana, i Ingarangi. I a au e noho mai rā i tāwahi i puta ake te whakaaro ki a au he aha ake te take mō taku hoki atu ki te wā kāinga. E hia marama, e hia tau e āwangawanga ana au ki tēnei take, arā, te hoki mai ki te wā kāinga nei. Kotahi tonu te ptrangi i roto i a au — he hoki mai ki te tangi-ā-tinana ki aku koroua ēngari atu i tērā kāore kē ōku paku pīrangi ki te hoki mai ki te wā kāinga nei. Nāwai rā i aha, ka whakaaro au me hoki tonu mai au, ā, ki te kore e pai ki a au, pai noa iho taku whakawhāiti i aku mea ka hoki atu anō ki Rānana, ki aku hoa o reira, ā, ki ngā mea o reira e pai ana ki a au. Heoi anō, puta ake ana te whakaaro, tahuri ana au ki te mahi i ngā mahi e tika ana mō te whakarite i te hoki mai. E rua marama pea au e whakarite ana ka tae mai te rā hei wehenga mai mōku i Rānana. I te pō i mua atu i taku hokinga mai ka whakatūria he pō mōku e Ngāti Rānana. Ka puta kē taku aroha ki ēnei o tātou kua whakarērea nei e au ki whenua kē. Ko ētahi anē o rātou ka waimarie tonu ki te hoki mai ēngari ko ētahi atu anō nā te moe tāne, nā te moe wahine kua kore e āhei ki te hoki mai. E aku hoa o roto o Rānana, i a au e tuhi nei i ēnei kōrero āku, kei te