na MOKO

Te Ao Hou, July 1956, Page 50

Ka Haere a Tawhahi Ki te Kanikani na MOKO I tetahi po ka tu he kanikani ki Parahaki. Ka whakaaro a Tawhaki raua ko Ngaheu me haere raua ki te kanikani ki te whakangahau. No reira, i taua ahiahi tonu ka haere raua ki tetahi ano o raua hoa kia kutikutihia o raua mahunga. Kaore a Twahaki i pirangi kia potopoto rawa ana makawe. Ka mea atu ia ki to raua hoa, “E hoa, me kutikuti ahau pera i a “Caesar Romero” ra. Te tau ke o tera tahae! E tama, ka reka ke!” Ka whakahoki to raua hoa ka mea, “E tama, kia ahua totika ano te kanohi, ka whakapiri atu ai a koe ki a “Caesar Romero”. Engari ia, he tangata ataahua. Ko koe! e tama” Ka ki atu ano a Tawhaki, “Hei aha hoki, ko te me nui, kia pera oku makawe i ona.” Mutu ana te kutikuti, kaore e mohiotia atu i kutikutihia a Tawhaki. Heoi ano, kua marakerake ona taringa! Ka mea atu te hoa kutikuti ki a Ngaheu, “A, me pehea hoki te tapahi mou?” Ka whakahoki a Ngaheu, “Kia pera i to Hoani Wehimira ra. He tau ake tena tahae i a Romero.” Ka kutikutihia a Ngaheu. Kaore hoki i tino rereke atu i to Tawhaki. Ka mutu, ka hoki raua ki o raua kainga ki te whakapaipai i o raua kakahu. Ko te hate, me te tarau o Tawhaki kei runga i te taiapa e iri ana kia maroke. No taua ata tonu i horoia ai e tona whaea. Tae ake ana a Tawhaki ka tahuri ia ki te haieana i ona kakahu. No te mea mo te kanikani aua kakahu ka whakaaro a Tawhaki mana tonu e mahi, kia tino pai ai. He roa tonu e perehi ana. ka oti. Tau ake ana te po, ka puta mai a Ngaheu, kua mau ke ia, i ona kakahu kanikani. Ka mea atu ia ki a Tawhaki, “E hoa, kia teretere! Ha aha ke to mahi? Ana, kaore ano koe kia reri noa.” Ka whakahoki a Tawhaki, “E tama, i te matakitaki komeke ke ahau. Taihoa, kaore e roa, ka reri ahou”. Ka haere ia, ki tona takiwa o te whare ki te whakamau i ona kakahu. Kaore tonu i tino roa e ngaro atu ana, ka puta mai, ka mea atu ki a Ngaheu, “E hoa mau e whakamau taku neketai, kia torotika ai?” Ka whakahoki a Ngaheu, ka mea, “E hoa kia tika koia te korero. Kaore koe e mea mai, kaore ke kia mohio noa ki te whakamau tai. Haere mai.” Ka kata a Tawhaki, haere atu ana kia whakamaua te tai. Ka mutu tena mahi,

ka tahuri ia ki whakapiata i ona hu, ki te hinu i ona makame, ki te pani hoki i a ia ki te wai kakara. Mutu ana te whakapaipai ka haere a Ngaheu raua ko Tawhaki ma runga i o raua hoiho, ki te whare kanikani. Tae atu ana, ka herea o raua hoiho ki te taiapa, ka hunaia nga tera ki waenga manuka, he nui hoki nga mea whanako tera o Parahaki. He tera tetahi taonga i tino whaia e te whanako. Ko etahi ano, he hoiho, he merengi, he kanga, he peke kanga kopiro, he tuna. Ka korerorero a Tawhaki raua ko Ngaheu ki etahi o o raua hoa i waho i te whare. Kaore ano kia tangi mai te pene. Kua tekau karaka pea, ka kuhu atu nga taitama nei ka hokona mai he tikiti, ka tu ki te takiwa o te kuaha, ki reira matakitaki ai i te iwi. Ko te pene, katahi ano ka mutu atu te mahi whakatikatika i te tangi o a ratou taputapu. Katahi ka tu mai tetahi tangata ka korero pakeha ki te iwi, ka mea kia tu ratou ki te kanikani tuatahi. Tangi mai ana te pene, ka tu nga pakeke ki te kanikani. Ka tirotiro haere nga taitama mo etahi kotiro ataahua hei hoa kanikani mo ratou. Haere ana i a ratou haere. Ka oho ake a Tawhaki, koia anake kei reira e tu ana. Ka titiro ia. Aue! kua tu katoa nga kotiro ataahua! Ka rongo ia, i a Ngaheu e tiwaha ana. “E hoa Tawhaki, tikina a Kuia hei hoa kanikani mou!” Ka kata mai. Ka tiwaha mai hoki ko Hoani,” E hoa, ara a Kuia e mokemoke mai ra. Tikina hei hoa mou!” Ka kata mai hoki tena. Ka tiwaha ake ano tetahi, “E Tawhaki, tikina te kotiro ataahua e noho mai ra hei hoa mou!” Ka titiro atu taua tahae ki te takiwa e noho mai ra a Kuia, ka kata. Ka tiro atu hoki a Tawhaki ka kite ia i te whakama o Kuia, na te mahi whakatoi a ona hoa. Ka aroha ia, ki a Kuia, ka haere ia ki te tiki. Ka mea atu ia. “Haere mai taua ki te kanikani. Kaua koe e whakarongo atu ki aku hoa whakatoi.” Tu ana raua. Ka tutaki ana nga hoa i a Tawhaki ka kata atu ki a ia, ka whakatoi no te mea kaore i mau i a ia tetahi noa kanikani ataahua. Kaore a Tawhaki e aro atu. Ka mutu tena kanikani, ka whakahokia nga wahine ki o ratou turu. Ka hoki ano nga taitama ki to ratou wahi, ki reira whakatoi ai i a Tawhaki. Ka haere tena kanikani, ka haere, a, ka tu mai tetahi tangata momona ko Kaihuka te ingoa, ki te waiata. Ko Kaihuka he tangata tino tohunga mo te waiata pera i nga Maori o Hawaii. Ka tangi mai tona reo, he tino reka hoki ki nga taringa o Parahaki. Mutu ana, haruru kau ana te whare i te pakipaki. Ka tonoa taua tangata kia waiata ano. Katahi ka tonoa ko Kuia kia waiata. Ka akina e te iwi kia tu. Ahakoa ruru mai te mahunga me nga pakihiwi ka akina tonu, a, ka tu mai tetahi Kuia tino whakama. Ka waiata tena kohine i tetahi waiata pakeha ko “Trees” te ingoa. Ko te reka ke o tona reo, ano he manu ke e tangi mai ana. Ka haruru ano te whare i nga pakipaki me te miharo ano ki a Kuia mo tana whakamanawa nui ki te waiata ki a ratou. Ka timata te whakahihi a Tawhaki ki ona hoa, ka mea atu, “Ka rawe ke taku hoa kanikani ki te waiata ne! Kaore he take o a koutou na, he pera ke i te poraka ki te waiata!” Ka mea ake a Hoani, “Kei te koa katoa to tatou hoa. Ano, mona ke nga pakipaki ra.” Katahi a Ngaheu ka tiwaha ki te kai-whakahaere i te kanikani, “Hei, kei te pirangi a Tawhaki ki te waiata ki a tatou!” Rongo kau ana a Tawhaki i tenei, kotahi atu tana oma ki waho. Kore rawa i mau i ona hoa. Ka kata te iwi. A, ka kanikani ano. Ka uru mai ano a Tawhaki ki waenganui i te iwi kanikani. No te toru karaka i te ata ka mutu tena kanikani. Kua ngenge katoa nga waewae, kua hiamoe nga kanohi. Ka haere a Ngaheu raua ko Tawhaki ki o raua hoiho, ka tu. Ha, he aha hoki tenei! Kei hea nga hoiho? Kua kore! Ka mea a Tawhaki, “E hoa, i te ahua nei, kua mauria o taua hoiho e nga kehua o Parahaki hei hoa kanikani mo ratou!”