toa o era matua me hui mai hei matua maku, ahakoa tona tini makiu, he kai na te patu. Kei te matau atu au ki tona tohu.’ Ka whitia e ia te rapa o tona taiaha ki runga; ka ruia nga awe, ka puaha, ka tohu atu ia, he wha raupo tona tohu, he ngaru roa. Ka tatere, he kai na te patu, mana tonu ia a tami, e takahi, e patu. Katahi ka whitia e ia te reke o tona taiaha ki runga, ka hō nga awe ki runga ki te tākakīi, puritanga o te ringa whangai; ka karanga ki nga matua ra, ‘He kura-takai-puni e kore e pakaru i a ia. Ko te tohi a Te Aotaki i a au, kaore i nanunanu, i whati, me nga whakaaraara a Haruru-ki-te-rangi, a Whetuki-ki-te-rangi, a Ueue-ki-te-rangi, he tohu toa, he tohu ora, apopo koe i te ata hapara te rongo ake ai. Kaore na hoki; a ka ngaro, ko te pa tahuri, ko te puta taua i te ra kotahi.’ E tohu ana ia i mua o nga matua ra, me te mea tonu ka whatawhati te taiaha i roto i nga ringa. Kei te ki nga matua ra, ‘Ana oti, ko nga rongo toa kia nui, a ko nga tohu o te toa kia iti?’ Ka mutu, ka mihimihi ki te iwi, me te iwi ki a ia, me te mihi a te iwi i te moenga a Ruataupare i a ia. Tera nga rongo ka tae, kei te Whakahiato nga pa katoa o tenei taha o Whareponga ki roto i tona pa nui i Tokaanu. Ko nga iwi o te taha ki te tonga o te awa o Whareponga i hui ki Kokai, ki Tokatea. Ka rite te ope a Tuwhakairiora, me nga o, ka whakatika. Ki te titiro pau tonu ki roto i te kanohi kotahi, engari e haere huuora ana i te tohu waiora a Tuwhakairiora. Kua oti te tohutohu ki a ia te ahua o te pa. Te taenga ki te one i Tirau tera ka kitea mai e nga toro. Tera kei te korerotia atu ki ona mano tini, ‘Kaore taua e rato, e whara, tango noa tahi ki te oneone apopo.’ Te taenga o te ope ki Paepaenui ka ahiahi hoki, kei te ki iho ano, ‘Pau tonu ki roto o te whatu kotahi; te whara te waha te aha.’ I te ata po tonu ka takoto nga matua a te ope. Takoto ake e toru; ko te matua nui, ara ko te Whare; ko te Puarere ko te matua i whakaritea hei tomo mo te pa, hei tahu; ko te Patari, ko te matua a te kairakau a nga toa. Kei te heke iho nga matua a tera, ka takoto he matua, he matua, tona tini. Ka kitea atu nga kakahu o nga rangatira, te topuni, te ihupuni, te puahi, te mahiti, te kahukiwi, te kahukereru me te parawai, me te rakai o nga matua e takoto mai ra, koia ano me te tahunatara te raukura ki runga i te upoko; nga taru o Taurikomore o Tauritoatoa. Katahi ia ka tohu ki tona ope, ki nga matua e toru, ‘He waimarie, mei noho atu ia i te pa, e roa te kawenga; ko tenei ka puta ia ki waho, ka mate akuanei, a, taui ana to ringa i te patunga.’

TUAHIWI SCHOOL CENTENARY 1863–1963 ⋆ Centennial Celebrations will be held at Tuahiwi on 8th, 9th and 10th March, 1963. Any past pupils, teachers or School Committee members who are interested, are asked to contact The Secretary, Mr R. J. Booker, Tuahiwi School, Tuahiwi, North Canterbury.

Ka ki ia ki tetahi o nga matua, ki a te Puarere, ‘Ko tau riri, ko te pa; ko ena matua e takoto mai na, takahia: e tu koe ki runga, kia ki te waha, tukua i runga i te poupoutahi. E taea e koe te pa, tahuna! Maku koe e karanga ka whakatika ai.’ Ka tohu ia ki te matua nui, ara ki te Whare-o-te-riri me etahi o nga toa i whiria e ia hei hoa mona. Ka whitia e ia te reke o tona taiaha ki runga, ka karanga ia, ‘Huia mai ki a au, e karanga au kia tu ki runga, kia rite te whakatikanga ake ki to te ra whanaketanga i te rua. E rere au i mua me taku ope, kia ki te waha, whakangahorotia te poupoutahi i roto i te matua, ko te Whare o te matua kia mau. E ara te kura o taku taiaha ki runga, katahi ano te matua ka pakaru, ka riri koe i to riri, i te mea ka pakaru nga matua a tera.’ Ka karanga ia ki te matua a nga toa, ara ki Te Patari, ‘Whakatika, riria tena matua me tera ra, kia wawe te hinga.’ Ka mutu ona tohu, ka noho ia ki raro, ka karanga ki tona kai-whangai, ‘Homai taku toenga, whangaia mai au.’ Ee kai ana ia, i karanga te tangata, ‘Tuwhakaririora, e! ka pau tera kai raro.’ Ka karanga ake ia, ‘Riria, riria!’ Ka ki atu ia ki tona kai-whangai. ‘Homai te hiku o taku tawatawa, whangaitia mai kia pau.’ Te paunga o te hiku, ka whakatika, ka tu, ka titiro. Katahi ka karanga ki te matua hei tomo mo te pa, hei tahu, ‘Whakatika!’ Te pakaru; tunga ki runga, ka ki te